Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteartea 2024ko azaroaren 19an
"IDAZKERA HOTZA, GARBIA, BILATZEN DUT: DIAMANTE BAT"
- PERFILA. Maritxuk (gimnasiako monitorak) eta Ghandik bere bizitza aldatu dute, beste emakume bat da. Aitaren, amaren, semearen eta espiritu santuaren egun komertzialak asmatu zirenetik larrosak, bonboiak, edo lurrinak oparitu behar diren honetan, Arantxak denbora oparitzeko luxu garestia hartzen du bere ajendako ekonomian. Autoan, bide ertzetako iragarki erraldoi-trafikoaren erdian, imagina dezaket Arantxaren argazkia, bata eta mantalaren etxekoandretasun sentsualaz sukaldean idazten; eta neoizko eslogana: "Oparitu ezaiozu diamante bat. Zeure buruari".
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Ama eta seme-alaba arteko harreman korapilatsuak kontatzen dituzu zure liburuetan. Horrela ikusten dituzu?
Istorio guztietan denbora oso kronometratua, zehaztua dator...
Eta zuk badakizu itxaroten?
Kritikariek mesede edo kalte egin dizutenari begiratu gabe, asmatu dute zuk esan nahi zenuena igartzen?
Zer da liburu bat interpretatzen jakitea?
Zuk irakurlearengan pentsatzen duzu idazterakoan?
Irakurtzea plazer bat dela esan duzu. Eta idaztea zer da?
Zerk bultzatzen zaitu idaztera?
Idaztetik argitaratzera aldea egongo da...
Semea irakurle amorratua izango da...
Eta zure irakurzaletasuna nola piztu zen?
"Etxekoandre" zarela aldarrikatu izan duzu, eta kanpoan ere lan egiten duzu. Nola ikusten dituzu soilik etxekoandre direnak?
Emakumeen literaturarik ez dagoela esaten da eta sexuak ez duela lana baldintzatzen. Baina emakumeena ez al da saltzeko zigilutzat erabiltzen? Hor dago emakumeek idatzitako "Gutiziak" liburua, laxo eta guzti...
Literatur lehiaketak sarri kritikatzen dira. Zer du esateko epaileak?
Egungo literaturatik zer interesatzen zaizu?
Euskal Herriko literaturaz zer duzu esateko?
Herri bakoitzeko literatura ezberdina da?
Kontatzen dena unibertsala da. Eta kontatzeko modua?
Giza-harremanak ez zaizkit bereziki zailak, uste dut nahiko trebea ere banaizela, baina dena konpontzen dut lana eginez, eta denbora eskainiz. Maite duzun jendeari zure denbora ematea, eta "gaur oparituko dizut arratsalde bat" esatea asko kosta zait, 40 urte. "Haizeak eraman zuena" filmaren hasieran harri bat azaltzen da, eta bertan esaldi bat grabatua dago: "denbora da bizitzaren osagaia". Bizitza denbora da eta ez besterik.
Istorio guztietan denbora oso kronometratua, zehaztua dator...
Bai, ez dut propio egiten, nonbait nire obsesio bat izango da. Nik idazten dut iruditzen zaidana, baina gero nire maniak zeintzuk diren kanpotik ikusten da. Askotan esan didate, "zer mania duzun usaimenarekin, askotan aipatzen duzu!". Eta ziur asko denborarekiko ere mania bat badut, bai. Ez naiz sekula berandu iristen inora, horrekin histerika bat naiz. Etxeko gizonek telefono mugikor bat oparitu didate, horretarako bakarrik: ez daramat sekula piztua, norabait berandu noanean deitu eta abisatzeko soilik erabiltzen dut. Niretzat hori trauma bat da, iruditzen zait ez didatela sekula itxarongo.
Eta zuk badakizu itxaroten?
Bai, aditua naiz! Puntuala izanik, 50 urte daramatzat itxaroten...
Kritikariek mesede edo kalte egin dizutenari begiratu gabe, asmatu dute zuk esan nahi zenuena igartzen?
