MILA AURPEGIEN IBAIA
- Euskal Herrian nazioarteko errekonozimendua lortu duen lur zati bat baldin badago horrek Urdaibai du izena, batez ere 1984az geroztik UNESCOk (Hezkuntza Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundeak) Biosferaren Erreserba izendatu zuenetik. Izan ere, Oka ibaiaren inguruan zabaltzen den ingurune zoragarri honek sekulako interes naturala gordetzen du, bai paisaiaren aldetik zein fauna eta floraren aldetik. Penintsulako eremu hezerik garrantzitsuenetakoa den honetan hainbat habitat eta baldintza ekologiko ezberdin bizi dira elkarrekin, bertako itsas padura eta basoak animalia ugarientzako (batez ere hegaztiak) bizileku edota atsedenleku paregabea suertatuz. Natur interesari itzelezko paisaiaz gozatzearen zortea gehitzen badiogu, batez ere guk jorratuko dugun Okaren itsasadarrean bertan, ibilbide hau gure herrian zein ingurukoetan burutu daitekeen ederrenen artean dagoela esan genezake. Oso leku gutxitan ikusi ahal izango dituzue itsas gorabeherek hemen sortzen dituzten bezalako paraje aldakorrak. Gainera, hau guztiaz gain Bizkaiko kobazulorik garrantzitsuenetakoak diren Santimamiñekoak bisitatzeko aukera izango dugu, eta baita ondoko Oma haran idilikoa, bere baso margotuarekin. Ibilbidea Bizkaiko buru izan zen itsasondoko Bermeon hasiko dugu, Gernikaraino helduko gara eta handik aldapa gora eta behera ibiltzera abiatuko gara Elantxobe herrira.
Herritik irten eta berehala (1,5 km.), ezkerrera hemendik aurrera ugariak izango diren begiratoki ederren artean lehena izango dugu, hau da, Lamera Puntako Begiratokia. Honek, Bermeo herria, Izaro uhartea, Mundakako itsasadarra, honen osteko Ogoño muturra... elementu polit askok sortutako osotasun ederra behatzeko aukera ematen digu, ibilbide honetan behin baino gehiagotan gertatuko zaigun moduan.
Segituan ezkerrera, Mundaka herri labirintiko atseginean sartzen gara, surf-paradisua den itsas-ibai izugarrira ailegatzeko. Gernikarako errepidea hartu aurretik, herri amaieran bertako hondartzatxoaren ondotik pasako gara.
Errepidean jada, kilometro batera Portuondo begiratoki itzela dugu, Laida hondartzaren itsas gorabehera ikusgarriak behatzeko ezin egokiagoa. Zuzen jarraituz, berehala Sukarrietan sartzen gara. Herri honetan San Andres eta Legendikako Andra Mari parrokiez gain, bere erakarpen handiena Txatxarramendi uhartea da, Ikerketa Ozeanografikoen Institutuaren egoitza idilikoa.
Aipatutako Txatxarramendi irlan zubitxo batetik barnera daiteke, Busturia nekazal herriko Axpe auzoan sartu eta ezkerrera. Zubia amaitu eta ezkerrera hasten den oinezko bidexkari ekinez, irlatxoaren beste aldean dagoen begiratoki ederreraino ailegatuko zarete. Busturia (bista politez gain, Madariaga dorrea, Altamira jauregia eta Andra Mari parrokia gotikoa) zeharkatzen dugun bitartean, tarteka urbazterrera hurbiltzen diren hainbat bidexka ateratzen ikusiko duzue. Edozein hartuta ere, bista atseginak bermaturik daude. Barrualderago ere, paisaia gizatiarragoa da, baserriak eta nekazalguneak nabarmenduz, baina horrek ez dio edertasunik ukatzen inguruari.
Aurreko herriko San Blas eta San Kristobal auzuneak igaro ondoren, Murueta herrian sartzen gara, laster gure ezkerrera Muruetako untzitegiak ikusiko ditugula.
Herrialdea:
Bilbora: :
Altitudea: :
Biztanleak: :
Euskaldunak: :
Azalera: :
Dentsitatea: :
Jaiak: :
San Joan (ekainak 24)
San Pedro (ekainak 29)
Andra Mari (abuztuak 15)
Euskal Jaia (abuztuan)
Munduko Surf Txapelketa (urrian)
Horrez gain, Mundakak arrantzale herri txikien xarma gordetzen jakin izan du, udan igerileku probisionala bihurtzen den portu txikiarekin eta labirinto modukoa eratzen duten kaletxo irregularrekin. Azken hamarkadetan bere izena atzerrian zehar zabaldu bada surfa praktikatzeko Europako lekurik egokienetakoa delako da.
