"MIGRAZIO KORRONTEA INBERTITU EGIN DA"

  • Argentinako hiriburuan dago mundu osoko euskal etxerik zaharrena, 1877an sortutako Laurak Bat. Bazkide eta aktibitate ugariko elkarte honen lehendakaria Jon Uriarte erandioarra da. Laurak Baten egoera azaldu digu Buenos Aireseko egoitzan.

2007ko otsailaren 21ean
Familia asko bezala zure gurasoak ere 1949. urtean Argentinara joan ziren. Non jaio eta nola iritsi zinen Argentinara?
Bordelen jaio nintzen 1937an ama gerra zela eta haurdun atera zelako Erandiotik. Francok Bilbo hartu zuenean nire aita Martiartu batailoian zegoen eta preso hartu zuten. Handik bi hilabetetara nire ama itzuli zen etxera nirekin. Erandion hazi nintzen eta 12 urte nituela familia osoa hona etorri ginen. Eusko Jaurlaritza mantentzeko dirua jasotzen zuen aitak. Txikitan aita ikusten nuen dirua botiletan sartzen eta etxeko lorategian lurperatzen. Ama beti kezkatuta zegoen, zerbait gertatuko zitzaiola eta. Hemen senitartekoak genituen eta aita bultzatu zuten hona etortzeko. Tornularia zen aita eta hemen lan asko eta aberasteko aukera zegoela esaten zioten.

Noiztik zaude Laurak Baten?
Hau nire bigarren etxea da. Hemen izena eta abizena daukazu, denek badakite nor eta nolakoa zaren. Familia handia da. Duela 15 urte izan nintzen lehendakari eta orain berriro.

Zein da euskal etxe honen egoera?
560 bazkide gara, baina adin-piramide itsusia dugu: bazkide zahar asko dago eta gazteria falta da. Argentinan entretenimendu aukera guk eskaini dezakeguna baino zabalagoa da. Euskal Etxeko jendea garai bateko Euskal Herriaren irudiarekin gelditu da. Emigrazioa 1950ean bukatu zen eta orduko Euskal Herriaren irudi idilikoa gordetzen da hemen: ohiturak, kanta zaharrak... Gaur egungo Euskal Herriarekiko aktualizazioa falta da. Komunikazioa hobetzen ari den neurrian hobetuko da hori. Orain migrazio korrontea inbertitu egin da, hemengo gazte asko Euskal Herrira joan da, euskal etxeko kide batzuk adibidez. Bigarren eta hirugarren belaunaldiko bazkideak daude, baina handik etorritako jendea ere badago oraindik, Gerra Zibilaren ondoren etorritakoak.

Noiz izan zen Argentinarako migraziorik handiena?
Euskaldunak mundu osoan daudela esan arren, ez dute asko emigratu. Tantaka etorri den migrazio historikoaz ari naiz. Amerikan Argentina, Txile eta Uruguaiera gertatu da gehienbat. Migrazio berria Venezuela, Mexiko eta EEBBetara joan da batez ere. Argentinan euskal abizenen konzentrazio handia dago. Biztanle guztien % 10 aipatzen da.

Eta zein dira euskal etxe honetan egiten diren aktibitate nagusiak?
Frontoia egunero irekita dago eta larunbatetan pilota gogorrari ematen zaio lehentasuna, mutiko talde bat eskupilotan aritzen da. 75 urte dituen Lagun Onak abesbatzak izen handia du, urtean bi aldiz Teatro Colon ospetsuan abesten du. Euskara klaseak ematen dira. Ikastaro hasieran iragarki txiki bat jartzen dugu egunkari zabalduenetan eta urtero 100 ikasle berri etortzen zaizkigu. Koroak adina urte dituen dantza taldea ere badugu, Emakume Abertzale Batzaren ardurapean. 30 neska-mutil aritzen dira, ikasten ari diren haur txikiak kontatu gabe. Gure jaietan izaten dituzte emanaldiak. Euskal kultur etxea daukagu: kalera ematen duen liburudenda eta ikerketa-zerbitzua (abizenak, unibertsitatea, lana, herriak, bekak). Niko Iguain beasaindarra da buru. Ondoko lokalean FEVA (Federacion de Entidades Vasco-Argentinas) dago. 80 bat etxe edo elkartzen ditu, batzuk txikiak, besteak handiak, herrien eta euskaldun kopuruaren eta aktibitateen arabera. Antzoki txiki bat ere badugu hitzaldiak emateko. Eta taberna-jatetxea, noski. Orain euskaraz dakiten batzuk daude eta gainera sukaldea asko hobetu da. Larunbata da euskal familiaren eguna eta jende asko elkartzen gara afaltzen. Buenos Aires handia da eta astean zehar lanaren ondoren etortzea zaila da. Buletina egiten dugu bazkideentzat, informazioa eta euskal kulturako gaiekin. Orain euskal problematikaz kezkatuta gaude.