Kritikariek arrazoi izan dezakete, nik ez dut horretan dudarik. Baina kritika bat irakurrita, nik ez dut ikasi gaizki egiten dudana ondo egiten. Jaso dudan kritikarik mingarriena, izan da: "liburu hau kaka bat da, eta zuk erretiratu egin beharko zenuke betirako". Hortik zer ikasi dezakezu? Liburua hobetzen ez. Ikasi dezakezu pazientzia, "apaltasuna", "tolerantzia", "dotoretasuna"... baina hobeto idazten ez. Kritikaria, azken batean, irakurle bat gehiago besterik ez da. Bere iritzia idatziz jartzen duen irakurle bat. Berea interpretazio bat da, eta beste irakurle batena beste bat.
Zer da liburu bat interpretatzen jakitea?
Jendeak askotan komentario triste hau egiten dizu: "bukaeraraino ulertu dut!" Ongi, primeran, baina ulertzeaz gain, gustatu zaizu ala ez zaizu gustatu? Oraindik badago halako haustura bat idazle eta irakurleen artean, eta horregatik oso maiz irakurleek ez dute ulertzen. Horrek kezkatu egiten nau. Niri ere gertatzen zait askotan, hasi liburu bat irakurtzen eta ez ulertzea. Eta pentsatzen dut "norentzat egin du hau?", zeren ez dut uste ni irakurle arrunt-arrunta naizenik.
Liburuak bi motatan banatzen dira: batzuek dira mahai gainean irakurtzekoak. Beraz lan egitekoak, hiztegi bat hartu, arretaz jarri, eta gauza bakoitzari zer interpretazio eman pentsatzekoak; eta beste batzuek dira sofan jarrita irakurtzekoak. Niretzat irakurtzea gozatzea da, eta gozatzeko bi hiztegi behar baditut, hori jada beste zerbait da, lan egitea.
Liburuak bi motatan banatzen dira: batzuek dira mahai gainean irakurtzekoak. Beraz lan egitekoak, hiztegi bat hartu, arretaz jarri, eta gauza bakoitzari zer interpretazio eman pentsatzekoak; eta beste batzuek dira sofan jarrita irakurtzekoak. Niretzat irakurtzea gozatzea da, eta gozatzeko bi hiztegi behar baditut, hori jada beste zerbait da, lan egitea.
Zuk irakurlearengan pentsatzen duzu idazterakoan?
Zentzu horretan behintzat bai, ez dut ezer korapilatu nahi. Eta idazterakoan ez dut sekula hiztegirik erabiltzen, gero datoz txukunketak. Gogora datorkidan bezala idazten saiatzen naiz. Nahiko oztopo badaukagu bestela ere. Nire belaunaldiko gehiengoa ez dago alfabetatua, ni neu neure kasa alfabetatu naiz. Eta aldiz liburu asko hizkuntzakeria dira. "Beno, bai, liburu horrekin frogatu didazu zure hizkuntza gaitasuna, eta orain kontakizuna zer?". Zeren literatura kontakizun bat da, ez da arrisku salto hirukoitza egiteko; zuk kontatzen didazu istorio bat eta nik irakurri egiten dut. Saiatzen naiz eten hori amildegi ez bihurtzen.
Irakurtzea plazer bat dela esan duzu. Eta idaztea zer da?
Lana. Lanik zailena, kontzentrazio eta baldintza gehien eskatzen dituena.
Zerk bultzatzen zaitu idaztera?
Idazteko unean lana da, ez zait atsegina iruditzen, baina gustuko zerbait idazten dudanean, horrek ematen didan betetasuna ez dit beste ezerk ematen. Betetasun sekretoa da gainera. Idatzi ondoren beste gauzak egitera noanean, hitzik esan gabe nik barruan altxor bat daramat, eta da lortu dudan esaldi edo gauza polit bat.
Idaztetik argitaratzera aldea egongo da...
