POWER TO THE PEOPLE

  • Vietnamgo gerra sarraski bihurtu zela-eta milaka estatubatuar kalera atera zen gerra amaitzeko eskatuz. Herritarrek bat egin zuten gazteek hasitako ekimenekin.

2021eko uztailaren 15ean
Horixe zen, 1971ko udaberrian, Washingtonen bildu ziren milioi erdi iparramerikarren nahia. Vietnamgo herriarena ere izango zen, baina Estatu Batuek bere lurraldera bidalitako indarren bonbak, napalm eta beste jasaten ari zen bitartean, ez zegoen hura adierazteko egoerarik onenean... Dena dela, azkenean bazirudien estatubatuarrak ere ohartzen ari zirela han gertatzen ari zenaz, eta haietatik milioi erdi behin betiko Vietnamgo gerra gelditzea eskatuz inguratu zela Etxe Zurira, han agintean zeudenen "demokrazia" defendatzeagatik beren senide eta lagunak hilik, zauriturik, elbarriturik gertatzeagatik erabat aspertuta. Estatu Batuek Vietnamen aurrera zeramaten gerraren aurkako garrasia ozenagotzen ari zen nonnahi. Haatik, manifestazio hori gerra hura martxan jarri zuen Gobernuaren kokagunean bertan eman zen, eta horrek Vietnamgo txikizioa gelditzearen aldekoei itxaropena berpizten zien."Pakea leen bait leen!" irakur zitekeen ZERUKO ARGIAren lehen orrialdean ere.


VIETKONG-EN IKURRINA WASHINGTONEN

"Bereala, azkar, ezeri itxoin gabe, PAKEA" eskatzen zutela manifestari iparramerikarrek aldarrikatzen zuen gure aldizkariak aldez aurretik. Zeintzuk ote ziren estatubatuar horiek, ordea? Azaltzen zuen hori ere. Dirudienez, "geienak gazte eta gazteen artean, geienak ikasle" ziren manifestariak. Baina protestarien gaztetasunarena oso garrantzitsutzat jo arren, beste puntu bat azpimarratu nahian zebilen artikulu hura sinatzen zuen Y. A. Hauxe: "Pakearen naia bizi-bizia da gaur Iparramerikarren biotzetan; ain zuzen, guda -irabazitako guda- ain maitea izan zuten biotz beroietan sortu da pake giroa". Hortxe baitzegoen gakoa! Aldaketa haren arrazoia, bestalde, nahikoa sinplea zen, Y.A.-k bira-biraka eman bazuen ere: "Gazteei esker, munduko erri indartsuenak gorroto dio gaur erri txiki baten aurka dagian gudari. Gorroto, hainbeste Indotxinar gizarajo il eta gero. Gorroto, erriko miloi- erdi seme galduz gero".
Washingtonera vietkongen bandera eraman zutenek Vietnamen eginiko iraultzaren alde borrokan ari zirenei irabazteko era ikusi izan balute, norberaren senide eta lagunek arrastorik txikiena jasan gabe irabaztekoa esan nahi da, hain bakezale agertuko al ziren estatubatuar haiek beraiek? Nork daki! Erantzuna haizean zebilela abestu ohi zuen garai haietan Bob Dylanek...