Zein jai ospatzen dituzue?
Aberri Eguna ospatzen dugu eta jai honi indarra eman nahi diogu, ez hemen bakarrik, Argentinako zentro guztien artean baizik. Gero Loiolako San Inazio, Arretxinagako San Migel (Alderdi Eguna), independentzia gogoratzeko bi jai argentinar (maiatzak 25 eta uztailak 9) eta Laurak Baten fundazio eguna (martxoak 13) ospatzen ditugu. Uda ondoren urteko aktibitateen hasiera izaten da egun hori. Urtero euskal aste nazionala ospatzen dugu aktibitate desberdinekin (pintura, musika, enpresarialak, folklorea), baina Argentina handia da eta bere eragina galdu egiten da.

Lehendakari bezala zein dira zure eginbehar nagusiak?
Jendea hartzea. Harreman publikoak dira orain garrantzitsuenak. Euskal Herriko udan turista asko etortzen da: enpresarioak ere bai. Aconcaguara joaten diren mendizaleak azaltzen dira asko. Juan Jose Ibarretxe, Jose Antonio Ardanza, Karlos Garaikoetxea, Mari Karmen Garmendia, Euskadiko Orkestra, Gaztelubide eta Gaztelupe abesbatzak izan dira adibidez.

Aurrera begira, nola ikusten duzu Laurak Bat euskal etxea?
Lehen esan dudan bezala bazkideen batez besteko adina aurrera dihoa eta oroimenean oinarritutako mundu batean daude, gaur egun ez den Euskadi bat dute buruan. Bizitasuna eman nahi diogu gure elkarteari jende berria erakarriz. Euskal jatorriko argentinarrak erakartzea da zuzendaritzaren asmoa. Horretarako internet eta publizitatearen bidea erabiliko dugu. Elkarte eusko-argentinarra izango da, baina beste irtenbiderik ez dugu ikusten. Euskal Herritik denbora baterako datorren jendea ez da inguratzen, Buenos Airesek asko eskaintzen dielako. Bizitza osorako etorriko balira inguratuko lirateke hona. Enpresaren bitartez bi edo lau urterako etorritako euskaldun asko dago hemen, baina lagunak egiteko ez du hona etorri behar.

Lehen aipatu duzu euskal gatazkaz oso kezkatuta zaudetela. Zein eragin du egoera horrek hemen?
Argentinara iristen den informazio guztia oso partziala da, atentatu bat edo horrelako zerbaiten berri ematen dute. Ez dira konturatzen arazoa konpontzeko abertzaleekin hitz egin behar dela. "La Nacion" egunkari ospetsuan Madrilgo korrespontsalak terrorismoa abertzaletasunarekin lotzen zuen eta PPk PSOErekin batera euskal hauteskundeak irabazi ondoren Eusko Jaurlaritza eskuratu eta hezkuntza, ETB eta abertzaletasuna laguntzen duten euskal enpresariak eta elkarteak erasotu behar zirela zioen. Gure artean kezka handia sortu zuen artikulu horrek eta eskutitzak bidali genituen egunkarira. Nirean adibidez, Euskal Herrian dohain eta ordainduz, eskola erlijiosoan eta laikoan ikas daitekeela jartzen nuen. Telebista eta komunikabideen % 95a Espainiatik datorrena dela eta euskaraz dagoen bakarra kendu nahi dutela. Gero prentsa askatasunaz hitz egingo dute. Athleticek jokalari atzerritarrak fitxatu beharko dituela esaten nuen, elkarte gastronomikoak jatetxe bihurtu, herri kirol eta folklore elkarteak desagertu zaharkinak direlako. Eta azkenik, Francok egin zuen bezala, euskal izenak eta abizenak kendu, horrek ere abertzaletasuna sortzen duelako. Ez dago eskubiderik. Horrelakoen aurrean erne egon eta gogor erantzun behar dugu.