Koaderno Gorria egiteko tartean 10 urte pasa ziren, eta esaten nion gizonari: "eta orain nork agintzen dit niri argitaratzeko?". Zeren argitaratzea jende aurrean defentsarik gabe jartzea da. Eta badator baten bat esatera "hau kaka bat da eta joan zaitez etxera". Hori gabe bizi naiteke ni! Zergatik jartzen naiz trantze honetan? Ez dakit zergatik den, baina bai arraroa egiten zaidala.
"Zergatik panpox"en kasuan, badirudi perfekzioa dela, zoragarria, baina kaleratu zenean inork ez zuen esan ezer ere. Errefuertzoak orain ditut, ez orduan. Baina nik pazientzia badaukat, oraingo lana onartzeko itxaron ditzaket beste 20 urte, bizi banaiz...
"Zergatik panpox"en kasuan, badirudi perfekzioa dela, zoragarria, baina kaleratu zenean inork ez zuen esan ezer ere. Errefuertzoak orain ditut, ez orduan. Baina nik pazientzia badaukat, oraingo lana onartzeko itxaron ditzaket beste 20 urte, bizi banaiz...
Semea irakurle amorratua izango da...
Ez zaio batere interesatzen. Beti esaten diet irakasleei, "zuek asko esan, zer ikusi hura ikasi, eta ez da egia." Etxe hau liburuz josia dago! Hori bai, pozik dagoenean eta nirekin gogoratzen dela adierazi nahi didanean aipatzen ditu liburuak: "ama, ni handitzen naizenean eta aberasten naizenean erosiko dizut etxe bat handi handia dena liburuz josia, sapairaino!". Baina berak legeak agintzen duenean bakarrik irakurtzen du. Gure etxeko legeak agintzen baitu lo egin aurretik irakurri egin behar dela.
Eta zure irakurzaletasuna nola piztu zen?
Nire kasua kontrakoa zen. Ezkutuan irakurri behar izaten nuen. Amak esaten zidan gehiegi irakurtzen nuela eta ikusmena galduko nuela. Logelan irakurtzen nuen, baina atearen beste puntan, ohea eta lehioaren artean eserita, eta ama logelan sartzen zenean liburua ohe azpian ezkutatzen nuen.
"Etxekoandre" zarela aldarrikatu izan duzu, eta kanpoan ere lan egiten duzu. Nola ikusten dituzu soilik etxekoandre direnak?
Madrilera bizitzera joan ginen orain 11 urte. Noski, gure lagunek ez zuten balio umearentzat, harentzat eskolatik aterata balio zutenak eskolakideak eta parkea ziren, eta horrek amak esan nahi du. Gainera denak ziren etxekoandre soilik, ez ni bezala, eta 15 urte gazteagoak. Senarrari esaten nion, "banoa soziologia pixka bat egitera". Behatzen nituen, eta egunen batean aterako dut tesia. Oso harrituta gelditu nintzen. Batetik, denak iruditzen zitzaizkidan ni baino zaharragoak, ez zekiten kotxerik gidatzen eta gizonak eramaten zituen batetik bestera... Nik ez dut izan inoiz esparru hori nire inguruan. Nire amak beti egin izan du lana etxetik kanpo, baina ez progresista zelako. Ezkondu zenean heredatu zituen bere suhia eta izeba bat, eta lana egin beharra zuelako irteten zen etxetik. Ni etxekoandre naiz, baina kanpoan ere lan egiten dut. Alde horretatik aukera izan dut galzorian dagoen espezie hau ezagutzeko.
Galzorian dago nahi eta nahi ez, eta ez ideologiaz: batetik, etxe gehienetan soldata bakarra ez da nahikoa, eta nahi ez badute ere, emakumeek etxetik kanpo ere lan egin beharra dute. Gainera, aparailu berriek etxeko lana erraztu eta azkartu dute eta bestalde, gaur ez ditugu sei seme-alaba izaten.
