Abusu auzoa (gazteleraz La Peña esaten zaio) Bilboko ezezagunenetakoa da, zentrotik ere nahiko alderatua dagoelako eta ondoan duen Arrigorriagarekin (auzo batekin, ez erdigunearekin) Bilboko gainontzekoarekin baino harreman estuagoa duelako. Bere egoera sozio-ekonomikoa ere ez da orain arte onena izan, langile etorkinak bildu dituen etxe multzo xumea izan delako, baina azkenaldian inbertsio ugari egiten ari dira bertan, ibaiaren inguruan sekulako parkea zabaldu berri dute, etxebizitza berri asko eraikitzen ari dira ("Mina del Morro" izeneko tokian bakarrik 3.000 inguru egitekoak dira), eta hau guztiaren ondorioz Abusu handitu eta biziberritzen ari da.
Bere kokapen geografikoagatik, Arrigorriaga eta Abusu betidanik oso lotuta egon dira, bata bestearen ondoan daudelako. Horrela, Abusuko gazte askok Arrigorriagan ikasi dute eta beste hainbeste egin dute Arrigorriagakoek ere. Horregatik, Ibilaldiaren zirkuituaren erdia Abusuko lurretan egingo da eta beste erdia Arrigorriagan zehar, bien arteko lotura eginez, alde bakoitzean dagoen parke handi bana dagoelako. Kontuan izan behar da duela gutxi arte ikastola Arrigorriagako auzo batean zegoela, Abusu ondoan baina Arrigorriagako lurretan.
Abusu, lehen Ibaizabal izenez ezagutzen zen auzunea, Bilbo eta Arrigorriaga artean dago, Malmasin eta Arnotegi mendien magalean eta Ibaizabal ibaiak bere azkeneko meandroa egiten duen tokian. Auzoa bukatzen den tokian, hain zuzen, ibaia itsas urarekin nahasten da, eta puntu horretan -lehengo San Kristobal uhartearen parean- mareak nabari daitezke. Bilbori dagokion partea hiru kalek osatzen dute: Abusu, Ibai-Alde eta Zamakola. Arrigorriagako zatia, berriz, beste hiru etxe multzok osatzen dute: Ollargan, Santa Isabel eta Olatxu. Denen artean 13.500 bat biztanle bizi da, gehienak bere garaian garrantzi handia izan zuten meategietara lanera etorritako langile etorkinen ondorengoak.
Bere historia eta kokapena direla-eta, Abusuko erakarpenik handiena Ibaizabal ibaiaren meandroa eta bere inguruan zabaldu berri dituzten bi parke handi eta ederrak dira, bata Bilboko lurretan eta bestea Arrigorriagakoetan. Hala ere, bada besteen artean historikoki eta arkitektonikoki nabarmentzen den eraikinik, eta horien artean garrantzitsuena seguru aski Abusu Ikastolak berak egoitza gisa aukeratu duena dugu.
ANTZINAKO IRIN OLATIK GAURKO IKASTOLARA.
Ibaiaren eta atzeko mendiaren artean ederki kokatua, bakardadean bere harrizko kubo handiosak ezagutarazten duen moduan, eraikin honek eginkizun garrantzitsua jokatu du Abusuko bizitzan.
Hasteko, Erdi Aroan bertan errotaren bat egon zitekeela uste da. Kontutan izan behar da kokatuta dagoen meandroa Bizkaia osoko potentzial hidraulikorik handiena duela, hots, errota bezalako eraikuntza baterako lekurik aproposena da. Bertan Ibaizabal ibaiaren azken meandroa dago, beraz, ur aprobetxagarri kopururik handiena isurtzen da. Metro batzuk beherago, San Kristobal uhartean, ibaiak itsas uraz nahasi eta indarra galtzen du. Errota zahar honen lehenengo erreferentzia 1523. urtekoa da.
Bi mende eta erdi beranduago, 1793an, Bilboko erregidore-batzordeak zera eskatu zion Juan Ortiz de Azorin korrejidoreari, Alejo de Miranda izenekoari errota zaharra izandakoaren gainean okindegia eta labeak egiteko planoak egin ziezazkiola. Horixe da historiak dioena behintzat. Aurreproiektua Gaztelako Batzorde Goren eta Errealaren aurrean aurkeztu eta honek baimena eman zion, 1793ko urriaren 3an hain zuzen ere. Bitxikeria bezala, liburuek hauxe ere argitzen digute, hots, eraikuntzaren planoengatik Bilboko Udalak 40 dobloi ordaindu zizkiola Alejo de Miranda jaunari, baina azkenean ekimena ez zen azken honek pentsatu bezala burutu eta prozesuan zenbait aldaketa izan zen. Aldaketak aldaketa, emaitza lau eraikinen multzoa izan zen: errota, okindegia (gaur egungo ikastola), bihitegia eta egurtegia. Okindegian zentratuz, gaur egun arte iritsi zaigun harrizko eraikin honek lau solairu ditu, eta bere neurriak 46 metro luzeran, 34 metro zabaleran eta 17 metro altueran dira.
Bere historiaren atalik garrantzitsuena, dena den, XIX. mendearen erdialdean izan zuen, karlistadetan erakutsi zuen balio estrategikoagatik. Horrela, 1835. urtean, lehenbiziko guda karlistan, karlistek su eman zioten.
Guda arteko garaian, 1844an, Bilboko Udalak enkantean jarri zuen eraikina, baina hasieran ez zuen eroslerik aurkitu. Hala ere, enkante egunetik hiru astera Maximo de Agirre izeneko jaunak idatzi bat bidali zion udalari, zeinean eraikuntza erosteko asmoa azaltzen baitzuen. Horrela, erosi eta zuzenean ehundegi bihurtu zuen. Dena den, 1860ko hamarkadan beste jabe bat ere ezagutuko zuen, Eduardo Coste y Vildosola hain zuzen. Honek ehundegiaren negozioarekin jarraitu zuen. Utzi zioten arte behintzat.
Bigarren karlistadan aurreko gudan erakutsitako balio estrategikoa beste behin ere agerian jarri zen, eta orain ere karlistek erre egin zuten. Hortaz, Bizkaiko historian lehenbiziko ehundegia izan zena bere horretan geratu zen. Coste y Vildosola jaunak ehundegia baztertu eta errotaren berreraikuntzari ekin zion, luxuzko ogia egiteko asmoarekin, eta horrela izan zen 1920ko hamarkadan negozio hau ere utzi behar izan zuten arte.
Gaur egun luxuzko ogirik ez, baina bere historian hainbat gorabehera ezagutu dituen eraikin eder honek kalitatezko euskal irakaskuntza aurrera eramatea du bere helburu, eta maiatzaren 27an bisitatu nahi duen ororentzat zabalik izango ditu bere ate zahar bezain berriak.