Bi aste baino gutxiago geratzen direnean BBVAko Akziodunen Batzarrerako, Endesa eta Iberdrolaren artean gauzatu nahi zen bat-egitearen porrota gertatu da. Porrot hori itzal bat bezala zabalduko da Batzar horretan, banku hau akziodun nagusietakoa baita bi sozietateetan, kapitalaren %10etik gorako partaidetzarekin.
BBVA hasieratik aurka jarri zen bi sozietateetako administrazio kontseiluetan, eta oso bereziki Iberdrolarenean, bertako gehiengoa duen bazkidea izanik. Horregatik, harro agertuko da bere akziodunen aurrean, porrotaren erantzukizuna ezin zaiolako inolaz ere BBVAri edo bertako kontseilariei leporatu, baizik eta beste batzuei. Hala ere, BBVAko arduradunek bere jardueraren kontu eman beharko dute Akziodunen Batzar Nagusian, operazio honetan izan duten jarrera arrazoituz. Eta, gainera, baliteke honen antzeko beste operazio batean erabil ditzaketen irizpideen azalpen bat ere egitea, zeren ezin baita esan ez dela horrelakorik etorriko aurrerantzean.
ERANTZULEAK DITUEN PORROTA.
Gauza jakina da BBK Endesaren eta Iberdrolaren arteko bat-egitearen guztiz aurka egon zela hasieratik. BBK Iberdrolako akziodun garrantzitsua da, kapitalaren %7,5 eta kontseilari bat duelarik bertan. Halaber, Iberdrolako akziodun nagusia den BBVAk kapitalaren %9,8 eta bost kontseilari ditu, eta Endesako hirugarren akzioduna da, kapitalaren %2,3 du eta ez du kontseilaririk. Aldi berean, akziodun txikiek, Bilboko abokatuen bulego batek koordinaturik, Iberdrolaren kapitalaren %6 bildu zuten, eta aurkako lan garrantzitsua egin dute.
Aurka jartzeko arrazoiak, batzuengan eta besteengan, ez ziren berdinak. Batzuentzat oso garrantzitsua zen Iberdrolak Hego Euskal Herrian aurreikusitako inbertsioekin jarraitzeko eta egoitza Bilbon uzteko konpromisoa, eta bat-egiteak ez zuen inolako ziurtasunik ematen. Besteentzat, akziodunek jasango zuten balio galera zen garrantzitsuena. Zentzu honetan, aitortu beharra dago, bat-egitearen aurkako jarrera tinko eta kualifikatuena Euskal Herriko akziodunek erakutsi dutela, nahiz eta beste inguru batzuetako zenbait akziodun txikik ere bere aurkako jarrera azaldu. BBVA, kapitalaren %10arekin, eta BBK, %7,5arekin, indar sendoak dira Endesan nahiz Iberdrolan. Eta Bilboko abokatuen bulego baten koordinaziopean akziodun txikiz bildutako %6ak ere izango du zeresana Iberdrolaren Batzar Nagusi horretan. Iragarria dute bat-egitearen aldeko jarrera erakutsi zutenen kargu-uztea eskatuko dutela. Eskaera horretatik kanpo geratzen diren kontseilari bakarrak BBVAko bost kontseilariak, BBKkoa eta Portugaleko EDP enpresakoa izango dira.
Hori horrela izanik, ulertzekoa da hainbat sektoretatik, batez ere Euskal Herrikoetatik, bat-egitearen alde agertu ziren Iberdrolako kontseilariak kargutik kentzeko eskaria egitea. Beste guztien aurretik bertako lehendakari Iñigo de Oriol eta kontseilari ordezkari Javier Herrero izango lirateke kargutik kentzekoak, ikuspegi horren arabera. Horrela eskatuko dute datorren apirilean Bilbon biltzekoa den Iberdrolaren hurrengo Batzar Nagusian.