Galzorian dago nahi eta nahi ez, eta ez ideologiaz: batetik, etxe gehienetan soldata bakarra ez da nahikoa, eta nahi ez badute ere, emakumeek etxetik kanpo ere lan egin beharra dute. Gainera, aparailu berriek etxeko lana erraztu eta azkartu dute eta bestalde, gaur ez ditugu sei seme-alaba izaten.
Emakumeen literaturarik ez dagoela esaten da eta sexuak ez duela lana baldintzatzen. Baina emakumeena ez al da saltzeko zigilutzat erabiltzen? Hor dago emakumeek idatzitako "Gutiziak" liburua, laxo eta guzti...
Niri ongi iruditzen zait, besterik ez bada zer ezberdintasun dauden ikusteko, baina azkenean nik badakit zeren alde nagoen: pertsona bakoitzak aukeratu behar duela nola bizi nahi duen, gizona ala emakumea den kontuan izan gabe. Niri esaten zidaten "Zergatik panpox" emakume batek bakarrik egin zezakeela, eta ez da egia, gizon batek oso harreman estua baldin badu semearekin, idatz dezake liburu bera. Gure adinekoak oso markatuak gaude, baina ni dezente intsumisoa naiz, baita marka horrekin ere.
Badakit horrek gizonak kezkatzen dituela baina ni ez. Askotan entzuten ditut Lourdes Oiñederra kritikatzen, esanez sari asko irabazi dituela emakumea delako. Baina barkatu, orain dela urtebete ni sariketa berean nengoen, emakumea naiz, eta nik ez dut saririk jaso. Beraz, ez du emakume batek jaso, Lourdes Oiñederrak jaso du.
Badakit horrek gizonak kezkatzen dituela baina ni ez. Askotan entzuten ditut Lourdes Oiñederra kritikatzen, esanez sari asko irabazi dituela emakumea delako. Baina barkatu, orain dela urtebete ni sariketa berean nengoen, emakumea naiz, eta nik ez dut saririk jaso. Beraz, ez du emakume batek jaso, Lourdes Oiñederrak jaso du.
Literatur lehiaketak sarri kritikatzen dira. Zer du esateko epaileak?
Bai, jendeak kritikatzen ditu, baina lanak aurkeztu ere bai. Bolada batean, ez zegoen ongi ikusia zaharrok, eskarmentu pixka bat daukagunok parte hartzea. Baina ni orain epaimahaikoa izan ohi naiz, eta ikusten ditut ni bezain zaharrak euren lanak aurkezten, eta gazteak hor konpon. Nik uste dut lehiaketak gazteentzat direla, eta modu on bat dela ezagutarazteko eta zure lanak sinesgarritasun pixka bat izateko. Ni ez naiz aurkezten, eta ez diru faltarik ez dudalako. Honezkero, merezi dudana daukat; eta gehiago ez badut, merezi ez dudalako izango da.
Egungo literaturatik zer interesatzen zaizu?
Ipar Amerikan idazten diren gauzak interesatzen zaizkit. Batetik, emakumeek egindako nobela beltza. Oso modu originalean uztartzen dituzte (eta "Koaderno Gorria"k badu hor ikasitako zerbait) trama beltza eta emakumeen kezkak.
Bestetik, Ipar Amerikako idazle gazteen ipuinak gogoko ditut, gustatzen zait nolako xehetasunekin deskribatzen duten errealitatea. Hor bada ni kezkatzen nauen kontu bat. XX. mende hasiera arte, bi modu nagusi zeuden gauzak kontatzeko: bata, ahozkoa eta bestea, idatzia. Baina XX. mende hasieran istorioak kontatzeko beste modu bat sortzen da: zinema. Zazpigarren arteak hartu du lehenago zati batean literaturarena zen esparrua. Eta orain, galdera da, ea zer den literaturak egin dezakeena zazpigarren arteak baino hobeto. Eta zertan aldatu behar den gure kontatzeko modua zinemak indarra hartu duen honetan. Adibidez, film bat hasi eta bost minutu pasa baino lehen istorioa jada kokatua dago, eta badakizu zein den istorioaren arazoa. Nobela klasikoetan berriz, pasa ditzakezu 40 orrialde deskribapenetan. Oraingo irakurleak ez dizu hori onartzen, jakin nahi du istorioa zeri buruzkoa den nobela horretan. Gaur ez dugu berdin kontatzen. Elkarrizketak ere aldatu dira. Literaturan, elkarrizketek esanguratsuak izan behar dute, eta ez alferrikako hitz jarioa. Hori telenobelek eskaintzen baitute liburuek baino hobeto.
