LIZARRAKO INDARRAK GARAILE HIRU LURRALDEETAN

  • 2001eko EAEko hauteskundeek ez dute 1998koek agertu zuten botoaren izaera aldarazi. Lizarrazaleek eta konstituzionalistek legebiltzarkide berberak dituzte orain eta orduan. Hala izanagatik, konstituzionalistek nahiz Lizarrako subiranozale muturrekoek berealdiko jipoi eta irakaspen ederra jaso dituzte.

2007ko otsailaren 21ean
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Araba lurralde historikoan EAJ-EA koalizioa izan da bost hautagaitza nagusien artean eserlekurik irabazi duen bakarra, aurreko legealdian baino bi eserleku gehiago. Galtzaile bakarra bat izan da ere: EH elkargoa. Hots, esparru abertzalean eserlekuen aldaketa izan da. Lizarra-Garaziko Akordioaren alderdiak eta alderdi konstituzionalisten artean izan diren boto aldaketari behako bat ematea komeni da.
EAJ-EArena izan da eskualde honetan boto gehien irabazi duen hautagaitza: 16.878 boto. PSE-EEk, berriz, 1998an baino 10.654 boto gehiago lortu du, PPk 2.576 eta IU-EBk 1.655; EHk 8.874 boto galdu dituelarik. Hala izanda ere, 1998an alderdi konstituzionalistek Lizarrakoek baino 10.631 boto gehiago zituzten lurralde honetan, eta aldi honetan, 14.002. Aldea, beraz, handitu dute. Duela bi urte baino 3.371 boto gehiago dute konstituzionalistek. Konstituzionalisten arteko lehiarik izan ez bada ere, bien arteko sasilehian, Araban PSE-EE irabazle jalgi da PPrekiko. Abertzaleen artean, berriz, EHren porrota erabatekoa izan da abertzaletasun moderatuaren mesedetan.


BIZKAIA.

EAJ-EA koalizioa izan da eserleku gehien emendatu duena Bizkaian: bi. PP, berriz, bat gehiago atera duen alderdi bakarra. PSE-EE aitzitik, ustekabeko latza hartu du bere eremutzat jotzen duen lurralde honetan; aurreko legealdian baino eserleku bat gutxiago beteko du Gasteizko Legebiltzarrean. Konstituzionalisten arteko lehian, PP atera da indartua eskualde honetan, eserleku bat gehiago eta 39.689 boto gehiago bildu dituelako. PSE-EEk, artean, 12.676 gehiago erdietsi dituelarik. Edonola ere, EH izan da lurralde honetan ere galtzaile nagusia, EAJ-EAren mesedetan betiere. 48.672 boto galdu ditu EHk. IU-EBk bere eserlekua atxiki du 1.815 boto gehiagorekin. Bizkaian, Lizarrako Akordioaren aldekoek 143.821 boto gehiago lortu zituzten 1998an, eta oraingo honetan 142.821 botoko aldea mantentzen dute konstituzionalistekiko. Hala ere, datu esanguratsu bat azpimarratu beharra dago: konstituzionalistek Lizarrakoek baino 14.367 boto gehiago lortu dituzte azkeneko bozketaldi honetan. Konstituzionalistek 53.365 boto erdietsi dituzten bitartean, Lizarrako Akordioaren sina-tzaileek 29.998 gehiago erdiesti dituztelarik.


GIPUZKOA.

Abertzaletasunaren eremuan EAJ-EAk erabateko garaipena lortu du. Beste bi lurraldeetan bezala bi eserleku gehiago erdietsi ditu eta 56.056 boto gehiago. EH izan da eraba-teko galtzailea, bere-berezko eremuan izan ere. Zazpi eserleku lortu zituen Lizarra-Garaziko Akordioaren abarora eta hiru baino ez ditu eskuratu orain. 33.771 boto galdu ditu. Lizarrako sinatzaileen artean IU-EB atera da indartua aldi honetan. Eserlekurik gabe izatetik bat izatera pasa da. Antton Karrera militante historikoak beteko du Legebiltzarreko aulkia, duela bi urte baino 4.814 boto gehiago lortuz. Lizarrako sinatzaileek -EHren beherakada kontuan izanda ere- orduan baino 27.297 boto gehiago erdietsi dituzte. Konstituzionalistek berriz -PP eta PSE-EE alderdiek, alegia-, 21.709 boto gehiago lortu dituzte. Gipuzkoan, Lizarra-Garaziko Akordioaren sinatzaileek konstituzionalistek baino 134.299 boto gehiago zeuzkaten orain arte, eta une honetan 139.887 boto gehiago. Beraz, bi joeren arteko aldea 5.688 botoetan emendatu da Lizarrako Adierazpenaren aldekoen mesedetan.


