"TRANSFERITU GABE DAUDEN ESKUDUNTZAK EZ DIRA ETORRIKO"

  • zuzendaritzako Joserra Lopez-Larrinaga kidearekin. Elkarrizketak indarrean dagoen marko juridiko-politikoa gainditzeko alderdi honen proposamena du abiapuntutzat.

2007ko otsailaren 21ean
Egungo markoa gainditzeko eginiko proposamenean, EAk euskal hiru lurralde administratiboak hartu ditu abiapuntu moduan. Zertan ezberdintzen dira EAren eta EAJren proposamenak, kasu?
Eusko Alkartasuna ez da EAE, Nafarroa eta Iparraldeko esparruentzako erritmo propioak planteatzen dituen alderdi bakarra. EAJ, AB, IU-EB eta Zutik-ek ere egiten dute. Nafarroan eta Iparraldean bereziki euskal kontzientzia nazionala gutxiengo batena da, zoritxarrez. Esparru bi horietan kontzien-tzia landu eta zabaldu arte irrealista da bestelako planteamenduak egitea. Guk esparru politiko ezberdinen arteko loturak epe laburrean lortzeko erakunde zehatz batzuk planteatzen ditugu. EAJ eta EAren proposamenen arteko ezberdintasuna da EAJrenak ez duela zehazten bere azken helburua, ezta eperik, prozedurarik edo estrategiarik ere. Bere filosofia politikoa eta printzipio orokorrak aldarrika-tzen ditu, baina ez da proposamen serioa eta landua.

Zuen proposamenean gutxi entzuten den terminologia agertzen da: Euskal Errepublika, Dieta, Elkarlan Organoa...
Euskal Errepublika eta Dieta bezalako kontzeptuak aspaldikoak dira. Euskal Estatua defenditzen dugun aldetik, Euskal Herria errepublika beharko litzateke izan. Gu ez gara monarkikoak, bistan denez. Errepublika kontzeptua, zoritxarrez, ez da eguneroko hizkuntza politikoan erabiltzen. Horregatik, beharbada, ustegabea izan da, baina abertzale gehienok errepublikazaleak garela uste dut. Dieta Alemaniatik ekarritakoa da; duela mende asko sortutakoa, eta Konfederazioaren kontzeptuaren barruan uler-tzen da. Azkenik, Iparraldea eta Hegoaldearen arteko erakunde amankomun bat sortzearen ideia gure I. Kongresuko testuetan aipatzen zen. Oraingoan, erakunde bakoitzaren zeregina eta ezaugarriak gehiago zehaztu ditugu.

Gernikako Estatutua zertan geldi-tzen da EArentzat?
Estatutuaren bidez garatu daitekeen autogobernu maila agortuta dago. Transferitu gabe dauden eskuduntzak ez dira etorriko. Esaterako, Estatuak ez du Gizarte Segurantza ekarriko, Kon-tzertu Ekonomikoarekin batera Estatutuaren zutabe nagusietako bat izan arren. Beste aldetik, Estatuak, Auzitegi Konstituzionalaren irakurketa murriztatzailearen bidez eta oinarrizko legeen bitartez, lortutako autogobernuaren maila apaldu du. Aldi berean, Europan sartzean euskaldunoi ez digute gure ahots propioa garatzen utzi. Beraz, gure autogobernua garatzeko posibilitatea agortuta dago oraingo estatuaren markoan. Argi dugu, beste marko politiko bat aurkitu behar dugu, batez ere, kontuan hartzen badugu lurraldetasuna eta autodeterminazioa bezalako gaiak konpondu gabe geratu zirela. Debate hori berreskuratu behar dugu eta konponbide bat aurkitu. Marko hori aurkitzen dugun bitartean estatutuaren garapena lortzen badugu hainbat hobe, gure norabidean pausuak ematea izango litzateke, baina gure lehentasun politikoa ez da estatutua, beste marko bat hitzartzea eta gizarteratzea baizik.

EAren proposamena Lizarra-Garaziko Akordioaren jarraipena al da?
Lizarrako adierazpenaren helburua ez zen subiranotasun politikorako proposamen zehatzak egitea. Bertan eztabaidatu beharreko gaiak markatu ziren -subiranotasuna, lurraldetasuna- baina ez zen konponbide konkreturik eman. Euskaldunok zelako antolakuntza politikoa nahi dugun erabakitzerakoan askeak izan behar dugula dio. Hau da, erabakitzeko eskubidea aldarrikatzen du, baina ez du ebazten zer Euskal Herri mota sortu behar den. Azken hau, alderdien kontua da. EAk bere planteamendua argi eta garbi aurkeztu gura izan du azken proposamen honetan.

Autodeterminazioaren auzira iristen gara berriz ere.
Autodeterminazio eskubidea Espainiako eta Frantziako legedian onartuta dago. Estatu hauek nazioarteko itunak berenganatu dituzten neurrian, eduki hori euren ordenamendu juridikoan sartu da. Eskubidea Nazio Batuen legedian onartuta dago, eta hori legez berretsi dute estatu biek. Teorikoki gutxienez, autodeterminazioa aurreikusita dago. Beste arau batzuk, aldiz, kontrakoa aldarrikatzen dute. Beraz, kontradikzio legal bat dago. EAk estatuekiko negoziazio politiko bat gauzatu behar dela mantentzen du, eta horren bitartez ez badugu gure eskubideak errespetatzea lortzen, gure bide propioak garatu behar ditugula.