Itsasoari loturiko historia luzea
Ordudanik herriak beti itsasoarekin lotura oso zuzena izan du. Izan ere, proportzioan itsasgizon gehien eman duen herri bizkaitarra da. Bestalde, bitxikeria gisa, Izaro uhartea bereganatzeko Bermeo eta Mundakaren arteko estropada ospetsuaz, mundakarrek beste bertsio bat dute. Luis Pedro Peña Santiagok jasotako istorioaren arabera, estropada aurreko egunean bermeotarrek, adiskide plantak eginez, mundakarrak mozkorrarazi eta horrela hurrengo eguneko garaipena ziurtatu zuten.
Ikustekoak
Itsasadarrari aho zabalik begira gaudela (itsasgoran oso ederra bada ere itsasbeherako ikuskizuna izugarria da), eskuinerantz joanez Ondartzape kalatxo ezkutua eta Txorrokopunta ikusgarria igaroz Laidatxu hondartza txiki eta atsegineraino ailegatu gaitezke. Begiratokiak ibilbide ederra eskaintzen du. Agian ez zarete asetuta geratu eta bide labur hau errepikatzeko gogoa duzue; hala bada, beste aldera errepikatu, merezi du-eta. Bestela, Lorategi eta Goiko kaleetatik erdiguneko kale labirintoan sartu gaitezke, hasierako talaira iritsi asmoz.
Kale hauetan zehar onena norabiderik gabe ibiltzea da (herria txikia da eta ez zarete galduko), bertako bitxikeriekin topo eginez. Esaterako, portuaren amaieratik gertu dagoen Kurtzio kalean izen bereko Kalbario edo Gurutzeria gotikoa aurkitzeko parada izango duzue, 1611koa. Honen atzean Simitur etxea dugu, herriko zaharrenetakoa. Azkenik, lehenago edo geroago berriz ere talaiaren ondoan dagoen Jose Antonio Agirre Enparantzara ailegatuko gara. Bertan dago Udaletxea, arkupe zabalekin. Kasinoa ere bere leiho begiratoki zabalengatik nabarmentzen da.
Gure abiapuntuan lehen jaramon handirik egin ez diogun baina kanpotik Mundakako zilueta markatzen duen eraikin erlijiosoa dago: Andra Mari eliza. Bizkaiko zaharrenetakoa, 1050ean jada parrokia zen. Gaur egun ikus dezakeguna, berriz, 1635ekoa da, geroagoko dorre neogotikoarekin batera. Berpizkundeko jainkotegi ederra, bere elizpeak Bizkaiko Berpizkundeko atalderik bikainenetako bat erakusten digu.
Orain, ondo babestutako portu txikia inguratuz, gaur egun batipat kirol portu funtzioa duena, herriaren beste aldea eta batez ere izen bereko bidea hartuz Santa Katalina ermita dagoen lur muturrera hurbilduko gara. 1879an eroria, ermita beranduago berreraikia izan zen. Bere inguruan Karlistadetako gotorleku baten hondakin batzuk geratzen dira.
Baina batez ere, lur mutur honetan aurrekoan bezala, onena itsas gainean paseatzea da, alde guztietako itzelezko bistetaz gozatuz. Gainera, hemen inguruan hain ospetsua den "Mundakako Olatua" sortzen da, mundu osoko surflariek hain gustuko dutena. Olatu hau Mundakako barran jaio eta Laidako hondartzan hiltzen da, tartean Europako ezker olaturik onena omen dena sortuz. Ondorioz, Mundaka surflarientzako ere paradisu bihurtu da.
Udaletxea:
Udaltzaingoa:
Jatorduan:
- Portuondo Jatetxea- Portuondo auzoa.
- Casino Jatetxea- Kepa Deuna z/g.
- Erreka Erretegia- Erreka auzoa.
- El Bodegon Jatetxea- Kepa Deuna kalea.
- Batzoki Jatetxea- Olazabal Plaza.
- Galtzagorri Jatetxea- Juan Bautista Longa kalea.
Lo egiteko:
*Hotel Mundaka- Florentino Larrinaga 9. 94- 687 67 00. Logela bikoitza 6.500-9.500 pzta.
*Hotel El Puerto- Portu kalea 1. 94- 687 67 25. Logela bikoitza 10.500 pzta.
*Camping Portuondo- Portuondo auzoa. 94- 687 77 01.
Jatorduan:
Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.
Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.
Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.
Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.
Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]
Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]
Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]
Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]