EUSKAL AUTONOMIa ERKIDEGOA.

EAJ-EA koalizioa izan da, dudarik gabe, eserlekuetan nahiz botoetan irabazle erabatekoa. 1998an baino sei legebiltzarkide gehiago izateaz gainera, 100.789 boto gehiago erdietsi ditu. EHk 81.217 boto galdu ditu EAEn, zituen hamalau biltzarkideetatik erdia baino ez du izango legealdi berrian. IU-EBk 7.384 boto gehiago lortuz batera, legebiltzarkide bat eraman du berekin. Hots, Lizarra-Garaziko alderdi sinatzaileek eserleku berberak dituzte orain eta 1998an. Hartara eta ondorioz, gauza beretsua gertatzen da konstituzionalisten artean. Legebiltzarkide kopuru berbera lortu dute, beraien kasuan, PPren mesedean izan bada ere. PPk hemezortzi legebil-tzarkide izan ordez hemeretzi izango ditu, PSE-EEk bat gutxiago kontatzen du orain: hamalau zituen eta hamairurekin gelditu da.
Eserlekuei gagozkielarik, deus gutxi aldatu da Lizarra-Garaziko Akordioaren aroan bizi izan zen egoerarekin alderatuz gero. Boto kopuruei behako bat ematea interesgarria da, alabaina. Lizarrazaleek duela bi urte baino 66.956 boto gehiago erdietsi dituzte: 754.022 lortu zituzten orduan eta 820.978 orain. Konstituzionalistek, berriz, 487.533 eskuratu zituzten eta 574.837 erdietsi dituzte orain. Orduan baino 87.304 boto gehiago. Zentzu honetan, kontuan hartzeko beste boto kopuru konparagarria dugu begibistan. Duela bi urteko hauteskundeetan, Juan Jose Ibarretxe lehendakaria izatera eraman zuen bozketaldian Lizarrazaleek Konstituzionalistek baino 266.477 boto gehiago eskuratu zituzten: 754.022 versus 487.545.
Lehendakari berbera izanen duen legealdi honetako boto kopurua, berriz, honela gelditu da: Lizarrazaleek EAEko 820.978 herritarren sostengua dute eta konstituzionalistek 574.837 herritarrena. Bi joeren arteko aldea 246.141 botoena da. Hots, bi hauteskundeetako botoen arteko aldea murriztu da konstituzionalisten mesedetan. 1998koekin alderatuz gero, 20.336 botoetan gutxitu da Lizarrazaleen eta konstituzionalisten aldea. Honek guztiak, gogoeta hau egitera gonbidatzen gaitu. Lizarrazaleen eta konstituzionalisteen arteko indar harremanak berean mantentzen dira EAEko 2001eko hauteskundeen ostean. Konstituzionalistentzat nahiz Lizarrako subiranozale muturrekoentzako jipoi eta irakaspen zinez ederra.

BILBON, EAJ-EA PP-TIK ALDENTZEN
Azken hauteskundeetako emaitzen arabera, Bilbon nazionalisten beherakada iragarri zitekeen arren, EAJ-EA koalizioa suertatu da irabazle argi. Guztira, bi alderdien artean 91.630 boto eskuratu dituzte, botoen %39 inguru, 1998ko hauteskundeen emaitzekiko %3,07ko igoera jasanez. PPk eskuratutako boto kopurua ere igo egin da, 57.091tik 70.988ra. Baina PNV-EAtik gero eta urrunago dago, 21.000 botoen aldea baitago bien artean. EHri dagokionez, beste leku askotan bezala, beherakada nabaria jasan du, boto kopurua erdira jaitsiz. Lehenago zituen 25.352 botoetatik, 13.852ra pasa da. PSE-EE eta IU-EBren egoera Bilbon ez da ia aldatu hauteskundeen emaitzekin. Lehenengoak botoen %18,37 eskuratu du eta bigarrenak, %6,32.

