"ARKALAZ", ZAHAR ETA GAZTEEN ARTEKO IDATZIZKO ZUBIA

  • Amorebieta-Etxanoko herritarrek euskara hutsezko Zorrontzako Euskara Alkartearen eskutik "Arkalaz" herri aldizkaria jaso dute berriki. Egunotan, otsaileko bigarren alea prestatzen dabiltza eta, gesu batean, kalean izanen da zornotzar ororen gozagarri.

2021eko uztailaren 15ean
Amorebieta-Etxano (Bizkaia) herriko lau gaztek Zorrontzako Euskara Alkartea sortu eta "Arkalaz" herri aldizkaria plazaratu dute, herriko euskara normalizatze eta haren erabilera sustatze aldera. Hilabetekari eratu berri honen bidez, sortzaileek zornotzarrei Amorebieta-Etxanoko euskara egunero edonon erabiltzeko balekoa dela helarazi nahi diete; eta, halaber, orain arte, arrazoi bat edo besteren aitzakian, euskara irakurle izan ez dena, irakurle bihurtu. Bestenaz, Euskal Herriko berein herri euskaldunetan jazo den legez, aiton-amona eta ilobek ez dute elkar erraz ulertzen -herri hizkera eta euskara batuaren arteko aldea izaki-, eta ondorioz, gai horretan aditu diren zenbait soziologoren aburuz, arazo horrek norberaren euskararekiko konfiantza galera ekar lezake, baita guraso eta seme-alaben arteko hizkuntza loturaren etena ere. Horixe berori herrian gertatu izanak zer edo zer egitera bultzatu zituen, eta, halaxe, lan egiteko ordua zela erabaki zuten. Azkenean, hara-hona ibili eta aldizkariaren proiektua ondo erregosi ostean, euskara eta kultura ardatz duen "Arkalaz" (elkarrekin, euskara batuan) hilabetekaria argitaratu dute, euskara batuaren eta herri hizkeraren arteko zubi lana egin eta herritarren kontzientzia astintzeko xedez. Euskara elkarteko eta "Arkalaz" aldizkariko zuzendari den Karmele Aurtenetxe andreak dioskunez, "sasoiko jendeak ez du batuaz idatzitako egunkari edo aldizkari bat irakurtzen, ulertzen ez duelako. Eta horrexegatik guk euskara ulerterraza erabili gura genuen, edonork ulertzeko modukoa. Lehengo batean, adibidez, sasoiko gizon bat gugana hurbildu eta zera esan zigun: 'ez dago aldizkarian letra bat bera ere irakurri ez dudana'".
Amorebieta-Etxano herria Durangaldean lekutua dago eta artean, zonalde honetan bertan, Durangoko Berbaro euskara elkarteak sona handiko "Eras" aldizkaria argitaratzen zuen. Amorebieta-Etxano herrian bestalde, bada lehendik gaztelaniaz idatziriko beste aldizkari bat ere. Hartara, "Arkalaz"ekoek gomendio eta aholkuak hurretik jaso dituzten arren, aldizkari berri bat sortzea ez da inondik ere egiteko makala, norbera non sartzen den kargu hartu aitzin, afera askori (diru laguntzak, lokala, publizitatea, baliabide teknikoak eta abar) aurre egin behar baitzaio. Edozelan ere, egitasmoa gauzatu da eta aldizkariak, oraingoz informazio lokala izango du abiapuntu; inguruko berriak nahiz bizilagunen bizimodu, ohitura eta iritziak gailenduko direlarik. Lehenengo alean, hainbat gai aztertu dute: herriko Zubietxe iturriari buruz Maite Ingunzak izkiriatu duen azterketa historikoa, edota herrian arras ezaguna den Daniel Lauzirika jaunari beren beregi eginiko elkarrizketa, besteak beste. Laster banatuko duten bigarren alean, ostera, azpimarratzekoak dira herriko seme den Mikel Urdangarin kantari entzutetsuari egiten dioten elkarrizketa, edota, Amorebieta-Etxanon bertan, ikusizko antzerkigintza lantzeko helburuarekin sortu zen Markeliñe antzerki taldeari buruzko erreportajea. Bidenabar, aipa dezagun aldizkariak hamar atal edo sail dituela xeheki: Zornotza Atzo, herriko historiaz mintzo dena; Zornotzan Zer, herriko berriak aztergai dituena; Elkarrizketa; Zer Dinozu?, herriko elkarteen esku dagoen atala; Bertotik&Kanpotik, herritarren iritzia jasotzen duen atala; Ikastetxeak, gai bat edo beste jorratzeko herriko ikastetxeek euren esku duten atala; Gutunak; Komikia; Inkesta; eta Agenda. Atal hauek behin-behinekoak dira, aurrerantzean atalen bat gehi edota ken baitaiteke. Urtarrileko lehen zenbakitik, orotara, 3.500 ale argitaratu eta herritarren artean banatu dira, irakurketaren trukean. Dohain. Guztia lortzeko, Eusko Jaurlaritzatik eta Amorebieta-Etxanoko udaletik jaso du laguntza euskara elkarteak. Maketazio lanetan Graficas Lizaso-ren laguntza izan du. Eta aldizkaria egiteko, Zornotzako Koralak utzi dio lokala.


