LANGILEOK, JAIKI!
- Maiatzaren 1a bertan zela-eta, 1886an Chicagon jazotakoak gogoratzeaz gain, garaiko langabezia, langileen lan baldintzak eta industriaz ziharduen ale hark.
"Larunbata zan, ain zuzen, 1886gngo maiatzaren lehenengo eguna ere. Aurten bezelaxe. Egun ortan Txikagon zerbait gogorra gertatuko zan susmoak arturik zeuden Estadu Batuetako eta Kanadako erriek. 'Langilleok, jeiki' dei egiten zien buru zabiltzanak. 'Urteak dira langille-erria zortzi orduko lan saioaren eske alferri dabillela'. 'Urteak dijoaz eta erantzunik ez'. 'Jan dute naikoa gure lepotik'. 'Obe dugu eriotza mixeria baiño'. Onelako dei bizi eta larriak irakurtzen eta entzuten ziran nonai. Berrogei milla langille zeuden gertu eta irmo opor egin eta makurrari ekiteko".
Opor hitza erabiltzen zuen editorialak, baina ez haatik inolaz ere atseden egunak zituelako buruan. Lanuzteaz ari zen, jakina, eta ondorio oso latzak izan zituen greba gogor batetaz. "Maiatzaren bosteraiño luzatu zan burruka bero ura, 87 eriotzekin amaitu zan. 7 polizia eta 80 langille illak. Zaurituak, berriz, erruz. Geroztik langillearen egun bezela ospatu ohi dugu maiatzaren egun gogoangarri au".
"Baiña ez dezagun ahaztu egun au ez dala jai egiteko bakarrik, jolaserako edo ibillirako, edo norbere jaiotetxera joan eta baserrian lan egiteko bakarrik. Egun au langillleak gehiago elkartzeko, gehiago esnatzeko, geure eskubideak aitorarazteko, geure eskabide eta premiak agerarazteko eguna dugu".
Horren guztiaren arrazoia? Ematen zuen ere, Euskal Herrian bertan nabarmen zitezkeen zenbait egoera mingarri gogoraraziz: "Zoritxarrez, zortzi-orduko saioa egin eta ordu eske gabiltz geure eskubideen alde burrukan egiteko ordez. Zoritxarrez, Ipar-Euskalerritik urtero bi milla gaztek iges egiten digute erbestera lan-billa. Zoritxarrez, ikasitako jende asko lanik gabe gelditzen ari zaigu esku-lan askoko lantokiak jaso dituztelako. Atzeratutako industri zahar bat daukagu. Industri au aurreratu alean jendea kalean lanik gabe geldi diteke. Esku-lan askoko industri onek jendea goxo bizi zitekean lurretik, igartu ditekean lurrera aldatu du. Erri batzuk estuarazi ditu eta gurea etorkiñez estali du. Zoritxarrez, nagusiak ahal duan dirurik gehiena irabazi dezakean eran moldatuak dauzka bere lantokiak. Zoritxarrez, gure nekazari askori etzaizkio lantokietako bideak errazten. Zoritxarrez, diru-egarriz eta eroso bizi nahiaz beterik gaude".
Eta egoera tamalgarri horien guztien ondorioz, "lo, sakabanatuta, elkarren aurka, nagusiaren diruzalekeriaren morroi" ikusten zuen Z. ARGIAk 1971. urteko euskal langileria. Jakin nahi nuke zer esango zuen, egungoari, 2001. urteko langileriari gainbegiratu bat egiterik baleuka...