Azkenak
2025-02-17 | ARGIA
Ikasle feministek elkarretaratzea egin dute Gasteizko EHUko campuseko irakaslearen sexu erasoak salatzeko

Gertatutakoak ez direla kasualitatea azpimarratu dute. Unibertsitateko eremuetan indarkeria matxista gertatzen dela azaldu dute, eta arazoa sistematikoa dela. Protokolo bat eskatu dute erasotuak babesteko. Erasotzaileak inpunitate osoarekin jokatu duela salatu dute.


Bi futbol taldek planto egin dute irain arrazisten aurrean Bizkaian eta partiduak bertan behera geratu dira

Gaztelueta C -Berango C gazteen futbol partidua bertan behera geratu zen Larunbatean. Jokatzen ari zirela Gaztelueta C taldeko gazte batek aurkariari "beltz zikin madarikatua" deitu zion. Gorengo erregional mailako Otxarkoaga-Iturrigorri partiduan ere... [+]


Bederatzi pertsonari lau eta hamar hilabete arteko kartzela-zigorrak ezarri dizkie Voxen kontra protesta egiteagatik Bilbon

Atxuri auzoan 2019ko azaroaren 5ean Voxen kontra egin zuten bederatzi pertsonaren kontrako epaia iritsi da. Akusatuek ez dute espetxean sartu beharko.


2025-02-17 | Axier Lopez
Itziarren semea?

Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]


Eneko Anduezak PSE-EEko idazkari nagusi izaten jarraituko du

PSE-EEren zuzendaritza berriak alderdikideen %95en onespena jaso du. Anduezak proposatutako Batzorde Exekutiboan aurreko 26 kideetatik zortzi aurpegi berri daude soilik.


Europak toki bat aldarrikatu nahi du Ukrainako bake negoziaketan, AEBen bazterketaren aurrean

Macronek egindako deiari erantzunez, NATOko eta Europako agintariak Parisen elkartuko dira astelehen honetan, AEBek eta Errusiak iragarri ostean Ukrainako gerra amaitzeko elkarrizketei heltzekotan direla. Europak diru asko xahutu du Ukraina laguntzen, eta gerra amai dezakeen... [+]


Erantzukizun publikoak hartzea eskatu dute Euskal Herriko Torturatuen Sarearen aurkezpenean

Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]


Labrazaren defentsan
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"

Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]


Gazteen arteko genero arrakalak gora egin du kokapen politikoari dagokionez

Azken hogei urteetako gazteen kokapen politikoa izan dute aztergai The Economisten. Europan 18-29 urte arteko gizonak emakumeak baino posizio kontserbadoreagoetan kokatzen dira. 


Gasteiz inguruan Vitoria Solar 1 eta 2 parke fotovoltaikoak eraikitzea onartu du Eusko Jaurlaritzak

Parke bakoitzak hirurogei hektarea izango ditu, eta 32 milioi euroko aurrekontua du proiektuak. Ingurumen eta baimen teknikoak berretsita, egitasmoari hirigintza baimena baino ez zaio falta eraikitzeari ekiteko.

 


Industriaren etorkizunaren aldeko manifestazioak milaka lagun batu ditu Iruñean

Arriskuan dauden BSH, Sunsundegui, Nano Automotive, Siemens Gamesa, Tenerias Omega, Tasubinsa eta Volkswagen enpresetako langile batzordeek haien egonezina azaldu dute eta Nafarroako Gobernuari "benetan bermatzailea den legeria bat artikulatzea" eskatu diote.


Tentsio betean, preso truke berria egin dute Israelek eta Hamasek

Su-etena hitzartu eta hilabete bete denean, lehen faserako adostutako 33 bahituetatik 25 askatu ditu Hamasek. Israelek, berriz, 985 preso utzi ditu aske. Bigarren fasea martxoaren 2an da indarrean sartzekoa, baina bi aldeek jarraitu beharreko urratsak zehazteko daude... [+]


Analisia
Nostalgiari ‘sold out’

Gauzak ez dira izatez errazak, eta, izango da batagatik edo besteagatik, baina, azken boladan, mingainari behar baino gehiagotan egin diot kosk bi kontu hauengatik: sold out-aren kultura eta FOMOa –azken hori agian azaldu behar da, ez baita hainbestetan esana: esperientzia... [+]


Zedarriak Foroari erantzuna
Defentsan inbertitzea

Zedarriak Foroak Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua txostena aurkeztu zuen urtarrilaren erdialdean. Bertan, EAErako gomendioak jasotzen dira, Draghik eta Lettak Europako Batasunerako aurkeztu dituzten txostenak erreferentziatzat... [+]


Eguneraketa berriak daude