Bufalo-eme esneaz egiten da; berau lantzea oso gorabeheratsua da, eta, beraz, arrakasta langileen eskuetan dago. Sukaldaritzan zeharo erabilia da.

Erregioaren arabera izen bat edo beste hartzen du, baina ezaugarriak berdinak dira. Bere ekoizpena arau zehatz eta aldaezinetara lotua zaie, hala nola, apirilaren 15ean hasi eta azaroaren 11n bukatzea. Ontzeko bi eta lau urte bitartean behar ditu eta piezen bizitza 20 urteak arte hel daiteke. Italiar sukaldaritzan txoko guztietan ageri da.

Asturiaseko gazta indartsu eta goxo honetan ardi, behi eta ahuntz esnea nahasten da, familia bakoitzaren sekretua den proportziotan. Ontzeko kobazulo oso hotz eta haizetsu batzuk erabiltzen dira, eta beste leku batzuetan ekoizten saiatu diren arren, ez dute lortu kobazulo berezi hauen baldintzak errepikatzea eta horrelako gaztarik egitea. Espainiako gaztarik zaharrenetakoa da eta erromatarrek jadanik berari buruz idazten zuten.

Mantxako lurretan sortua, gaur egun Gaztela osoan egiten da eta ardi-gazten artean Espainian salduena da. Duela gutxi arte erabat artisau-lan, gaur egun industria indartsuek burutzen dute, eta kardabera-lorea erabiltzetik laborategiko gatzagia erabiltzera igaro da.

Biguna, oso goxoa eta gazia. Jetzi berria den behi-esneari bezperako esnegaina gehitzen zaio. "Gazten Erregina", XV. mendean jadanik ezaguna zen, eta Saint-Amant olerkariak "Baco jainkoaren irasagar-haragia" izendatu eta bere ospea urrezko letratan idaztea merezi zuen gazta bakarra zela zioen oda bat eskaini zion. Hainbat tamainatan ekoizten da, metro erdiko diametroa erakusten duten piezekin.

Brie bezala landua, legamia-mikrobioak eta, ondorioz, zaporea ezberdina ditu. Nahiz eta aspalditik egina izan, gaur egungo perfekzioa Normandiako Camembert herrixkako Harel izeneko etxalde-andreari zor dio. Frantzian gazta honek duen garrantziaren lekuko, XVIII. mendeko emakume honi bere herrian monumentua eraiki zitzaion.

"Gazten Erregea" (Karlomagno enperadorearen eta beste askoren faboritoa), bitxikeria gisa ogiaren mamia gehitzen zaion (lehortu, hauts bihurtu eta lizun berdexka berezia garatzen duena) gazta bakarra dela esan behar da. Umatzen 30-40 egun utzi behar zaio, baina zapore oso indartsua gustuko dutenek urtebete utz dezakete. Gaur egun hainbat herrialdetan ekoizten da, eta Frantzian bertan antzeko asko daude.

Herri-giroan "bola-gazta" izenez ezaguna, egun Europa eta Amerikako herrialde gehienetan ekoizten da. Holandako behi ospetsuen esnea erabiliz, bere lanketan hainbat molde eta gelatatik igaro behar dute, piezak banaka zaintzen direlarik. Merkaturatu aurretik bija izeneko landare-tintez margotzen dira, beren ezaugarria den kolore gorria emateko.

Norvegiako gazta nazionala, gazuraz egina dago, ez mamiaz, eta ez dago ontze-eperik. Emaitza, zapore leun, arraintsu eta karamelutsua, mundu osoan antzekorik aurkituko ez dugularik.

Munduan zehar gehien jaten den gazta-mota, danbor itxura hartzen du eta pare bat hilabetetan ontzen uzten zaio.

Gazta honen ezaugarria zera da, jaterako orduan bere azala zulatu eta Xerez edo Oportoko ardoa botatzen zaiola. Baita ere, koilaraz jaten den gazta bakarra dela esan behar da.

Honi ere (Roquefort-i bezala) "Gazten Errege" izendatu zaio, lantzean jartzen den erreparo, kalitate eta ospeagatik. Zulodun gazta ezaguna dugu hau, eta egiteko zortzi mikrobio-mota ezberdin erabil daitezke. Pieza handitan ekoizten da (80-110 kilo) eta bere bizitza izugarri luzea izan daiteke; esaterako, duela urte batzuk, Bernako erakusketa batean 1847ko pieza bat aurkeztu zuten.

Emmenthal-en antzera landua, benetako Gruyere-ak ez dauka zulorik, nahiz eta jende gehienak gazta hau eta zuloak sinonimotzat hartu. Arazoa zera da, suitzarrak lehenbizi Emmenthal esportatzen hasi zirela, eta gero Gruyere, eta bien zaporea antzekoa denez kanpoko erosleak zulorik gabeko Gruyere faltsua zela pentsatzeari ekin zioten. Ondorioz, esportaziorako zuloak egiten zaizkio, eta gaur egun munduko Gruyere ia guztiak zulodunak dira, suitzarrek jaten dituztenak ezik.

Izenaren jatorria, "Garagardo-gazta" alegia, alemaniarren ohitura batetik datorkio, hau da, gazta garagardoan sartu eta jatetik. Gazia, zazpi hilabetetan zehar oso baldintza hezetan ondu behar izaten da.