BBVAren hurrengo Batzar Nagusia Bilbon izango da martxoaren 10ean, eta ez dago Endesak eta Iberdrolak bat-egiteko operazioaren porrota edo sektore elektrikoan esku hartzeko estrategiak aztertzeko deitua, baina, nolanahi ere, Iberdrolako akziodun nagusia den neurrian, ezingo da oharkabean geratu enpresa horren barruan halako gaurkotasuna duen gai bat, bereziki Ybarra eta Gonzalez lehendakarien hitzaldietan eta galdera-erantzunen atalean.
Testuinguru honetan ezin dugu ahaztu, Endesa eta Iberdrolaren arteko bat-egitearen aurka agertzeaz gainera, beste alternatiba bat proposatzen eta bultzatzen saiatu zela BBVA, nahiz eta ez zen aurrera atera. BBVAk, Gas Natural eta Repsoleko bazkide nagusia izanik, kapitalaren %9,8arekin, Iberdrola bereganatzen saiatu zen. Agian, porrot honen ondoren, berriro azter daiteke aukera hori.
Hori guztia kontuan izanik, Endesa-Iberdrola operazioaren porrotak Espainiako eta Europako beste hainbat enpresaren mugimenduak eragin ditzake, eta BBVAk zeresan handia edukiko du, eta akziodunek azalpenak eskatuko dituzte.
BBVAk urte oso bat du aurretik oraingo organigrama berberarekin jarraitzeko. Baina, 2002. urtea erabakigarria izango da erakundearen etorkizuna ezagutzeko. Aurtengo 2001eko ekitaldia amaiturik, 2002ko martxoan egingo den Akziodunen Batzar Nagusia Emilio Ybarraren lehendakaritzapean bilduko den azkena izango da. Egun horretatik aurrera lehendakari bakarra egongo da, hau da, gaur egungo lehendakarikide Francisco Gonzalez, hain zuzen ere, Argentariakoa eta Espainiako Gobernuko presidente José María Aznarren lagun mina. Hortik aurrera zalantza ugari sortuko da: jarraituko al du Luis Uriartek, orain arte bezala, kontseilari ordezkari gisa? Bilbon geratuko al da BBVAren egoitza soziala? Zein izango dira Francisco Gonzalezen aholkulari berriak? Zer gertatuko da BBVtik datozen pertsonez osaturiko gaur egungo zuzendaritzako organigramarekin? Zalantza garrantzitsu ugari dago, 2002tik aurrera, hau da, urtebete barru argitzen joango direnak.
BBVA-K EGUNEAN MILA MILIOI IRABAZI ZITUEN.
Bilbo Bizkaia Argentaria Taldeak, bat-egitearen ondorengo urtean, 371.388 milioi pezetako (14.856 milioi libera) irabazi garbiak izan zituen. Mozkin garbi hori 273.463 milioi pezetako (10.938 milioi libera) zergak ordaindu ondorengoa da. Horrek esan nahi du, urteko zergak ordaindu aurretiko irabazi gordinak 644.851 milioi pezetakoak (25.794 milioi libera) izan zirela. Horregatik esan dezakegu, behin zergak ordainduta, BBVAk egunean mila milioi pezeta baino gehiago irabazi zuela joan den urtean. Datorren 2001. urterako aurreikuspenak ere oso itxaropentsuak dira bertako arduradunek iragarri dutenez.
BBVAren estrategiaren barruan oso garrantzitsua da Hego Amerikako banku negozioa, ekonomi hedapen handiko ingurua delako. Horrela ulertzen da 2000. urtean bankuaren Amerikako sailak 78.700 milioi pezetako irabazi garbiak lortu izana, 1999koak baino %80 gehiago. BBVAk Hego Amerikako herrialde hauetan du presentzia handiena: Mexiko, Argentina, Txile, Panama, Puerto Rico, Peru, Venezuela, Brasil eta Kolonbia.
BBVAk 1,16 bilioi pezetako bitartekaritza marjina izan zuen 2000. urtean, eta horrek %21,4ko igoera erakusten du aurreko urtearekiko. Kredituetako inbertsioa %23 igo zen, 23,8 bilioi pezetaraino; banku gordailuak %11,3 igo ziren; eta pentsio fondoek 1,6 bilioi pezetako kopurua osatu zuten, hau da, %12,5 gehiago.