Ziur nago literaturak barruko mundua hobeto kontatzen duela zinemak baino. Zineman, irudiak esaten dizu zer sentizen duen pertsonaiak, haserre dagoela, esaterako. Baina off bidez ez bada, (eta off-a oso kasu bakanetan erabili behar da) zinemak ezin du haserre horren berri eman, eta literaturak primeran ematen du.
Bestetik, Ipar Amerikako idazle gazteen ipuinak gogoko ditut, gustatzen zait nolako xehetasunekin deskribatzen duten errealitatea. Hor bada ni kezkatzen nauen kontu bat. XX. mende hasiera arte, bi modu nagusi zeuden gauzak kontatzeko: bata, ahozkoa eta bestea, idatzia. Baina XX. mende hasieran istorioak kontatzeko beste modu bat sortzen da: zinema. Zazpigarren arteak hartu du lehenago zati batean literaturarena zen esparrua. Eta orain, galdera da, ea zer den literaturak egin dezakeena zazpigarren arteak baino hobeto. Eta zertan aldatu behar den gure kontatzeko modua zinemak indarra hartu duen honetan. Adibidez, film bat hasi eta bost minutu pasa baino lehen istorioa jada kokatua dago, eta badakizu zein den istorioaren arazoa. Nobela klasikoetan berriz, pasa ditzakezu 40 orrialde deskribapenetan. Oraingo irakurleak ez dizu hori onartzen, jakin nahi du istorioa zeri buruzkoa den nobela horretan. Gaur ez dugu berdin kontatzen. Elkarrizketak ere aldatu dira. Literaturan, elkarrizketek esanguratsuak izan behar dute, eta ez alferrikako hitz jarioa. Hori telenobelek eskaintzen baitute liburuek baino hobeto.
Ziur nago literaturak barruko mundua hobeto kontatzen duela zinemak baino. Zineman, irudiak esaten dizu zer sentizen duen pertsonaiak, haserre dagoela, esaterako. Baina off bidez ez bada, (eta off-a oso kasu bakanetan erabili behar da) zinemak ezin du haserre horren berri eman, eta literaturak primeran ematen du.
Euskal Herriko literaturaz zer duzu esateko?
Ez naiz aditua, baina nik ongi ikusten dut, lehenengo aldiz gure historian oso adin ezberdinetako jendea ari baikara produzitzen. Ez gazteak bakarrik (gazteak beti egon izan dira), ez zaharrak bakarrik, erdibidekoak... belaunaldi pila bat, bakoitza bere ikuspuntutik, eta hori sekula izan ez dugun aberastasun bat da. Estilo aldetik ere beti egon izan gara irekita.
Herri bakoitzeko literatura ezberdina da?
Literatura unibertsala da. Oso bertakoa egin nahi baduzu ere izan daiteke unibertsala. Nik nire liburuak gutxi kokatzen ditut. Donostian kokatuak daude gehienak, baina nik buruan eszenatoki bat edukitzeagatik bakarrik, gero ez du axola non gertatzen den.
Kontatzen dena unibertsala da. Eta kontatzeko modua?
Agian ezberdina izango da. Niri lagun batek esan zidan, niri gustatzen zaizkidan liburu gehienak juduak direla. Kontatzeko modu hotz hori gustatzen zait; "diamante bat". Kendu, soberan ez du ezerk egon behar, garbia, ebakia... horretan saiatzen naiz.
