HAUSNARKETARAKO BI TANTA

  • Otsaila Tanttakaren hilabetea izan da. Otsailaren 8an Errudun jaioak" estreinatu zuten eta otsailaren 15ean, berriz, "Hor dago koxka". Euskaraz eta gazteleraz atondu dituzte biak. Donostiako Antzoki Zaharrean egin ziren bi estreinaldiak eta arrakasta itzela izan zuten.

2021eko uztailaren 20an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Erronka gogorrari ekin dio Tanttakak milurtekoa hastearekin batera. "Ozeanoko pianista" obra pertsonalaren ostean eszenaratze konplexua duten antzezlan berri bi prestatu dituzte: "Errudun jaioak" eta "Hor dago koxka". Gaiari erreparatuz zerikusi gutxi duten arren, hausnarketarako bidea ematen duten ikuskizunak dira biak.
1987.ean Peter Sichrovskik Hitlerrekin batera borrokatu zuten nazien seme-alaba eta ilobei eginiko elkarrizketetan dago oinarritua "Errudun jaioak" antzezlana. Noizbait, nonbait eta norbaiti jazotako gertakizunak eta sentimenduak kontatzen ditu. Ikuskizun gordina da bai formaz eta bai edukiz. Sichrovskik eginiko lanaren antzerkirako moldaketa Moma Teatre valentziarrak taularatu zuen lehendabizi. Fernando Bernues zuzendaria Momak eman zituen emanaldietako batean izan zen, eta ikusi ondoren zuzendariarengana jo zuen ea obra Euskal Herrira ekartzeko aukerarik bazegoen galdetzeko. Carles Alfaro eta Joaquim Candeias zuzendariek abiapuntua elkarrizketenganako errespetua izan dela adierazi dute "elkarrizketak publiko egiteak ez zuen pribatasuna baldintzatu behar. Ikuslea plano objektibo batean jartzen da, 'voyeur' batean bilakatzen da. Hala, zuzenean behintzat berari zuzenduta ez dagoen aitorpen ekintza baten aurrean aurkitzen da ikuslea".


"ERRUDUN BATEN BIZITZA DARAMAN ERRUGABEA NAIZ".

Sentsazio hori lortu asmoz metakrilatozko horma batek banatzen ditu ikusleak eta aktoreak. Aktoreak bizkarrez daude eta beren hitzak aurrean duten kamara bati zuzentzen dizkiete, eta hark jasotzen duena izango da pantaila handi batean islatuko dena. Gehienak aurpegi ezagunak diren arren, aurretik ezagutzen ez genituen aztarnak ageri dira pantailan: ia makilajerik gabeko azaletan ezer gutxi dago ezkutatzeko. Honek "kamara ezkutua" telesaioa ikusten ari garenaren sentsazioa ematen du: show itxurarik gabeko errealitatea. Hamaika dira emanaldi bakoitzean ikusleen aurrean biluzten diren pertsonaiak (hizkuntzaren arabera aktore batzuk aldatzen dira). Aktore zerrenda luzea da hortaz: Teresa Calo, Edi Naudó, Martxelo Rubio, Klara Badiola, Idoia Sagarzazu, Aitor Gabilondo eta Aitzpea Goenaga horien artean. Argia itzali da. Briggittek, Susannek, Rainerek edo Ingek ez dute Alemanian gertatutako genozidioarekin zerikusirik baina badute zerbait komunean: errudun jaiotakoak dira. Sentimendu hori, ordea, pertsonaia bakoitzak modu oso ezberdinean azaleratzen du. Poliki-poliki ikuslea pertsona "anonimo" horiek ezagutuz doa, kasik ulertzera iritsi arte. Izan ere, nork ez du inoiz aitarenganako gorrotoa sentitu? Nor ez da inoiz bere kezkak betiko zokoratzen saiatu? Nor ez da inoiz errudun sentitu? Bi ordu inguru irauten duen ikuskizunak gutxi uzten ditu barruak mugitu gabe. Emanaldiak irauten duen bitartean antzokian irribarre urduri batzuk besterik ez dira entzuten. Antzemateak batzuetan ezeroso senti arazten du pertsona.


BOLEROEN ERRITMO GAZI GOZOA.

