INDARKERIAREN BASO ILUNEAN

  • Burgoseko prozesuak jarraitzen zuen pil-pilean. Oraingoan, abokatuen lana goraipatu eta Estatuaren bortizkeria gaitzesten zituen aldizkariak bere orrietan.

2021eko uztailaren 27an
Durangok ere jasan zuen alemanen bonbardaketa, baina Gernika da mundu guztian horregatik ezagun egin zen herria. Era berean, hamaika gorabehera jasan ditu gure herri honek, gure geografi txikitik kanpo haietaz inork ezer gutxi jakin gabe, baina Burgoseko epaiketarena barra-barra zabaldu zen eta auziperatuek atzerriko leku askotatik ere elkartasuna jaso ahal izan zuten. Euskal Herritik ere bai, ez dago esan beharrik. Manifestazioak, grebak, nonahi ziren, eta "ordenazaintzaileen" egurra baita ere, jakina. Beharbada horregatik plazaratu zen abenduaren 20ko ZERUKO ARGIA "Erri eta Burni" letra larriz nabarmenduz langileek indar osoz lanean ageri ziren koadro baten goialdean. Azpialdean, berriz, poema bat zetorren.


ORONDATE ONEKO GIZONEN ARTEAN

Inon ez ziren ageri ez koadroaren ez olerkiaren egileen izenak eta, harto sentipenez, ezin izango dizuet esan norenak ziren. Baina hauxe duzue aipatu poema: "Sutegi zaarrak suzko txingarretan negarra berria dario,/ Burni goritua mailluen taukiak zauritu dutela merio./ Erri eta burni!/ Lur gorrantzetatik sortu meatz-fiña kondairak landutzen ari du:/ Joaren indarrez ertzak aldatzean, erriak biotza eri du./ Burni eta ogi! Burni eta argi!/ Joaz ta ariaz gero bat zuzena, al dan zuzenena, bidean.../ Erri-min bizia dutenen artean,/ Langillediaren muinean,/ Borondate oneko gizonen artean".
Horren guztiaren aldamenean, Barrenak izenpetzen zuen idazlana ageri zen, "Indarkeriaren basoan" izenburupean.
Honela aurkezten zuen egileak bere emaitza: "Herri zapalduak eta langilleria, ikasleak eta marjinalak indarkeria erabiltzen duten bakoitzean, ugari izaten dira Estaduen egokitasunaren alde hitz egiten duten ahoak. Hala ere, zenbait Estaduen indarkeriaz garbi mintzatzeko ta hauen egiturak gaitzesteko ugari baino ugariago erabilliak izan dira ahoak, lumak eta ekintzak ere. Batetik, Estaduaren indarkeria onartuaz oposizioaren indarkeria gaitzetsi eginda eta bestetik, oposizioarena onartuaz Estaduarena gaitzetsi. Paradoja honek eraginda goazen indarkeriaren baso illunera". Barrenak, ordea, baso horretako zuhaitz mota bakarra seinalatzen zuen, batik bat: Estaduaren indarkeria. Eta hori "Estaduaren menpean aurkitzen diran zenbait herri ta gizamaillak, nehork ohar gabe ta ixiltasun ozpiñean, heriotzean eta amettitu ezin ditezken egokeratan bizi dirala"ko. Eta "Estadu hoiek herriaren izenean langilleria lan-tresna bihurtzen" dutelako, eta "langilleriaren bizikera bera daraman herria inperialismoaren interesez zapaltzen".