AURRERA BEGIRA.

Orain artekoa herritarren kontzientzia harrotzeko grinak eta herriko euskarari dioten maitasunak eraginda izan bada ere, geroak bide bertsua edo hobea izan beza gura dute. Halaz, kolaboratzaile bila hasi dira herrian nahiz inguruetan, eta dagoeneko, kazetaritza ikasten diharduten zenbait ikasle hurreratu zaizkie. Alabaina, "Arkalaz" hilabetekariaren etorkizuna irmo errotzeko, lehen-lehenik tresneria informatiko egokia erosi behar dutela adierazi digute, orain arte euren etxeetan dutenaz baliatu baitira. Eta, ondoren, aldizkaria finantzatzeko nahitaezko diren iragarkiak lortu. Mikel Ingunza Diseinu eta Publizitate arduradunak zera adierazi du: "ez dugu inondik ere aldizkaria iragarkiz bete gura, nahiz eta horrelakoak gure inguruan ikusten diren. Dena dela, guk argitaratzen dugun aldizkaria bere horretan mantentzeko hamar-hamabi iragarki behar-beharrezkoak direla uste dugu".


Azkenak
Osasunbideak erizain lanpostu bat kendu du Erronkariko bailaran

Amparo Viñualesek, Erronkariko alkateak, salatu du Erronkariko, Burgiko, Gardeko eta Bidankozeko kontsultategiek arreta txikitu beharko dutenez prebentzioan eragingo duela.


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Ernaik Berriozarren egingo du Gazte Topagunea, apirilaren 17tik 20ra

Berriozarren (Nafarroa) egingo da Gazteon eskutik lelopean, antolakundearen ustez gero eta gazte gehiagok egiten dutelako bat independentziaren aldeko borrokarekin. Topagunea "ekimen soil bat" baino gehiago dela aldarrikatu dute: "Euskal Herriko txoko... [+]


Larunbatean hiru bahitu askatuko dituela baieztatu du azkenean Hamasek

Su-etena hausteko arriskua erreala izan bada ere aste guztian zehar, adostasun batera iristeko bidean dira bi aldeak: bahitu gehiago askatuko lituzke Hamasek, laguntza Gazara sarrarazteko bidea ez oztopatzeko "promesa" egin duelako Israelek. Arabiar Ligako herriek... [+]


Atzoko filosofoen oraina hausnartuz

Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]


“Torturak gauzatzeko baldintzek bere horretan jarraitzen dute”, Askek salatu duenez

Torturaren kontrako eguna baliatuz, Aske antolakundeak prentsaurrekoa egin du Bilboko Justizia Jauregian. Gaur egun ere tortura gauzatzeko baldintzek bere horretan jarraitzen dutela salatu dute.


AHTrako desjabetze mehatxuen aurrean Aralar zulatzeari alternatibak daudela gogorarazi dute ekologistek

Nafarroa eta Ezkio-Itsaso lotuko lituzkeen alternatibak Aralar barnean 22 kilometroko tunel bat zulatzea suposatuko luke, eta 1.300 milioi euroko kostua izango luke. Lotura hau igaroko litzatekeen herri ugarietako udalek nahiz bizilagunek, ordea, lanei ekiteko eduki beharreko... [+]


Raimundo El Canastero taldearen aurkako epaiketa atzeratu dute, akusazio larriagoak egotzita

Asteazkenean izan behar zuen epaiketa dataz aldatu dute Lizarrako alkateak azken momentuan jarritako helegite baten ondorioz. Orain taldeari "gorrotoa sustatzea" ere egozten zaio eta lau urterainoko kartzela-zigor arriskua dute kideek. 


Zentral nuklearren itxiera atzeratzeko PPren ekimena onartu du Espainiako Kongresuak

Junts eta ERC abstenitu egin dira bozketan eta popularrek aurkezturiko ez-legezko proposamena aurrera atera da, PP, Vox eta UPNren botoekin. 2027 eta 2035 urteen artean ixtea aurreikusten diren Espainiako Estatuko zazpi zentral nuklearren bizitza erabilgarria handitzea ekarriko... [+]


“Botere judizialaren injerentzia” salatu dute Donostian, udaltzainen euskara eskakizunen auziaren harira

Euskarazko B2 eskakizuna zuten bi udaltzain lanpostu baliogabetu zituzten epaileek iazko urtarrilean, euskara eskatzea "diskriminatzailea" izan zitekeela iritzita; eta aitzineko astean, Donostiako Udalak aurkezturiko helegitea ez aztertzeko erabakia hartu du EAEko... [+]


Erakundeen erantzukizuna haurrak babestean

Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak,  polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]


Eguneraketa berriak daude