EUSKAL MUSIKAREN OIHARTZUNA OZEANOZ BESTALDE


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Boise ondoan dagoen Nampan jaio zen Jim Jausoro Mallea 1920an. iazko abenduan 80 urte bete zituen eta horietatik 70 musika jotzen aritu da, 9 urterekin hasi zelako soinua ikasten. Nampara joaten zen irakasle frantziarrarekin ikasi zituen lehen notak eta gero bakarrik. Gurasoek, biak euskaldunak, zuten ostatuan hasi zen jendaurrean jotzen Jim, Spanish hotelean. «Belarriz ikasitako euskal musikaz alaitzen nuen ostatua».

Gero, 1957an, bere izena duen banda batekin hasi zen jotzen: Txomin Ansotegi bateria eta pandereta, Johnny Arregi saxofoia, Dick Lenhart tronpeta eta Jausoro bera akordeoiarekin. Idaho osoan eta inguruko beste estatuetan (Ontario, Oregon, Nevada...) ibiltzen zen laukotea, neguko asteburuetan batez ere. Euskaldunen jai eta ezkontzetan ez dira falta izan azken hamarkadetan. Asteburuetako lanbidea musika izan badu 40 urtetan zehar, astean zehar ferrokarrilean aritzen zen lanean. Arregi eta Ansotegi hil ziren eta orain saxofoijole amerikar bat eta Mendaroko mutil bat, Juan Zulaika, ditu taldean. Batez ere euskal musika jotzen dute, baina musika amerikarra ahaztu gabe, hori ere ondo menderatzen dute.

Euskal Herriko zati bat ozeanoz bestalde.

Dantzari txikiak laguntzen 1946tik ari da Boisen eta Caldwellen. Boisen Oinkari dantza taldea sortu zen duela 40 urte. Akordeoia eta trikitixa jotzen du bertan hasieratik Jimyk, nesken dantzak batez ere, mutilenak txistuz egiten dituztelako: Zortziko, Naparrako, nesken arkua, neska-mutilen arkua... Gehienak Bizkaia eta Gipuzkoako dantzak, baina Iparraldekoak ere bai.
Duela 33 urte Jausororen taldeak doinu ugari jaso zituen 45 reboluziotako disko txiki batean. Orain gutxi berritu dute disko hau. Jota alaiak, porrusalda, vals, dantza ikasteko doinu motelak... entzun daitezke bertan. Grabaketa berrian beste euskal musika taldeek ere parte hartu dute: Mary Lou Murelaga Guerricabeitia, Ordago taldea, Ray Mancisidor, Biotzetik abesbatza, Patty Miller&Chris Bieter...
Jausorok Idahoko Gobernuaren saria jaso zuen joan den irailean, hain zuzen ere bere bizitzan zehar euskal musikaren alde eginiko lanagatik. Baina ez da bizitzan zehar jaso duen aipamen bakarra: 1994an beste bat eman zioten, 1988an Basque Studies Program-ek saritu zuen eta 1983an Boiseko alkateak hiriaren izenean.
Jausororen akordeoietako bat Euskal Museoan ikus daiteke; baina hala ere, euskal musika Idahon ez dela galduko dio musikari zaharrak. Bera irakasten aritu izan da eta jotzen jarraitzen du, nahiz eta zutik egonda nekatu. Ia ezinezkoa iruditzen zaie Idaho eta inguruetako euskaldunei Jim Jausororen musikarik gabeko jai bat ospatzea. Euskaldunak amerikarrekin ezkondutakoan nortasun apur bat galdu arren, kultur ekitaldi hauei esker Euskal Herriko zati bat izaten jarraituko dute ozeanoz bestaldeko lagun hauek


Azkenak
2024-11-28 | Leire Ibar
Tolosan Ertzaintzak pilotakadaz zauritu zuen gaztearen kasu artxibatu dute, biktimak deklaratu aurretik

Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.


2024-11-28 | Julene Flamarique
Bi presa kendu dituztenetik, izokina Bidasoatik Baztanera heltzen hasi da

Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.


2024-11-28 | Leire Ibar
Jasotako isun bakoitzeko helegiteak aurkeztu dizkio Ernaik Eusko Jaurlaritzari, guztira 133

Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.


94 urteko emakume bat hil dute Gasteizko IMQ Igurko zahar-etxean, eta gizon bat atxilotu

Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.


2024-11-28 | Leire Ibar
Nabarmen igo da antsiolitikoen eta depresioaren aurkako botiken kontsumoa gazteen artean

Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]


“Petronorrek eraldaketa hitza darabil, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]


2024-11-28 | Julene Flamarique
‘Feminizketak’ seriea eta ‘Ikusgela’ proiektua: aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza sarien irabazleak

Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]


Munstro aplikazioak izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk

Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]


2024-11-28 | Gedar
Zumaiako Balenciaga ontziolako langileek mobilizazioei ekingo diete, lanpostuen defentsan

Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.


Sindikalismo eraldatzaileaz eta lanaz eztabaidatzeko nazioarteko kongresua Leioan

Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.


2024-11-28 | Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean

Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]


Eguneraketa berriak daude