Oso bestelakoa da Tanttakak prestatu berri duen bigarren lana. "Hor dago koxka" Quim Monzóren "El perqué de tot plegat" kontakizun bilduman dago oinarrituta eta amodio kontuak ditu hizpide. Elkarrekin askotan lan egin duten Mireia Gabilondo eta Fernando Bernuesen zuzendaritzapean euskal antzerkigintzan aurpegi ezagunenetakoek egin dituzte aktore lanak: Ramon Agirre, Ane Gabarain, Elena Irureta eta Jose Ramon Soroizek, hain zuzen ere. Oholtza gainean etxeko egongelan baleude bezala mugitzen da laukote arrakastatsua eta funtzioa hasi bezain laster ikusleria bereganatzea lortzen du. Era berean, aktoreak testuarekin eroso sentitzen direla nabaria da. Taldekideek garbi dute zergatik hautatu zuten Monzóren testu bat: "Oraindik ere buru hausteak ematen dizkigun gaiarekin jolasten duelako, hau da maitasunarekin eta honen adierazpen konplexuena eta ulergarriena den bikotearekin". Jatorrizko liburuko istorioen erdiak egokitu dituzte, narrazioa ekintzarekin ordezkatuz hainbat kasutan. Antzerkia bizitza errealaren ispilu ei da askotan, eta gure buruak bertan islatuta ikusteak ikuskizunaren arrakasta bermatzen omen du. "Hor dago koxka"n ageri zaizkigun pertsonaiak eta istorioak ez dira batere arrotzak. Egoera aldrebesenean ere imagina dezakegu gure burua. Honek azal dezake ikuskizunean zehar ikusleriaren etengabeko irribarrea. Baina antzezlan honetan ia hitzek baino garrantzia handiagoa hartzen du boleroen musikak. Ganbara talde ezagunaren sortzaileetako bat izandako Angel Unzuren zuzeneko gitarra doinuek betetzen dute ikuskizuna bihotzetik irtendako doinuez.
Egoera ezberdinak nabarmendu eta emozioen ehundura ezberdinak iradokitzen ditu obra guztian zehar Unzuren gitarrak. Lau aktoreen ahots goxoek josten dituzte letrekin nota horiek. Boleroek euskaraz ere indar handia izan dezaketela frogatu du Tanttakak lan honetan. Izan ere, nahiko buruhauste izan zituzten boleroak euskaratzeko orduan: "Hasieran pentsatu genuen euskarazko bertsioan kantuak gazteleraz uztea. Gero, ordea, muntaiarekin hasi ginenean konturatu ginen kontraste handiegia egiten zuela. Joxerra Gartziarengana jo genuen eta bere laguntzaz lan polita gelditu dela uste dugu. Azkenean zazpi kantu euskaraz eta gazteleraz berdin gelditu dira, beste bost propio hautatu ditugun bitartean. Horien artean dira 'Maitia nun zira' herrikoia eta Xabier Leteren 'Habanera'".
Behin estreinaldiak eginda programatzaileen eskariaren zain gelditzea besterik ez zaie gelditzen Tanttakakoei. Beraz, oraindik ere bi antzezlanak ikusteko aukera noiz eta non izango den ezin jakin.

MIREIA GABILONDO: "MAITASUNA ARNASA HARTZEA BEZALAKOA DA"
Bergaran sortua dugu Mireia Gabilondo. Unibertsitate garaian Donostiara joan zen Pedagogia ikasketak egitera eta bertan, klaseek uzten zioten denbora librea aprobetxatzeko Antzerki Eskolan izena ematea erabaki zuen. Antzerkiarekiko grina oso gaztetatik sortu zitzaiola kontatu digu. Antzerki Eskolan ari zela, duela hamazazpi urte, Tanttakakoek deitu zioten ea aktore gisa umeentzako "Ondo lo egin" ikuskizunean parte hartu nahi zuen galdetzeko. Ordutik pertsonaia ugariren larrutan sartu da. Zuzendari gisa beranduago hasi zen, baina honetan ere badu eskarmentua. Duela 6 bat urte Jose Ramon Soroizek antzeztutako "Umekeriak" bakarrizketa zuzendu zuen estrainekoz. Ordutik oholtza gaineko nahiz telebistako hainbat ikuskizun zuzendu du.
Antzerkigintzari dagozkion hainbat arlotan aritu izan zara, non sentitzen zara erosoen?
Ez dakit. Uste dut momentuak direla, zu nola zauden, proiektua zein den... denak du zerikusia. Proiektuan sinesten badut eta honen gauzatzean parte hartu nahi badut, berdin zait zuzentzea, aktore lana egitea, idaztea... Garrantzitsuena lan egingo duzun jendearekin gustura egotea da.

