E uskal Herriak bizi duen egoera politiko larriak, PPren Gobernua egiten ari den abertzaleen aurkako erasoaldiak, besteak beste, euskal langileen etengabeko lanbide prestakuntzaren finantzaketa kaltetzen du, kasu honetan EAEn bizi diren langileena. Lehengo urtean Madrileko Gobernuak Hobetuzi zegozkion 3.500 milioi pezeta (140 milioi libera) utzi zituen ordaindu gabe, eta aurten ere berdin gertatuko ote denaren kezka dago, iazkoaz gainera eskatu diren 6.000 milioi pezetei (249 milioi libera) dagokienez. Beraz, berriro ere azkenerako langileek ordaindu behar dituzte PPren Gobernuko interes partikularrek eragindako krisialdi politikoaren ondorioak. Izan ere, PPren Gobernua ez da gauza baliabide ekonomikoak diskriminaziorik egin gabe behar bezala administratzeko, kontuan izanik, gainera, neurri handi batean, Gizarte Segurantzaren bidez, langileengandik eta horien enpresengandik lortutako baliabide ekonomikoak direla. Urtean 12.000 milioi pezeta, ELAk bere azken Biltzarrean adierazitakoaren arabera.
250.000 LANGILE BIRZIKLATU ZIREN IAZ.
Hobetuzek Euskal Autonomia Erkidegoko 250.000 langileren prestakuntza eta birziklatze ikastaroak finantzatu zituen 2000. urtean, nahiz eta bere baliabideak mugaturik izan, aurreko legegintzaldian Espainiako PPren Gobernuak eta EAEko Gobernuak ezarritako hitzarmenaren arabera eman beharreko 3.500 milioi pezetak emateari uko egin ziolako Espainiako Lan Ministerioak.
Hobetuzek, 2000. urtean, 888 prestakuntza plan onetsi zituen 250.000 langileri ikastaroak eskainiz, bere aurrekontuetan Eusko Jaurlaritzaren 1.000 milioi pezetako ekarpen berezi bat gehitu ondoren. Planik gehienak Bizkaian eskaini zituen, 531 plan osatuz, Gipuzkoan 347 egin zituen eta Araban 140. Honako plan motak izan ziren: enpresakoak, 580; elkartuak, 160; sektorekoak, 17; sektore artekoak, 15; kooperatiba eta autonomoenak, 99; eta norbanakoenak, 17.
Plan horiek 3.870 milioi pezetako finantzaketari esker gauzatu ziren. Horietako 1.550 milioi INEMetik etorri ziren -hala ere, beste 3.500 eskatzen zitzaizkion-, 1.320 milioi Eusko Jaurlaritzatik, eta 1.000 milioi Europako Gizarte Fondotik.
Espainiako Gobernuaren jarrera ikusita, Hobetuzeko arduradunek idazki bana bidali diote Lan Ministerioari eta INEMi, indarrean dagoen legeria bete dezan eta, horrenbestez, 2000. urterako prestakuntza fondoan jartzeko dituzten 3.500 milioi pezetak jar ditzaten. Aldi berean, beste 6.000 milioi pezeta eskatu dituzte 2001. urterako. Idazki horietan Hobetuz Fundazioko lehendakari José Luis García Bengoak, patronalaren ordezkariak, euskal langile eta enpresariek, Gizarte Segurantzako kuoten bidez, zenbateko ekarpena egingo duten zehazteko eskatu die. Egoera horrelakoa izanik ere, Hobetuzeko arduradunek diotenez, aurten ez dira finantzaketa guztia eskuratu arte itxaroten geratuko prestakuntza planak esleitzeko, eta iritsi ahala banatzen joango dira.
Hobetuzek igaro duen eta igarotzen ari den egoera larriak tentsioak eragin ditu azken hilabeteotan, patronalaren ordezkarien, Eusko Jaurlaritzaren eta sindikatuen artean, eta are mobilizazioak ere eragin ditu fundazio horretako kide diren ELA eta LAB sindikatu abertzaleen eskutik. Sindikatu abertzaleen ordezkariek Hobetuzeko beste kideekin batera lan egitea erabaki dute, beraiei dagokien eta Madrilek ukatzen dien finantzaketa eskuratzeari begira. Baina, bestalde, Eusko Jaurlaritzari eskatzen dio Madriletik legez dagokion kopurua igortzen ez duten bitartean Lakuako Gobernua izan dadila finantzaketa aurreratzeaz arduratuko dena, ez ditzaten azkenerako langileek jasan behar izan beraiekin zerikusi handirik ez duen krisialdi politiko baten ondorioak.