DONOSTIAN, EH-K PORROT, EAJ-EA GARAILE
Euskal Autonomia Erkidegoko azken hauteskundeetan botorik gehien eskuratu zuen PPk Donostian. Guztira, 27.360 boto. Oraingoan kopuru hori handitzea lortu duen arren, botoen %25,89 izatetik %26,65 izatera pasa da, puntu bat baino gutxiago igoz. EAJ-EA izan da ordea erabateko garaile. Aurreko bozetan bi alderdien artean eskuratu zituztenak baino 13.000 boto gehiago lortu dituzte, guztira, 46.243 boto. PSE-EE eta IU-EBren botoen portzentaia puntu batean igo da. Lehenengoa, 18.054 boto izatetik, 21.902 izatera igaro da; eta bigarrenak 7.496 lortu ditu, 98an, 5.745 eskuratu zituen bitartean. EHk jasan du Donostian ere bozka hauen alderik ilunena. 98an baino 8.000 boto gutxiago lortu ditu, 20.496 boto izatetik, 12.576ra igaro delarik.

GASTEIZEN, PP-REN ATZERAKADA
Nahiz eta oraindik boto gehien duen alderdia izan, PPk atzerakada nabaria jasan du Gasteizen. Guztira, 50.248 boto eskuratu ditu, baina boto portzentajea %39,05etik %35,53ra igaro da, beraz, lau puntu galdu ditu. EAJ-EA bigarren alderdi bozkatuena izan da, baina garrantzitsuena zera da: orain hiru urteko emaitzekin alderatuz, sei puntuko igoera lortu duela. 41.462 boto lortu ditu koalizioak, %23.59tik %29,32ra igaroz. Sozialistek ere 98an baino 9.000 boto gehiago dituzte orain. 32.882 botoekin, botoen %23,25eko portzentajea dute, lehen baino lau puntu handiagoa. Emaitzen ondorioz, EHk orain arte IU-EBk zuen azken lekua beteko du aurrerantzean. Azken honek 1.300 inguru boto gehiago lortu ditu, eta 9.473 ditu guztira. EHk aldiz, ia 7.000 boto galdu ditu eta honela, 13.655etik 7.363 boto izatera igaro da.

EAJ-EA-K GOIA JO DU, EH-K BEHEA

EAJ-EA

Hauteskunde honetako koalizio irabazleak inoiz lortutako emaitzarik onenak izan dira hauek. Jasotako 600.000 botoek 84ko gailurra (451.178 boto) askogatik gainditu dute, baita orduko eserleku kopurua ere. Orduan 32 eserleku bazituen iragan igandean 33 lortu zituen, PP eta PSE-EEk batera lortu dituztenak baino bat gehiago. Igoera are nabarmenagoa da aurreko Eusko Legebiltzarreko hauteskundeetako datuekin alderatzen badugu. 98an EAJ eta EAk 458.957 boto eta 27 eserleku eskuratu zituzten, biek batera. Orotara EAJ-EA koalizioak botoen %42,7 jaso du. Gainera, hiru herrialdeetan suertatu da garaile, Araban PPri popularrek azken hausteskundeetan lortutako lehen postua ebatsiz. Parte-hartze altuak eragina izan badezake ere, EAJ-EAri EHtik etorri zaio boto ugari.


PP

Eurek esperotako emaitzak lortu ez badituzte ere, popularrek gora egin dute hauteskundeotan. 98ko autonomikoetan baino 70.000 boto gehiago lortu dituzte (251.743tik 323.918ra) eta eserleku bat gehiago (18tik 19ra). 1980ko Eusko Legebiltzarreko lehen hauteskundeetan 43.000 boto eskuratu ondoren, alderdiak etengabeko igoera ezagutu du. Oraingoan PPren igoera Bizkaian izan da nabarmenen (ia 40.000 boto gehiago) eta Gipuzkoan ia 15.000 boz gehiago jaso du. Igoera txikia izan du, ordea, Araban eta lurralde honetako lehen postua utzi du EAJ-EAren mesedetan. Azkenean, boto zein eserlekuetan gora eginda ere, PPk porrot egin du bere asmoetan .


PSE-EE

EAEko hirugarren alderdiak inoiz hauteskunde autonomikoetan lortutako boto kopuru handiena lortu du. 1998ko Eusko Legebiltzarreko hauteskundeetako emaitzak 30.000 bototan gainditu ditu eta herrialde guztietan egin du gora, Araban batez ere. Eta, hala ere, eserleku bat gutxiago lortu du; 98an 14 eskainu eskuratu bazituen, igandean 13 baino ez zituen lortu. Gipuzkoako eta Arabako eserlekuei eutsita ere, Bizkaian bat galdu du. Bototan gora eta eserlekuetan behera, finean sozialistak euren emaitza mantendu dutela esan daiteke, 1998an botoen %17,6 lortu baitzuen eta iragan igandean %17,8. Urrun dago 1984 eta 1986ko 19 eserlekuetatik, baina badirudi ordutik 98a arte izandako beherako joera etetea lortu duela.