ESTATUBATUARREN KONTZIENTZIAKO HARRA

Gauza da, ez dela ordukoa izan Vietnamgo gerraren aurka Estatu Batuetan eginiko manifestazio bakarra, ezta gutxiagorik ere. Baina "1965 garrenean ikasleak, bakarrik gelditu ziran, guda zergatik egiten zan galdetuz. 1968 garrenean, bakarrik gelditu ziran gazteak Ipar Vietnam aldean bonba jasak bukatu zitezen eskatuz" eta "bakarrik, berriz ere 1969 garrenean, amerikar gudariak Indotxinatik alde egin zezatela eskatuz". Haatik, "orain ez dira bakarrik. Orain, zaar eta gazte bat datoz: Vietnamen zauritu ta elbarrituak, amak, langilleak, sindikatoak, ibilli dira kaletan pake eske. Inkestak diotenez, euneko 73 Iparramerikarrek Vietnamdik leen bait leen alde egin dezatela eskatzen dute".
Ez zen nolanahiko aldea! Eta Washingtongo manifestazioa espiritu berri horren isla izan zen, antza denez: "Edozein eratan jantzitako gazte pilla. Oitura zaarrei batere jaramonik egiten ez dien gazteria. 'Bizi egin bear degu, ez il!' -zioten-. Poliki poliki, 'Etxe Zuriaren' aurrean dagoen belardira iristean, kontuz, loreak zapaldu gabe, eseri ziran. Polizia gutxi, eta zegoena, geldi. Komonetara sartzeko ere, patxaran lotu zan bakoitza bere txandari; zaarrei lekua egiten zieten eser zitezen. Ikurriña ere, ez makillaren gorenean, erdi-aldean baizik, zeramaten". Eta hori, "urte t'erdi leenago, Washington-en ildakorik ere izan" zela, eta "guda giroa sortu" zela. Orain berriz "pake-erri bat zan". Hori bai, "pake-erri tristea, agintarien itz ederrez aspertua. Erriak egingo zuala pakea zioten: 'Power to the people', au da, 'aalmena erriari'". Baita vietkong herriari ere.

BA DATOZ GUTARRAK
Larresoro, 1971-V-16
Erdi txantxetan, erdi zinez, oihu hori entzun ohi zen gure artean. Gaur ez da entzuten, nik uste. Baina zegokion izpiritu-jarrera ez da gure artean hil; aitzitik, bizi-bizirik dirauela esango nuke. "Ba datoz gutarrak!". Alegia: gu hemen gaude begira, geure biziera normala patxara egiten, geure buruak nahaspilatik ongi babesturik; eta ba datoz horiek, gure arazoez arduratzen diren "gutar" horiek beraz (kanpotik etorri beharrak, bestalde); eta, kanpo urrun misteriozko horietatik heldu, gure gaitzak sendatzera datoz. Erdibiketa ezin larriago honi zeharo amaia ematea ezina izanik ere, guztiz etsi beharrik ez dago, eta ikuskera kaltegarri horren erroak ahalean erauzten saiatu behar dugu. Katalanek erauzi dituzten bezala. Ze "gutarrak" geu gara; zu eta biok, eta "gutarrak" ere zuk eta nik biok ongi ezagutzen ditugun lankide hauek eta haiek. (...) Honela esan beharko litzake, beraz: "Ba gatoz Gutarrak", geure burua, etorriko den mordo horren barnean emanez. Ez bait datoz inolako kanpoaldetik gauzari "buelta" emango diotenak. Eta hau esate hutsa ez litzake aski izango: sinetsi ere egin behar dugu, horrela bait da egia. Geu bait gara "gutarrak" egiazki (...).

BASERRI-AZTERKETA
Gaztañaga'k, 1971-V-16
Betor zorionean, betor azkar Lekuona'tar Andoni'k aditzera eman-berria duan baserri-azterketa ori! Ba zan garaia! Bi eratako jardunak ezagutzen ditugu eta bietatik asko. Batetik, gure baserriaren goraltzak: euskaltasunaren iturri dala, euskeraren gordaillu dala... e.a. Ori ukatu gabe, baiña aitortu bear egi oien inguruan beste bitxikerizko itz aizetsu ugari esan dirala. Bestetik, berriz, baserriaren egoera guziz illun eta beltz margozten duten jardun negartiak ere ugari entzun izan ditugu eta irakurri. Asko-askotan, ordea, itzezko zarata utsak. Eta orra oraingoan Lekuona'ren asmoak, ez irripar eta ez negar-malko, jator bezain egoki baserriari begira. (...) Baserriaren ondoeza sendatuko balin badute, sustraietara jo bear aurrena. Eta bide ortan barrena dijoa "Baserri-azterketa". (...) Dei bat egingo nieke, bada, baserritarrei. Uste osoa izan dezatela Lekuona'ren eta bere laguntzailleen asmoetan. Piatu ditezela, arren, "Baserri-azterketa" orren eratzailleekin, ez bait dijoaz azpikeriz, ez dijoaz diru-billa (...).