Tanttakaren azken bi lanetan buru-belarri sartu zara. "Errudun Jaioak" antzezlanean, esaterako, Sybile 39 urteko judutarraren papera egiten duzu gaztelerazko bertsioan. Nola sentitu zara pertsonaia hau egiten?
Niretzat oso polita eta aberasgarria izan da, bai zuzendari honekin lan egitea eta bai gai konkretu honi heltzea ere. Benetako istorioak izateak ere berezi egiten du ikuskizuna, gaia ere oso hunkigarria da. Eszenaratze oso berezia du gainera, zure aurpegia pantaila erraldoi batean irteten da plano itxi batekin... Hor benetan jokatzen ez baduzu ez daukazu zereginik.

Maitasunaren gorabeherak dira protagonista "Hor dago koxka"n. Fernando Bernuesekin batera zuzendari lanetan aritu zara. Bihotzaren kontuek zergatik dute, zure ustez, halako arrakasta taula gainean?
Ez dut uste arrakasta taula gainean soilik dutenik, bizitzan bertan garrantzia handia du maitasunak. Nik behintzat maitasuna arnasa hartzea bezalakoa dela uste dut, beti dabil hor bueltaka, beti daukagu buruan. Bai maiteminduta zaudenean eta ez zaudenean ere bai. Gauza da guk ikuskizun bat aukeratzen dugunean ez dugula aurretik pentsatzen zein haritik jo, baina maiz jausten gara gai horretan. Aurrekoan Tentazioa taldearekin "Ez da hain erraza" antzezlana egin genuen eta honetan ere gai honekin gabiltza bueltaka.

Oholtza gainean urte askotan aritu diren lau aktorerekin egin duzu lan. Zuzendari gisa nabarituko da, ezta?
Beno, esaterako joan den urtean ETBko Sorginen Laratza saioan ikasle batzuen gorabeherak oinarri zituen "Ez gaude konforme" telesaila zuzendu nuen eta bertan parte hartu zuten aktore batzuek ez zuten lehenagotik ezer egin. Esperientzia horrekin asko disfrutatu nuen, oso polita da ikustea hasberri batek duen ilusioa, gauzak egiteko gogoa..."Hor dago koxka"ko laukotea asko ezagutzen dut, segituan ulertzen gara, nolabait esatearren hizkuntza bera erabiltzen dugu. Hori ere oso polita da. Honekin esan nahi dut bi kasutan lan egitea oso polita dela.


Azkenak
Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera

Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]


2024-11-29 | Irutxuloko Hitza
Donostiako musika teknikari ezagun bat salatu dute hainbat emakumek, sexu jazarpenagatik

Atzo hasi ziren zabaltzen Iñaki Castro musika teknikariaren kontrako salaketak '@denuncias_euskalherria' kontuan, eta dagoeneko dozenatik gora emakumeren testigantzak bildu dira.


Komunikazio libreago baterantz

Azaroaren 21ean Errenteriako Torrekuan eta Badalaben egon nintzen "Komunikazio libreago baterantz trantsizioan" izeneko jardunaldian.


2024-11-29 | Euskal Irratiak
Eguberriko merkatu solidario, etiko eta euskaltzale bat Baionan

Lau egunez idekia izanen den merkatu bat antolatzen du Plazara kooperatibak euskararen aldeko beste hamar bat eragilerekin –horien artean ARGIA–.


2024-11-28 | Leire Ibar
Tolosan Ertzaintzak pilotakadaz zauritu zuen gaztearen kasua artxibatu dute, biktimak deklaratu aurretik

Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.


2024-11-28 | Julene Flamarique
Bi presa kendu dituztenetik, izokina Bidasoatik Baztanera heltzen hasi da

Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.


2024-11-28 | Leire Ibar
Jasotako isun bakoitzeko helegiteak aurkeztu dizkio Ernaik Eusko Jaurlaritzari, guztira 133

Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.


94 urteko emakume bat hil dute Gasteizko IMQ Igurko zahar-etxean, eta gizon bat atxilotu

Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.


2024-11-28 | Leire Ibar
Nabarmen igo da antsiolitikoen eta depresioaren aurkako botiken kontsumoa gazteen artean

Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]


“Petronorrek eraldaketa hitza darabil, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]


2024-11-28 | Julene Flamarique
‘Feminizketak’ seriea eta ‘Ikusgela’ proiektua: aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza sarien irabazleak

Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]


Munstro aplikazioak izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk

Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]


Eguneraketa berriak daude