"BETI IZANGO NAZI HASIBERRIA"

  • Bere bizioetako bat besterik ez zen hasieran. Eta orain bere bizitzaren zati handi bat da. Sekula ikasteari uzten ez diogunez, argazkigintzatik ikasten saiatzen omen da bera. Egin duen lana kontuan hartuta ordea, ikasteko baino, irakasteko gehiago duela esan genezake.

2021eko uztailaren 23an
Legazpiko Ikatza elkartean egin zuen lehen argazki errebelatua, 1985ean. Ordutik, Serigrafia ikasi du Manuel Bellorekin Artelekun eta argazki ikastaroak burutu ditu Pierre-Jean Amar, Jordi Guillumet, Eiichiro Sakata, Miguel A. Martín eta Juan Manuel Castro Prietoren eskutik. 1990az geroztik bera da sariak etengabe jaso eta ikastaro eta tailerrak eskaintzen dituena. Argazki lanen artean "Leaxpi Industri Paisaiak" (1992), "Rwanda 1992", "Paseoak eta Paisaiak" (1998) eta "Arrantzaleak" nabarmentzen dira. Egun "Natura" zuri-beltzeko asmoan dihardu.

Argazkilaritzan hasitako garaiak.
15-16 urterekin hasi nintzen. Garai hartan bizio eta zaletasun asko nituen, eta argazkiekin aritzea beste bat zen. Opor batzuetako argazkiak errebelatu ondoren atseginak iruditu zitzaizkidan, eta orduan konturatu nintzen gai hori gustatzen zitzaidala. Legazpiko Ikatza argazki elkartearekin harremanetan jarri eta lehenengo pausoak erakutsi zizkidaten: zer den errebelatua, fijadorea, argazki kamerak nola funtzionatzen duen... Ikasitakoarekin nahasketak egiten hasi, eta denboraldiko afizioa iruditzen zitzaidana bizio eta debozio bilakatu zen, 31 urte bete behar ditudan une honetara arte.

Hasiberria kontsideratzen zara? Noiz uzten zaio hasiberria izateari?
Hasiberria naiz, baina esperimentatua. Hala ere, bizitza osoan zehar joko dut nire burua hasiberritzat; izan ere, gauzak garbi dituzunean, aspertu egiten zara, hortaz, sekula ikasteari uzten ez diogunez, argazkigintza gauza desberdinak eskuratzeko bidea izan daiteke.

Lehenengo argazkiak zuri-beltzean izaten al dira?
Nire lehen lan serioa zuri-beltzean burutu nuen, baina era berean kolorearekin ere aritzen nintzen. Garai hartan rock erradikala une gorenean zegoen. Kamera jaka barnean ezkutatua nuela joaten nintzen kontzertuetara eta bertan jasotako guztiari buruzko ikus-entzunezkoa burutu nuen, koloretan.
Zuri-beltzak sinpleagoa denaren itxura du, baina aurkakoa gertatzen da; landu egin behar duzu eta argia era berezi batean ikusten da argazki horietan.

Ate joka aritu beharra izan duzu ala zure bila etorri dira?
Biak batera. Bidea zabaltzen hasteko lehiaketak daude, elkarte berriak ezagutzen dituzu eta horrek lagun zaitzake. Hala ere, elkarte horiek bide erdian geratzen dira, ez dute argazki kulturarik sortzen. Beste maila bat lortu edo zerbait gehiago behar duzunean, lehiaketak zuloak tapatzeko dira egokiak, errebelatzen eta karreteetan izugarrizko dirua joaten baitzaizu. Lana egin beharra dagoela argi dago. Gero salmenta dator, jendeak zure erreferentzia jasotzen duenean, iristen dira deiak.

Argazkilaritzaren merkatuak egoera ona, txarra...
Ezaugarri berezia du argazkilaritzak, aldakorra dela; gauza asko egin daitezke baina ematen zaien balioa desberdina da. Merkatuan gutxieneko prezio bat dago eta hau ahalegina eskatzen duen artisautza lana da. Jendeak ez du hori ulertzen, sentsibilitate falta handia dago. Nire kasuan, gutxi saltzea nahiago dut baldin eta eroslea balioaren jakinaren gainean badago.

Zein kamera mota erabiltzen duzu?
Lortu nahi duzun emaitzari egokitzen zaio kamera mota. Lan tresnak era batean edo bestean jardunarazten zaitu. Lehen lanak 35mm-tako kamerarekin egin nituen. Piktorikotasuna albo batean uztean, argazki erreportajeak burutzeko 6x6 batekin aritu izan naiz, inongo manipulaziorik gabe. Lan komertzialak egiteko, berriz, digitala asko erabiltzen dut.
Argazkilaritza hitz handiekin definitzeko plaketako kamera dago; formato handikoak ateratzen ditu, ez dago instantanearik, itxaron egin behar argiaren momentu egokia aurkitzeko...