Hobetuzeko ELAren ordezkari Eduardo Markinezek bere garaian esan zuenez, etengabeko prestakuntzari buruzko hiruren arteko akordioak indarrean jarraitzen du, eta "Madrilek iturria ixten badu, Eusko Jaurlaritzak eutsi beharko dio aurreikusitako finantzaketa eskuratzeko tirabirari, baina ezinbestekoa da Eusko Jaurlaritzak behar dugun finantzaketa ziurtatzea ekonomi eragozpen berezirik gabe jardun ahal izateko".
Hobetuzen egoera benetan da ahula, eta, Hobetuzeko LABen ordezkari Arrearen esanetan, bi aukera aurreikus daitezke: batetik, Madrilek akordioa behar bezala bete gabe jarraitzea, hau da, langileek INEMen jartzen duten dirua ez ematea Hobetuzi, eta, bestetik, Eusko Jaurlaritzak jarrera ausarta hartu eta dagokion finantza bermea egituratzea.
NORA DOA DIRUA?
Espainiako, EAEko eta Europako Administrazioek langileen etengabeko prestakuntzarako jartzen dituzten diru kopuru handiak ez dira, nonbait, zintzotasunez eta duten xedearen arabera banatzen. Partida batzuk hainbat patronal eta sindikaturen finantzaketarako desbideratu izan dira noizbait. Horrela adierazi izan da, behintzat, hainbat esparru sindikaletan. Diru gehiegi dabil jokoan, eta erraza da plan bat eta bestearen artean edo ikastaro batetik bestera milioi bat edo beste administratzaileen eskuetan itsatsita geratzea. Zenbat eta kontrol gutxiago ezarri diru laguntzei, orduan eta errazago izango da horrelakoak gertatzea.
Horrela EAEn, azken lau urteetan, Hobetuzen eta Forcemen 28.000 milioi pezetatik gora erabili dira euskal langileen etengabeko prestakuntzarako ikastaroak antolatzen laguntzeko. Gainera, 1993tik 1996ra bitartean, etengabeko prestakuntza bultzatzeko erakunde bakarra Forcem zenean, EAEk 5.000 milioi pezeta jaso zituen birziklatze ikastaroetarako diru laguntza gisa.
Hobetuz 1996an sortu zenetik, enpresa gehienek nahiago izan dute euskal fundaziora jotzea. Horrela, 1998an, Hobetuzek 711 prestakuntza plani eman zion diru laguntza, eta Forcemen laguntza, berriz, 158 planek jaso zuten. Bi fundazio horien arteko aldea are handiagoa izan zen 1999an. Europako Gizarte Fondoak emandako aparteko diru laguntza berezi bati esker, prestakuntza planetarako bigarren deialdi bat egin zen, eta 9.712 milioi pezetara iritsi zen Hobetuzen bidez xedatutako diru laguntza, Forcemek emandakoa 1.817 milioi pezetakoa izanik.
ELA sindikatuak esan izan duenez, "Forcem egitatezko bidetik dago hemen, eta ez eskubidezko bidetik", eta, gainera, Forcemek duen antolamendu sistemak "berekin darama ustelkeriaren hazia". Forcemeko fondoen banaketa CEOE, CEPYME, CCOO, UGT eta CGIren artean osatutako batzorde parekideak erabakitzen du, eta Hobetuzekoak, berriz, Lehendakaritza, Industria eta Lan sailek, Confebaskek eta lau euskal sindikatu nagusiek osaturik, hiru esparru ezberdinetako erakundeek osatutako batzorde batek erabakitzen ditu prestakuntza planak. Gainera, EAEn, Lanbide Heziketako Zentroei ematen zaie lehentasuna langileak birziklatzeko, eta ahalik eta gehien murrizten da sindikatuen eta patronalaren esku-hartzea etengabeko prestakuntzaren kudeatzaile edo emaile gisa.
Hobetuzek duen antolatzeko modu honek Forcemen eredutik urruntzeko helburua du. Izan ere, ELAk dioenez, "eredu horren arabera, etengabeko prestakuntzaren egitasmoa barruan dauden erakundeen finantzabide bihurtu da (sindikatu eta patronalena), zuzenean edo zeharka. Fondoen hartzaile izan behar luketenek ez dute horiei buruzko inolako erabaki ahalmenik".
Konpondu gabeko beste arazo bat etengabeko prestakuntza hori eskaini behar duten zentroen homologazioa da. Gai horri irtenbide egoki bat emateak asko lagunduko luke diru laguntzen kudeaketan gardentasun handiagoa lortzeko. Hobetuzek, dagoeneko, prestakuntza hori emateko aurkeztu diren zentroak homologaziorako prozesu horretan sartzera behartu ditu, eta Forcemek, aldiz, amaitu berri den Etengabeko Prestakuntzarako Akordioa berritzearen zain geratzea erabaki du zentroen homologazioa proposatzeko