argia.eus
INPRIMATU
NORMALIZAZIOA
OZTOPOZ BETETAKO ERREPIDEA
  • Gidabaimena euskaraz ateratzeko arazo ugari izaten da, bai eskaera soziala bai materialak eta ahalmenak oso urriak baitira. Izan ere, autoeskolen eskumena Espainiako Gobernuak du. EAEko Trafiko Zuzendaritzak 10 milioi bideratu ditu hainbat material euskaratzeko.
2021eko uztailaren 15a
Egun gidabaimena euskaraz ateratzeko aukera egon badagoen arren, traba ugari gainditu behar izaten da gidatzeko karneta euskaraz lortzeko. Alde batetik, azterketara joan aurretik egiten diren testen liburu ofizial bakarra gaztelaniaz dago. Ondorioz, testa euskaraz egiteko aukera eskaini nahi duen autoeskolak bere kabuz lortu behar izaten ditu testuak. Hain justu ere hauxe da Arratia Autoeskolaren kasua. Bertan, ikasleei liburuak, testak eta klaseak euskaraz eskaintzen baitzaizkie. Arratia Autoeskolako arduraduna den Unai Zuloagak azaldurikoaren arabera, hau guztia eurek buruturiko lanari esker izan da: "Gure esfortzuz eta gure diruaz liburua fotokopiatu genuen eta orain ikasleari kolorezko fotokopietan ematen dizkiogu testak".
Hala ere, ikasleak behar adinako testak egiten dituenean, azterketari egin behar izaten die aurre eta alor honetan ere arazoak izaten dira nagusi. Arratiako Autoeskolako arduradunak azaldu duenez, "ikaslearen borondatez, guk azterketan zer topatuko duten esaten diegu, gutxi gorabehera kontzientziatuta joateko esfortzu handi batez eurak ulertu beharko dituztela galderak eta berbak". Izan ere, azterketako testetako terminoak eta autoeskoletakoak oso ezberdinak izaten dira. Arazo honi buruz EAEko Trafiko Zuzendaritzako kide den Mañu Galarragari galdetzean, arazoa azterketak egiteko eskumena Espainiako Gobernuarena dela adierazi digu. Era berean, nahiko test gutxi daudela azaldu du eta daudenak nahiko era traketsean daude euskaratuak. Zergatia ere azaldu du. Mañu Galarragaren arabera, testak itzultzen dituztenak ez dira itzultzaileak baizik eta bertan lanean dauden funtzionarioak eta orduan nahiko trakets itzultzen dituzte. Mañu Galarragak azpimarratu duenez, Herrizaingo Sailetik testu horiek Eusko Jaurlaritzako itzultzaileek itzultzeko aukera eskaini zitzaien Madrilgo trafiko arduradunei, baina Madrilgo Gobernuak azterketako testuak bere eremutik kanporatzerik ez omen du nahi.


AZTERKETA PRAKTIKOA.

Hurrengo pausoa, azterketa praktikoa burutzearena izaten da eta bertan ere trabak izaten dira nagusi. Azterketa praktikorako itzultzaile bat eskatu daitekeen arren, ikaslearentzako traba besterik ez omen da izaten. Alde batetik, hamabost eguneko epean egin behar izaten da eskaera. Eta bestetik, ikasle eta zuzentzaileen arteko ulermen arazoak izaten omen dira, ikasleak argibideak bi hizkuntzetan entzuten baititu. Hala ere, eurak ikasleari azalpenak euskaraz ematen dizkiela gaineratu du.
Arazo honi buruz Artez, euskararen normalizaziorako plangintzak, aholkularitzak eta euskarriak eskaintzen dituen enpresako partaide Patxi Alaiñak badu bere iritzia:" Arazo asko daude. Alde batetik, autoeskolen segmentua nahiko berezia da, beti trafikoarekin lotua egon baita. Bestetik, eskaeren arazoa dago, jende gehienak azterketa erdaraz egitea eskatzen du eta ondorioz ez dago eskaera sozialik. Gero materialaren arazoa dago". Ondorioz, irakasle euskaldunak, IVAP/HAEEk kaleratutako trafiko hiztegia osatzeko gogoa eta materiala behar direla gaineratu du.
Orain arte burutu diren aurrerapenen artean 12 irakasle AEK-ren euskaltegietan euskalduntzen egon izana, hainbat autoeskola hiztegiak, inprimakiak... euskaraz ipintzen hasi izana eta zenbait irakasleri emaniko terminologia ikastaroak aipatu ditu.
Patxi Alaiñaren esanetan, lehenengo lana koordinazio lana antolatzea izan beharko litzateke eta bertan corpusak lantzeko IVAPekoak egon beharko liratekeela uste du. Halaber, azterketak Espainiako Trafiko arduradunek burutzen dituztenez, koordinazioko lan taldean egon beharko liratekeela uste du. Era berean, Eusko Jaurlaritzako eta Nafarroako Gobernuko arduradunak, autoeskolen federazioak eta ikasketetarako materiala euskaraz ateratzeko prest dauden enpresak ere egon beharko liratekeela uste du. Izan ere, koordinazioa oso garrantzitsua da Patxi Alaiñarentzat: Batez ere terminologia bera erabiltzeko. "Zeren eta IVAP/HAEEk modu bat erabiltzen du eta gero Espainiako Trafiko Zuzendaritzak beste bat".
Behin koordinaketa lanak ongi antolatu ostean, Katalunian aurrera eraman zuten kanpainaren antzekoa burutu beharko litzateke Patxi Alaiñaren ustez. Alde batetik, sustapenerako kartelekin... jendea gidabaimena euskaraz ateratzera animatuaz. Jarraian, instituzioek dirua alor honetan dagoen material guztia euskaratzeko erabili beharko luketela dio. Bere ustetan, ikasteko programa informatiko bat erabiltzen bada, hori ere euskaldundu egin beharko litzateke.
Patxi Alaiñak aurreratu duenez, EAEko Trafiko Zuzendaritzak 10 milioitako diru laguntza atera du ikaslearen gidaliburua eta auto testak kaleratzeko. Hala ere, 10 milioi pezetako (400.000 libera) diru laguntza gutxiegi da Patxi Alaiñeren arabera, "liburua eta 80 test ateratzeko ez baitu emango". Ondorioz, diru gehiago beharko litzateke material guztia osatzeko. Alaiñaren esanetan, diru honekin behar denaren %25 edo erdia aterako baita.