Tamainei dagokienez...
Argazki txikia intimoagoa da; handia zabalagoa, zentzu guztietan. "Paseoak eta Paisaiak" egiterako orduan handinahia adierazteko beldur nintzen, baina proiektua handian agertzen zitzaidan buruan jada. Prestatzen ari naizen "Natura" proiektua ere formato handian joango da, kamera guztiak nahastuaz.

Esperientzia horrek guztiak izango du eragina zure estiloan, ezta?
Hastapenean ingenuitate asko dago ilusio askorekin nahastua. Denborarekin inozentzia hori galdu, eta gero eta ezagupen gehiago izan, kritikoagoa bihurtzen zara bai zure buruarekiko bai besteekiko. Batez ere ikuspegia da garatzen doana. Pauso batzuk eman ahal izateko oinarriak beharrezkoak dira, teknika funtsezkoa da, baina horiek garbi daudenean, teknikaz ahaztu eta gauza berriak bilatzen hasten zara.
Zer da nik orain bilatzen dudana? Hamasei urtez lanean aritu ondoren, esan edo adierazi nahi duzunaren arabera, era guztietako lanak moldatu daitezkeela ikustea: lan etnografikoak, intentzionalitate kutsu batez eginiko karga handiko erreportajeak, kazetaritzarako argazki bereziak... Horrez gain artista plastiko asko dago euren lanetan argazkiak barneratzen dituztenak, argazki irudien bidez beste gauza batzuetara ailegatuz.

Beraz esan daiteke argazkilaria, argazkien bidez biluztu daitekeela?
Noski. Beste alor guztietan jazotzen den bera gertatzen da. Memento konkretu batean kameraren krisketa sakatu ondoren harrapatua geratzen dena zuk daramazun barne egoeraren isla da.

Baina ikusleak ulertzen al du adierazpen hori? Iristen al da benetako ulermena eskuratzera?
Jendeak nahi duena edo ezagutzen duena ulertuko du.

Esan daiteke beraz, argazkilaritza ikuslearengana iristeko, merezitako balioa eskaintzeko gehitu dituzula "Paseoak eta Paisaiak"-en elementuak?
Arlo gehiago jorratzen dituzu, eta aldi berean dibertigarriagoa da. Ikasteko harreman berezi bat sortzen da. 1996an "Imagina ezazu Euskadi" lehiaketaren sari banaketan Jose Luis Padrón poeta (hartan ere saritua) ezagutu nuen. Gonbidapena egin zidan eta nik onartu; bere lana ezagutu eta jasotako inpresio aberasgarriaren ondorioz, ene argazkiei bere olerkiak gehitu genizkien. Erakusketa batzuen inaugurazioetan nirekin aritzen da irakurketa lanak egiten. Poliki-poliki elementu desberdinak barneratzen joan gara jende gehiagoren laguntzaz: kantak, txalaparta, instrumentuak, txistua, gaita...

Gizakiak, egin edo esaten duen guztiarekin, beti zerbait adierazi nahi du, berdin gertatzen zaizue zuei egiten dituzuen erakusketa inaugurazio berezien bidez, hala ere, beti dago zerbait edo norbait ahoan murruak jarri nahian. Zer da 2000ko azaroan Bartzelonan gertatu zitzaizuena?
"Paseoak eta Paisaiak" erakusketa Bartzelonako Pati Llimona kulturgunean aurkezteko gonbidapena iritsi zitzaidan. Lan asko egin genuen muntai guztia bertara eramateko. Musikari eta kantari taldea ere prest agertu zen esperientzia horrekin bat egiteko; hunkituta geunden..., baina errotik kendu ziguten emozioa. Ernest Lluch ministro ohia hil zen atentatuaren ondorioz, udalak hiru egunetako dolua izendatu eta soinua, hitza, espresioa... zekarren edozer ekintza bertan behera uzteko "gonbidapena" luzatu zuen.
Tentsioa sortu zen, normala den bezala iritzi desberdinak, ezinegona... Guztiok, hala ere, bat geunden gure eginbeharraren oinarrian: manifestu modukoa eskaini genien bertara hurbildutakoei, udalak hartutako erabakiarekin gure desadostasuna azalduz. Euskal sortzaile talde bat ginen, Euskal Herrian garatutako sormen lana aurkeztuz, eta ziur Ernest Lluch-ek hori nahiko zukeela. Antolatzaileek hartzera behartu gintuzten jarrera arazoa biderkatzea baino ez zen izan.

Laster izango al dugu zure lanaren berri?
Hala nahi nuke. "Natura" lana, ahal izanez gero, martxoan kaleratuko da. Ondoren, erretratu alorrean ere aritzeko asmoa daukat, eta...


Azkenak
47 urteko gizon batek bere ama hil du Irunen

Atzo eguerdian labanaz eraso zion bere amari Irunen eta Donostiako Ospitalean hil da. Erasotzailea epailearen aurrean deklaratzeko esperoan dago.