EUSKAL HERRIAREN EGOERA MUNDUAN

Editoriala, bestalde, "Amasei lege-gizon"ei eskaintzen zitzaien, hau da, Burgoseko auzi militarrean epaituak izan zirenen abokatuei. Hauexek ziren horiexek: Jose Antonio Etxebarrieta, Artemio Zarco, Migel Castells, Jose Sole Barbera, "Ortzi", Gregorio Peces-Barba, Jesús María Bagues, Periko Ibarra, Ramón María Carmiña, Ibon Navascues, Elias Ruiz Zeberio, Jose Luis Castro, Juan Miguel Moreno, Juan Mari Bandres, Pedro Ruiz-Balerdi eta... Gurutze Galparsoro!
"Lurbira osoak entzun du Euskalerriaren oiua" zioen gure astekariak. "Ez bazekian ere, emendik aurrera ba-daki munduak ba-dala Euskalerria. Entzun ditu, otz-ikaraz, ustez, ixildurik zeuden zigorkaden garraxiak. Eta au guzia auzipetuei eta auek aldezten dituzten hamasei lege-gizonei zor diegu batipat". Arrazoia, hauxe: "Garbi adierazi dute Euskalerriaren aldeko politika-burrukan ari izan direla. Garbi, nolako moduz atera azi dizkien beren aitormenak". Izan ere, auzipetuek torturatuak izan zirela salatu zuten epaile militarren aurrean! Horregatik zioen editorialgileak: "Ori argi eta garbi munduaren aurrean geldi zedin, hamasei lege-gizonen galdera-jasa!". Pentsatzekoa da Gurutze Galparsorok ere galdetuko zuela, galdetu, "lege-gizon" ez izan arren. Dena den, hamaseietako inor ez ei zen "aspertu auzipetuen alde hitza ateratzen. Sustraietara jo dute beti. Jirabiraka beti toki berean zulatzen zuten. Eiztariaren antzera beti zai danba tiratzeko, egokierarik galdu gabe". "Danba" eta guzti, lortu zutena hauxe zen: "Garbi aitortu arazi dituzte auzipetuekin erabilli diran era guztietako zigor eta pasarak". Meritu galanta haiena, alajainkoa!

ZULOAGA DELA-TA
Imanol Laspiur, 1970-XII-20
Haundia zen Zuloaga, haundia. Penagarria, zein penagarria, manola eta torero haien bitartez eta Toledo inguruko lur-irudiz haunditua izatea. Ez da euskal pinturarik, baina bai dago Euskal Herriko pintura bat. Lehen Arteta aitatu dugu. Artetak Euskal Herriko pintura eman zigun, baina Arteta ez zen munduan nagusitu. Munduak ia jakin ere ez daki Euskal Herririk dagoenik. Zuloaga eibartar zen, euskaldun zen. Baina Zuloagaren torero begietan, eta Zuloagaren manola begietan eta Zuloagaren Toledo-lurretan ez dakust euskalduntasunik. Eta Zuloagak etxean frantses eta espainolez hitzegiten zuen. Baina Zuloaga euskaldun zen. Zuloaga, hori bai, eibartar zen. Eibarren jaioa, eta euskeraz zekien. Pintore haundi eta ikaragarria. Baina ez zuen pintura euskalduna egin, ez zuen obra euskalduna egin.

ARTIKULORIK ONENAK
Taldeko Marisabelek, 1970-XII-20
Zeruko Argia, 405. Alea: "Kristaua eta iraultza", batetik, eta "Kardenalak... Monseñoreak... Kalonjeak... zertarako?", bestetik, aukeratu ditugu. Ondo edo erdixka ezagutzen gaituztenetatik banakeri arrunta iruituko zaie, guk artikulu hauek aukeratzea, beste zenbait ordea harritu. Eta taldekuoi, zer? Ez dakigu. Zalantza artean murgildurik gabiltza. Eliza edo Elizako erabakiak garbiagoak nahi genituzke. Gure jakinduri-eza eta Elizaren hainbat misterio eta lauso-unek linbo bat osatzen dugu. Gehienok, tradizioa bete bai, bainan sakondu gaberik aurrera goaz. Argi izpirik ez dugu somatzen. Zenbait ema-galdu eta abar onartzen diran garaian, beste zenbait ezbeharretan diranak ez dira aintzakotzat hartzen. Zenbait alderdiri, politika usaina hartzen diotela esaten da, guk ostera beste hainbati hartzen diegu. Hau nahaspilla. (...) Zenbait euskaltzalek harrituta uzten gaitu. Ba dirudi, beren eskubideari begiratuz, hiru pertsona daudela gizon bakoitzean. Bestalde, edo beste gai batez, ohituak gaude bai honelatsuko irteerekin. Hau da: Elizan katoliko, bere negozioetan zuhurkeria soilik eta gizartean edozer. (...) Gu gehienbat harritzen gaituztenak, euskal arloan lan egiten dutenak dira. Garbiago. Ikastolako batzordean lan sakona eta gogotsu egiten dutenak, beren ogi-bide edo lan profesionalean ari diranean, euskera ez dute aintzakotzat hartzen. Ikastolan euskaldun, eguneroko lanean erdaldun eta gainuntzean zeozer besterik ez (...)

MANUEL LASARTE
Basarri, 1970-XII-20
Manuel Lasarte bertsolari argi ta trebeari omenaldi bat eskeintzekotan giñan, Donostiako Astoria Antzokian (Teatroan), abenduaren seigarren egunean. Danok gogoan ditugun azken gertakariak zirala bitarte, jaialdia atzeratzea erabaki zuten antolatzaileek (...)


Azkenak
Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]


Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Eguneraketa berriak daude