Euskaldunen jolas guztiak indarrean oinarriturik dira: haizkora, sega, harri jasotzea... Jolas hauek denak indarra dute giltzarri. Pozkida handiz begira ohi ditut jolas hauek, baina sarrienik indar-mitoaren alorrean sustraituak dira. Agian, "chicarrones del norte"z euskaldunoi hitzegiten zaukunean, harro puztu egiten gara; fenomenu horri benetan lotsagarri deritzat; ba dirudi beso-zango-bular soilak garela. Egoera honetaz zera diot: euskaldunok ba dugula aintzinakeria eta atabismoetarako gogo berezi bat, eta bereizkunde hau mitoaren ezaugarririk zinezkoenetakoa dugu. Jatorra da Urtain, pozgarriak dira zenbait jolas, baina ez dezagula ukabillak direla eta bururik gal. Zeren gure arrazoizko jokabideaz juzgatuak izanen gara, eta ez gure indar, maskuri eta koskobiletaz.
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Lan baldintzen "prekarietatea" salatzeko kontzentrazioa egin zuten asteartean egunkariaren egoitzaren aurrean. Abenduaren 2tik sindaura greban daude langileak eta mobizlizazioak "areagotzea" erabaki dute orain.
Langileek salatu dute zuzendaritzak ez diela lan baldintzen gaiari heldu nahi izan eta enpresak nahiago izan duela Gaztea Sariak ekitaldia bertan behera utzi, “horrek sortutako albo-kalte ekonomiko eta sozial guztiekin”, arazoari irtenbidea eman baino.
Mendizale batek asteburuan ikusi du animalia Lapurdiko Azkaine herrian, eta otsoa dela baieztatu du Pirinio Atlantikoetako Prefeturak. ELB lurraldean "harraparien presentziaren kontra" agertu da.
2024ko laneko ezbeharren txostena aurkeztu dute LAB • ESK • STEILAS • EHNE-etxalde eta HIRU sindikatuek aurtengo otsailean. Emaitza larriak bildu dituzte: geroz eta behargin gehiago hiltzen dira haien lanpostuetan.
Jakina da lan ikuskariak falta ditugula geurean. Hala ere, azken egunotan datu argigarriak ematea lortu dute: lan ikuskaritzaren arabera, EAEko enpresen %64ak ez du ordutegien kontrolean legedia betetzen. Era berean, lehendakariordeak gaitzetsi du, absentismoaren eta oinarrizko... [+]
Aiaraldeko hainbat irakaslek mezua igorri diete ikasleen guraso eta familiei, dagoen informazio zurrunbiloan, grebarako arrazoiak modu pertsonalean azaltzeak euren borroka eta lanuztea hobeto ulertzeko balioko dielakoan.
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Grebaren bezperan Hezkuntza Sailak “edukirik gabeko” mahaia deitu zuela eta sindikatu deitzaileak “errespetatu gabe” akordioa “antzezteko” gutxiengoa duten sindikatuak “erabili” nahi izan zituela salatu ostean, beste bi greba... [+]
Martxoak 8aren izaera iraultzailea berreskuratzeko deia egin du Itaia emakumeen antolakunde sozialistak. Irene Ruiz Itaiako kideak azaldu digunez, “oldarraldi erreakzionarioaren eta matxismoaren aurrean proposamen iraultzailea hauspotu eta kontzientzia sozialista... [+]
SPRI sozietatearen eraikinaren aurrean elkartuko dira langileak hurrengo asteko ostiralean.
Ingelera orduak handitu eta euskarazkoak murrizteko foru aginduaren kontrako helegitea aurkeztu du STEILAS sindikatuak. “Murgiltzea ataka larrian jartzen ari dira” salatu dute.
Arriskuan dauden BSH, Sunsundegui, Nano Automotive, Siemens Gamesa, Tenerias Omega, Tasubinsa eta Volkswagen enpresetako langile batzordeek haien egonezina azaldu dute eta Nafarroako Gobernuari "benetan bermatzailea den legeria bat artikulatzea" eskatu diote.
Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.
Otsailaren 6 honetan zenbatu dituzte departamenduko laborantza ganberarako bozak. Biarnoa eta Ipar Euskal Herria biltzen dituen departamenduan lehen indarra izaten segitzen du agroindustriaren sustatzailea den FDSEAk baina indarra galdu du: %54tik %46ra pasa da.