CURRICULUMA
- Jaio:
- Bizi:
- Etxekoandre, kazetari eta idazlea.
- Literatura:
-Kazetaritza:
- Telebista:
- Zine-gidoigintzan:
- Sariak:
Donostian, 1947an.
- Bizi:
Hondarribian.
- Etxekoandre, kazetari eta idazlea.
- Historian lizentziatua. 16 urterekin hasi zen lanean; orduz gero 8 urte erizain
- Ospitale Probintzialean, idazkaria, kontularia, kazetaria eta idazlea izan da.
- 70eko hamarkadan LUR argitaletxearen inguruan liburuak idazteari ekin zion.
- Ospitale Probintzialean, idazkaria, kontularia, kazetaria eta idazlea izan da.
- 70eko hamarkadan LUR argitaletxearen inguruan liburuak idazteari ekin zion.
- Literatura:
Poesia: "Euskal Literatura 72" (1972); "Maitasunaren magalean" (1982). Eleberriak: "Zergatik panpox" (1979. Emakume batek euskaraz idatzi duen lehen nobela, Xabier Elorriagak zinera eramana); "Aspaldian espero zaitudalako ez nago sekula bakarrik" (1983); "Saturno" (1987); "Aurten aldatuko da nire bizitza" (1992); "Koaderno gorria" (1998).
-Kazetaritza:
"Egin"en hasi (1977an), eta geroztik hainbat egunkaritan kolaborazioak egin ditu: "El Diario Vasco", "El Mundo", "El Correo", "Zabalik"...
- Telebista:
ETBn hainbat programa zuzendu, idatzi eta aurkeztua.
- Zine-gidoigintzan:
"Albaniaren konkista" (1983); "Lauaxeta" (1987).
- Sariak:
"Premio de Guipuzcoa" saria (1972an, "San Pedro bezperakoak" poemarekin); "Hirun Hiria" saria eta Kritikaren saria (1982an, "Maitasunaren magalean" eleberriagatik).
BERE HITZETAN
"Gehienetan, epaile lanetan ari garenok ez dugu egilearen sexoa igertzen. Eta igerri dugula uste dugun gehienetan, oker gaude".(Euskaldunon Egunkaria, 2000-03-04)
"Etxekoandre hutsek gizonarengandik kobratu behar lukete soldata, ez guztion dirua biltzen duen zergetatik. Bizitza, gauza askoren artean, tratua da, gurekin bizi direnekin tratua. Etxean beti norbait eduki nahi duenak, ordain dezala luxu hori".(Euskaldunon Egunkaria, 1999-10-31)
"Ez zait iruditzen ETB gure politikoen politika maila baino kaskarragoa denik".(Argia, 1991-04-14)
"Nire botua Euskal Herri osoan hauteskundez hauteskunde aldatzen den bakarrenetakoa da".(Argia, 2000-02-20)
"Azken liburuaren inguruan banuen titular bat neure barruan, kazetariek galdera aproposa eginez gero irteteko prest: 'tarteka idazten duen etxekoandre bat naiz'".(Euskaldunon Egunkaria, 1999-10-31)
"Liburu bat amets bat egitea bezala da. Nik ametsa daukat, eta ez naiz egiten dudana interpretatzeko gai. Hori irakurleak egiten du, eta irakurlea kritikoa edo psikiatra baldin bada are gehiago".(Argia, 2000-02-20)
"Idazteko bizitza guztia daukat eta haur jaio berri bat zaintzeko oraintxe bakarrik". (Argia, 1991-04-14)
"Etxekoandre hutsek gizonarengandik kobratu behar lukete soldata, ez guztion dirua biltzen duen zergetatik. Bizitza, gauza askoren artean, tratua da, gurekin bizi direnekin tratua. Etxean beti norbait eduki nahi duenak, ordain dezala luxu hori".(Euskaldunon Egunkaria, 1999-10-31)