BBVA taldeak 108.082 langile ditu. Horietako gehienak, 72.314, Amerikan daude, beste 33.733 Espainiako Estatuan eta beste 2.035 munduan zehar. Bestalde, 8.946 bulego ditu munduan barreiaturik. Horietako gehienak, 4.865, Amerikan daude; Espainiako Estatuan 3.864 eta munduko beste herrialde batzutan 217 .
IBERDROLAREN ETORKIZUNA ZALANTZAN
Eta orain zer? Horixe da hainbat adituk egiten duten galdera? Eta, batez ere, bertako langileek, gaur egun 11.000 dira. Izan ere, ez da batere erraza Iberdrolarekin zer gertatuko den jakitea. Adituek diotenez, Iberdrolak oso aktibo garrantzitsuak ditu, Europako enpresa ugarirentzat desiragarri direnak. Enpresa elektriko honen burtsako balioa, adituen esanetan, bere benetako balioaren oso azpitik egon da eta, beraz, bide handia du egiteko. Batzuen ustez, Iberdrolak badu gaitasuna proiektu berriak bultzatzeko eta horien buru izateko, eta ez, Endesaren operazioan bezala, beste enpresa handi baten helburu gisa soilik agertzeko. Beste batzuen ustetan, berriz, epe laburrean edo ertainean, Europako edo Amerikako enpresaren batek zurga dezake hartaz jabetzeko operazio oldarkor baten bidez.
Horrela, RWE talde alemaniarra kontuan hartu beharrean gara, dagoeneko Hidrocantábrico erosteko eskaintza bat egina baitu. EON enpresa ere ezin dugu ahaztu, hau ere Alemaniakoa, Endesa-Iberdrolako aktiboak erosteko gogoa erakutsi zuela kontuan izanik. Belgikako Electrabel-ek ere izan lezake Iberdrola bereganatzeko interesa. Badira beste enpresa batzuk, esate baterako, Electricité de France (EDF) edo Italiako ENEL eta ENI, agian, interesa izan dezaketenak, baina horiek zailtasun handiagoak dituzte Espainiako Gobernuak atzerriko enpresa publikoei enpresa "espainiarrak" erosteko jartzen dizkien mugen ondorioz.
Bestalde, beste zenbaitek ez du ahaztu Endesa-Iberdrola bat-egitea negoziatzen ari ziren bitartean, Gas Naturalek eta Repsolek beren ahaleginak egin zituztela Iberdrola bereganatzeko. BBVAk operazio hori onartzearen aldeko jarrera erakutsiko luke, Repsolen ere kontrol aukera handia baitu berak, eta BBK ere hor sartuta dago nahiz eta maila apalagoan izan. Repsolek aurrea hartu eta Iberdrola bereganatzeko inolako asmorik ez duela iragarri du, baina negozioen esparruan ezin da inolako aukerarik bazterrean utzi.
Gauzak horrela dauden bitartean, zuhurtasunez jokatu nahi badugu, ezin dugu gehiegi poztu eta, Iberdrola desegiteko arriskurik ez dagoelakoan, txaloka hasi, foru ogasunek haren zergetako milaka milioiak jasotzen jarraituko dutela eta enplegua ziurtaturik dagoela sinisturik. Izan ere, dagoeneko, horrelako txalo batzuk entzun baitira Bizkaiko Diputazioan eta Eusko Jaurlaritzan. Beste edozein "marrazo" ibil daiteke zelatan, eta berriro ere kolokan jar daitezke egoitza soziala, zergak eta enplegua. Izan ere, gauza jakina da globalizazioaren garai hauetan, edo, hobeto esanda, kapitalismo basatiaren garai hauetan enpresen eta negozioen munduan ez zaio inolako begirunerik egoitza sozialen kokapenari, foru altxortegiei edo enpleguari. Mozkina da helburu bakarra. Eta horren bilaketan ez dute atseden txikienik ere hartzen. Hainbesteraino da horrelakoa hori, agian, irakurleak lerro hauek esku artean izaten dituenerako, edo berandu baino lehen, marrazoren batek erasoa egina izango diola Iberdrolari.