EH

Inoizko emaitza kaskarrenak lortu ditu EHk hauteskunde hauetan: 1998an baino 81.000 boto gutxiago (224.001 bototik 142.000ra) eta eserlekuen erdia (14 zituen eta 7 lortu ditu) jaso du. Portzentajeetan %15 eta %18 bitarte horretan ibili izan da 1980tik hona; joan den igandean, aldiz, doi-doi gainditu zuen %10. Guztira, 98tik hona, %36ko galera izan du botoetan. Araban bi eserleku eta 9.000 boto (ia erdia) galdu ditu. Bizkaian ere bi eserleku gutxiago izango ditu hemendik aurrera eta botoen galera 40.000 ingurukoa izan da. Gipuzkoan 30.000 baino gehiago izan dira galdutako botoak, eta eserlekuak, aldiz hiru. EH laugarren alderdia da egun lurralde guztietan, eta boto kopuruan behera egin duen alderdi bakarra izan da.


IU-EB

Eusko Legebiltzarrerako azken hauteskundeetako jipoiaren ondoren Ezker Batuak gora egin du berriro. 1998ko 71.064 botoak 78.448ra igo dira oraingoan eta 2 eserleku izatetik 3 izatera pasa da; Bizkaian eta Araban zuen eserleku banari Gipuzkoan berreskuratutakoa erantsi behar zaie. Boto kopuruan, gainera, hiru herrialdeetan egin dute gora. Gipuzkoan izan du IU-EBk igoera nabarmenena, eskainua berreskuratzeaz gain, ia 5.000 boto gehiago jaso baitu. Eta hala ere, parte-hartze altuaren eraginez ez du botoen portzentajea gainditzerik lortu: 98ko hauteskundeetan %5,68ra iritsi zen eta oraingoan %5,5ean geratu da. 94ko emaitza arrakastatsuak gainditzerik ez dute lortu, orduan 93.291 boto (%9,15) eta 6 eserleku lortu baitzituzten Ezker Batuko ordezkariek. Baina 98ko beherakadari buelta ematea lortu dute .


Azkenak
2024-11-28 | Gedar
Zumaiako Balenciaga ontziolako langileek mobilizazioei ekingo diete, lanpostuen defentsan

Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.


2024-11-28 | Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean

Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]


Plastiko kutsadura mugatzeko negoziaketen azken fasea abiatu du NBEk

Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.


“Hezkuntzak izan behar du patxadatsua eta geldoa”

Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]


2024-11-27 | Julene Flamarique
"Euskara ez den hizkuntza bat” erabili du Barakaldoko Udalak kanpaina batean

Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]


2024-11-27 | Leire Ibar
180 eragile baino gehiagok egin dute bat etxebizitzaren eskubidea bermatzearen aldeko mobilizazioarekin

Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.


2024-11-27 | Julene Flamarique
Gutxienez 2027ra arte atzeratu dituzte berriro ere AHTren obrak EAEn

2024ko otsailean Astigarraga-Hernani tartea amaitu zutenean Abiadura Handiko Trena 2027an prest egongo zela aurreikusten zuen Eusko Jaurlaritzak. Orain Arkautiko lotunearen obren lizitazioari ekin dio Jaurlaritzak; Euskal Trenbide Sarea enpresaren esku utzi du, eta 2027an hasiko... [+]


Erretiroa hartuko du Benito Lertxundik

82 urteko abeslari oriotarrak azken disko bikoitza kaleratu du, Gernikan 2023ko azaroaren 11n eskainitako kontzertuaren zuzenekoa. Eta horrekin bere ibilbideari amaiera eman diola iragarri du.


2024-11-27 | Mati Iturralde
Gogoan ditut

2006. urtean, Baltasar Garzonek, orduko epaile izarrak, errebelazio moduko bat izan zuen, eta jardunbide bat idatzi zuen, terrorismoagatik inkomunikatutako atxilotuen eskubideak bermatzeko. Epaile berak ehunka atxilotu inkomunikatu pasatzen ikusi zituen bere aretotik, horietako... [+]


Valentziako ilargia

Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]


2024-11-27 | Castillo Suárez
Pertseberantziaz

Bihotzean ditudan oroitzapenik politenetakoak dira. Euskal Filologia egiten ari nintzen garai hartan, eta Arbizuko elkarte batera joan ginen Ruper Ordorikaren kontzertu batera. Han zeuden Rikardo Arregi Diaz de Heredia eta Juanjo Olasagarre. Ez nintzen Arregiri esatera ausartu... [+]


Materialismo histerikoa
Zuekin nahi dut

Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]


Eguneraketa berriak daude