"Ez zait iruditzen ETB gure politikoen politika maila baino kaskarragoa denik".(Argia, 1991-04-14)
"Nire botua Euskal Herri osoan hauteskundez hauteskunde aldatzen den bakarrenetakoa da".(Argia, 2000-02-20)
"Azken liburuaren inguruan banuen titular bat neure barruan, kazetariek galdera aproposa eginez gero irteteko prest: 'tarteka idazten duen etxekoandre bat naiz'".(Euskaldunon Egunkaria, 1999-10-31)
"Liburu bat amets bat egitea bezala da. Nik ametsa daukat, eta ez naiz egiten dudana interpretatzeko gai. Hori irakurleak egiten du, eta irakurlea kritikoa edo psikiatra baldin bada are gehiago".(Argia, 2000-02-20)
"Idazteko bizitza guztia daukat eta haur jaio berri bat zaintzeko oraintxe bakarrik". (Argia, 1991-04-14)
BIZITZAREN PASARTEA
Gandhi da nire eredu. Ghandiren filma maiz ikusten dugu. Gosaltzeko, bazkaltzeko eta afaltzeko Gandhi hartzeak on handia egingo liguke gure eguneroko bizitzan. Gure umeak eskolako arazoak kontatzen dizkidanean, beti Gandhirekin erantzuten diot: filma berriro ikusten dugu, edo esaten diot, "gogoratzen al duzu sekuentzia hura? Bada horixe, maitia". Nik ere kalean arazoren bat dudanean, bi gauza pentsatzen ditut: bat, Gandhi; eta bi, Maritxu, gimnasiako monitoreak esaten diguna: sentitu behar dugula beti norbait ari zaigula burutik tenka egiten, "tente, ez makurtu". Maritxuk eta Gandhik arazoetatik ateratzen naute.
BERTSOA
Doinua: Espaiñian behera
Jexux Mari Irazu
Etxekoandre ta idazle
Urretabizkaia,
diamante idazteko
behar du dohaia.
Gaurko bizimodua
presaren ibaia
denbora baldin bada
bizitzaren gaia
itota jaiotzen da
gure bizi-nahia.
Urretabizkaia,
diamante idazteko
behar du dohaia.
Gaurko bizimodua
presaren ibaia
denbora baldin bada
bizitzaren gaia
itota jaiotzen da
gure bizi-nahia.
Jexux Mari Irazu
ARGAZKI ZAHARRA
1979an Panpox.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Zigor Olabarria Oleaga
#3
#4
Gorka Bereziartua
#5
Onintza Irureta Azkune
Azkenak
2024-11-19
Leire Ibar
Ijito herria ikusarazteko programazio didaktiko bat prestatu du Hezkuntza Sailak
“Te Siklârel Romanipen” ikasketa plana prestatu dute Ijito Herriaren historia eta kultura Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan txertatzeko. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak sortu du proiektua, EHUrekin eta Amuge Euskadiko Emakume Ijitoen Elkartearekin... [+]
2024-11-19
Leire Ibar
Nafarroako Unibertsitate Publikoak Justizia Errestauratiboko Titulua eskainiko du 2025ean
Bitartekaritzaren eta pertsonen arteko komunikazio zuzenaren bidez, izaera penaleko gatazka bati konponbidea aurkitzea da Justizia Errestauratiboaren helburua. NUPek eskainiko duen prestakuntza 100 ordukoa izango da eta ikasleei titulazioaren gastuen %90 ordainduko zaie.