Ipar Euskal Herriko lehen indarra izaten segitzen duela ohartarazi du ELBk, botoen %48 jasorik

Otsailaren 6 honetan zenbatu dituzte departamenduko laborantza ganberarako bozak. Biarnoa eta Ipar Euskal Herria biltzen dituen departamenduan lehen indarra izaten segitzen du agroindustriaren sustatzailea den FDSEAk baina indarra galdu du: %54tik %46ra pasa da.


2025eko urtarrila, mundu mailan inoiz erregistratu den urtarrilik beroena

Aurtengo urtarrila 1850. urteaz geroztik beroena izan dugu. Gainera, aurreko hilabeteen joera mantentzen du, azken hemeretzi hilabeteen artean, hemezortzigarrena da bero erregistroak apurtzen. 


Ehunka emakume hil eta bortxatu dituzte Kongoko Errepublika Demokratikoko espetxe batean

Nazio Batuen Erakundeak adierazi duenez, Goma hiria hartu ondoren hango espetxe batean zeuden ehunka emakume bizirik erre zituzten M23ko matxinoek, eta denak hil. Herrialdearen ipar ekialdean borrokan diharduten talde armatuek sexu indarkeria "arma gisa" erabili dutela... [+]


EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Euskal Herrian Euskarazek manifestazio nazionala deitu du apirilaren 6rako Baionan

Manifestazioa goizeko 11:30ean izango da, Justizia Jauregian. Mugimenduak euskaldunon eskubideen alde eta auziperatuekiko elkartasunean luzatu du deialdia. Auziperatuek iazko Euskararen Egunean Baionako Justizia Auzitegian "Justizia Euskararentzat" pintaketa egin zuten... [+]


Trumpen Gazarako proposatutako garbiketak etnikoak hautsak harrotu ditu nazioartean eta AEBetan

AEBetako presidentearen Gazako palestinarrak kanporatzeko asmoak aurkako erreakzio ugari eragin ditu nazioarteko nahiz herrialdeko politikan, baita Alderdi Errepublikanoan ere. Gehienek "garbiketa etnikoa" sustatzea egotzi diote, baina Trumpek bere asmoa berresten... [+]


Maddi Isasi, LABeko idazkari feminista
“LAB Euskal Herri feminista baten eraikuntzan ekarpen sindikala eginen duen subjektua izatea nahi dugu”

Izena duen oro bere izanaren jabe liburua plazaratu du LAB sindikatuko idazkaritza feministak, hainbat kide feministaren lekukotasunak oinarritzat harturik. "Genealogia edo glosario bat gauzatu dugu edo, agian, gauza biak batera dira edo baliteke ez izatea ez bata ez... [+]


Ortuzarrek ez du EAJko buru izaten segituko eta bidea libre utzi dio Estebani

EAJren barne prozesuan ez du bere burua aurkeztuko, nahiz eta garaile irten den orain arteko bozketetan. Itxura guztien arabera, Aitor Esteban izango da EBBko buruzagi berria.


Armagintza sustatzeko Jaurlaritzaren konpromisoa adierazi du Torres lehendakariordeak, Zedarriak-i erantzunez

Bigarren lehendakariorde eta Ekonomia, Lan eta Enpleguko sailburuak armagintza industria goraipatu eta zabaldu diren “aukera” berrien aurrean sektorea “babestuko” duela azaldu du. “Beste kontu bat da gutako bakoitzak izan ditzakegun posizio... [+]


Zaldibarko hondamenditik bost urtera, erantzukizunak argitu gabe eta zabortegien kontrola ezbaian

Bost urte bete dira Zaldibarren 800.000 tona zabor maldan behera amildu eta Joaquín Beltrán eta Alberto Sololuze langileak aurretik eraman zituenetik. Ikerketa judiziala amaitu gabe dago oraindik, Verter Recycling enpresak ez du ezer ordaindu zigilatze lanengatik,... [+]


Kaldereroak: ‘blackface’ bat donostiar erara?

Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]


2025-02-06 | dantzan.eus
Lazkaon aspaldi galdu ziren inauteriak berpiztuko dituzte

Lazkaon 1960-70ko hamarkadan galdu ziren inauteriak berreskuratzeko asmotan dabiltzala irakurri dugu azken asteetan. Festa haietatik abiatuta herriko hainbat talde elkartu eta otsailaren 28an plazaratuko dira inauteriak ospatzera. Xehetasun gehiago jakin nahian Oin Arin dantza... [+]


2025-02-06 | Gedar
Autobusak antolatu dituzte ostiralean Gasteizera joateko, Maccabiren aurkako manifestaziora

Israelgo Estatuko saskibaloi taldeak ostiralean jokatuko du Gasteizen, eta mobilizatzera deitu du Palestinarekin Elkartasunak.


Berriztagarrien lurralde plana aldatu du Jaurlaritzak, eskala handiko eolikoei toki gehiago egiteko

Abenduaren 20an Eusko Jaurlaritzak planaren behin-behineko bertsioa onartu zuen eta gaitasun “baxu eta ertaineko” eremu ugari gaitasun “ertain eta altukoak” bezala ageri dira orain.


Eguneraketa berriak daude