Azkenak
1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Irakasle baten jazarpena eta ukituak
EHUk baieztatu du hainbat salaketa formal jaso dituela eta genero indarkeriaren aurkako protokoloa aktibatua duela

EHUko Errektoretza Taldeak ARGIAra igorritako oharrean zehaztu duenez, Filologia Hispanikoko irakaslearen aurkako salaketen "berri izan zuen unetik abian da protokoloak zehazten duen prozedura". Denuncias Euskal Herria Instagrameko kontuan bost salaketa anonimo... [+]


Tabakoaren kea irensten duten haurrek erretzaile aktiboen antzeko arrastoak dituzte DNAn

Erretzailea ez izan arren tabakoaren kea jarraikortasunez irensteak ekar ditzaken osasun arazoak ikertu ditu Bartzelonako Osasun Globaleko Institutuak, eta frogatu du arrasto arriskutsuak uzten dituela haurren DNAn.


2025-02-12 | Hala Bedi
Maren Lazpiur (Ikasle Abertzaleak): “Gizartean gertatzen ari den gorakada erreakzionario horretan, unibertsitatea ez da salbu gelditzen”

Kurtso hasieran, 2024ko irailean EHUko Bizkaiko campusean lan-zuzenbidea irakasten zuen irakasle faxista baten berri eman zuten ikasleek. Beste irakasle bat salatu berri dute, oraingoan EHUko Arabako campusean Farmazia Fakultatean, sare sozialetan mezu eta ideia erreakzionarioak... [+]


Netanyahuk gerrarekin mehatxu egin du larunbatean preso trukea egiten ez bada

"Hamasek gure bahituak larunbat eguerdia baino lehen itzultzen ez baditu, su-etena amaitu egingo da eta armadak gogor borrokatuko du Hamas garaitu arte", adierazi du Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk, talde palestinarrak preso trukea behin-behinean... [+]


2025-02-12 | Euskal Irratiak
Marieniako lurren aldeko militanteen epaiketa, irailaren 9ra gibelatua

Irailaren 9ra gibelatu dute Kanboko kontseiluan gertatu kalapiten harira, hiru auzipetuen epaiketa. 2024eko apirilean Kanboko kontseilu denboran Marienia ez hunki kolektiboko kideek burutu zuten ekintzan, Christian Devèze auzapeza erori zen bultzada batean. Hautetsien... [+]


Adimen artifizialean 200.000 milioi euro inbertitzeko konpromisoa hartu du Europak

Otsailaren 10 eta 11n ehun bat estatuburu elkartu dira Parisen, Adimen Artifizialaren sektoreko ordezkariekin batera, AAri buruzko laugarren gailurraren kari. Abiadura handian garatzen ari den teknologia horri buruzko kezkak eta galderak entzun badira ere, ez zen horientzako... [+]


Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


2025-02-12 | Iñaki Barcena
Aroztegiaren silogismoa

Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.

Tesia: Baztango... [+]


Antzinako hegaztien gidaliburua

Poloniar ikerlari talde batek Sevillako Italica aztarnategiko Txorien Etxea aztertu du, eta eraikinaren zoruko mosaikoak erromatar garaiko hegazti-bilduma xeheena dela ondorioztatu du. 

Txorien etxean 33 hegazti daude mosaikoetan xehetasun handiz irudikatuta. Beste... [+]


Despremu deprimituaren ondarea

Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]


2025-02-12 | Edu Zelaieta Anta
Gainbabesaren desbabesa

Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]


Harreman publiko-komunitario-kooperatiboak eraikitzeaz

Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]


Eguneraketa berriak daude