2024-11-19
Pau Lluc i Pérez
Hainbaten artean, bat
Vicent Andrés Estellés poetaren hitzak harturik, bat naiz hainbat eta hainbat kasuren artean, eta ez kasu bakan, arraro edo ezohiko bat. Zoritxarrez, ez. Hainbaten artean, bat. Zehazki, Europako Kontseiluaren arabera, eta ibilbide handiko beste erakunde batzuen... [+]
2024-11-19
Jon Torner Zabala
Fermin Muguruza: “Pradales lehendakaria bere Justizia Sailarekin ados dagoen jakin nahiko nuke”
Fermin Muguruzak kontzertua eskaini zuen pasa den larunbatean Martuteneko kartzelan, Iñaki Pikabea 'Piti' eta Joseba Sarrionandia ETAko kideek espetxe horretatik ihes egin eta 39 urtera. Orain, kontzertua dela-eta hainbat jenderen kexak jaso ostean, Eusko... [+]
2024-11-19
Mikel Aramendi
G20ko protokoloa eta Txinaren lau marra gorri
Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista... [+]
‘Bizkarsoro’ Donostiako zinemetara iritsiko da, Bageraren, udalaren eta SADEren elkarlanari esker
Bizkarsoro filma (Josu Martinez, 2023) Donostiako zinema aretoetan proiektatuko dute ostiral honetatik aurrera (hilak 22); SADEko Iñaki Elorzak azaldu duenez, bi aste inguruz proiektatuko dute printzipioz, eta, arrakasta baldin badu, denbora gehiagoz. Hala azaldu dute... [+]
2024-11-19
Gedar
Kartzelatik irtetean ematen zen diru-laguntza apurra desagerrarazi dute Espainiako Estatuan
Nafarroako Salhaketak jakinarazi duenez, laguntza hori ezinbestekoa zen preso egondako pertsonek "gutxieneko oinarri ekonomiko bat" eduki zezaten, "askatasunean bizitzen hastera igarotzean". 480 eurokoa baino ez zen subsidioa.
2024-11-19
Mikel Garcia Idiakez
Jaurlaritzak pobreenak berriro lotu ditu iruzurrarekin, dirulaguntzetan salaketak egiteko postontzi anonimoa jarrita
Duin bizi ahal izateko prestazio ekonomikoa jasotzen dutenak lupapean ditu, berriro ere, Eusko Jaurlaritzak: postontzia jarri du martxan, herritarrek modu anonimoan “jardun irregularren edozein susmo” jakinarazi dezaten, eta Lanbideko Kontrol Unitatea indartu du,... [+]
2024-11-18
Euskal Irratiak
Palestinar herriari elkartasuna helarazi diote Makeatik
Palestina, mediatikoki aurkeztua ez den bezala, aipatu zen joan den larunbatean Makean, mintzaldi, tailer, merkatu eta kontzertuen bidez.
2024-11-18
Uriola.eus
Bilboko Higiezinen Azokan protesta egin dute asteburuan Euskal Herriko etxebizitza sindikatuek
Asteburu honetan Euskalduna Jauregian Euskadiko Etxebizitza eta Dekorazio Higiezinen-aretoa egon da. Sustatzaile eta higiezinen agentziek eraikuntza berriko promozioak eta bigarren eskuko etxebizitzak eskaini dituzte partikular eta profesionalen erosketa eta inbertsiorako... [+]
2024-11-18
Onintza Irureta Azkune
Elene Lopetegi, Bilgune Feministako kidea
“Beharrezkoa da utopia maximoetan pentsatzea, horra iristeko bideak marraztu ahal izateko”
Egin berri dira Euskal Herriko Emakume* Abertzaleen Topaketa Feministak, azaroaren 16an, Laudion. Trantsizio feminista dimentsio guztietan lelopean 500 feminista elkartu ziren. Egun osoz amets egin zuten, utopiak lortzeko bidea marrazteko eta mugimenduko kideak ilusioz betetzeko.
2024-11-18
Leire Ibar
Hizkuntza gutxituek ingurune digitalean duten presentzia bermatzeaz arituko dira Donostian egingo den kongresuan
"Hizkuntzen irabazia" kongresua izango da azaroaren 26an eta 27an Donostian. Arlo digitalean inglesaren erabilera aregotzen ari den garaietan, kongresuak euskara bezalako hizkuntza gutxituek tokiko ekonomiari egiten dioten ekarpena agerian utzi nahi du.
Eguneraketa berriak daude