Nola, ordea?
Gure erakundeetatik subiranotasun aldarrikapen bat eginez eta nazioarteko gatazka juridiko bat sortuz. Espainiak eta Frantziak lurralde baten gainean subiranotasuna aldarrikatuko lukete, baita Euskal Herriak ere. Horrek nazioarte mailako hirugarren eragile baten eskuhartzea eskatuko luke. Gatazka juridikoak horrela bideratzen dira edozein gizartean. Alde biren artean arazo bat dagoenean, hirugarren batek, zuzenbidezko irizpideak erabiliz, irteera bat bilatu eta erabaki-tzen du. Gure herriaren arazo politikoa internazionalizatzea bilatzen dugu, beraz.

Horretarako alderdi politikoen arteko jarrerak argitu beharko litzateke, ordea.
Alderdiok atal komun bat hitzartu beharko genuke hauteskundeetan aurkeztean. Hitzarmen horrek hauteskunde egitasmo komun bat ekarri beharko luke Euskal Herriko lurralde guztietan autodeterminazio puntuaren onarpena bideratuko lukeena. Puntu honen inguruan gehiengo sozial bat sortuko balitz, legediak hori aurreikusi beharko luke. Osterantzean, agerian geratuko litzateke ez dagoela demokraziarik.

Alderdi politikoak bide hori lantzeko prest al daude?
Alderdi batzuek gure proiektu politikoa argi azaltzen dugu, beste batzuek ez hainbeste. Pedagogia politikoa egin beharrean anbiguotasuna erabiltzen da, eta, ondorioz, abertzale askok ez ei daki zein den benetako helburua. Alderdi bakoitzean zer nahi dugun eta zelan nahi dugun finkatu behar dugu, autodeterminazioa eta lurraldeen arteko harreman librea oinarri moduan hartuta gutxieneko topagune bat lortu ahal izateko.

Zergatik ez da EAJ, EA, eta EHren arteko topagune hori lortzen, hasteko?
Hiru alderdieetan badago gune hori bilatzeko nahia. Baina EAJren barruan (ETAren estrategia tarteko) erregionalismoa indartzen ari dela dirudi. ETAk su-etena apurtu osteko lehen tragedia giza-eskubideen urratzea da, eta bigarrena, alderdiek Lizarran ahalbidetu zituzten dinamikak eta elkarrekiko konfidantza apurtzea. Estatua ez da ETAren beldur dinamika abertzale komun baten sortzearen beldur baizik. Zoritxarrez, ETAren lehentasuna ez da alderdi abertzaleen arteko dinamika komun bat garatzea. Abertzaleok gutxieneko akordio batera heldu behar dugu eta horretarako funtsezkoa da biolentzia desagertzea.

Bilbon nahiz Donostian burutu manifestazioei atxikimendua ekarri zien EAk. Zein da zure balorazioa?
Ibarretxe lehendakariak deitu manifestazioaren lema PSOEren neurrira egokitu zen. Neuri, alde horretatik, lema hori ez zitzaidan batere gustatu. Bakea ETAren desager-tzea baino gehiago delako. Edozein kasuan, Bilbon manifestatu zen jendeak, batez ere, biolentzia gaitzestea izan zuen helburu. Beste behin gizartearen gehiengoa ETAren biolentziaren aurka dagoela ikusi zen. Bestalde, Donostian burutu zen manifestazioak bide militarrak eta desobedientzia zibilaren bidea guztiz bateraezinak direla agertu zuen. EAk Garzonen operazioa onartezina dela adierazi nahi izan du. Patxi Azparren bat kartzelan egotea injustizia ikaragarri bat da. Ideiak kriminalizatzen ari dira, eta ez kode penalean aurreikusten diren ekintzak. EA bide zibilen alde eta biolentziaren aurka agertu da berriz ere. Kontziente gara HBrekin une honetan kalera irte-tzea arrisku handia hartzea dela, sortu liteken nahasketagatik. HBk aukera egin behar du behin-betiko.

Nola ikusten duzu desobedientzia zibilaren aukera?
Desobedientzia zibila dinamika baketsu eta eraginkor baterako aukera izugarria litzateke, ondo koordinatuta eta adostuta izanez gero. Horretarako, ETAk herri honen berba errespetatu behar du. Ulertu behar du autodeterminazio eskubidea ez datzala zelako eraketa politikoa nahi dugun erabakitzean bakarrik, baizik eta nola borrokatu nahi dugun erabakitzean ere bai. Hori ere sartzen da autodeterminazio eskubidearen barruan

EA-KO BIZIGARRI BERRIA
27 urte ditu. Bilbotarra eta abokatua. Gazte Abertzaleetan hasi zen politikan, duela 8 urte. Bizkaiko EAko zuzendaritzako kidea 1996tik, eta iazko azarotik zuzendaritza nazionalekoa. Bere aita, Kontzertu Ekonomikoaren negoziatzaileetako bat izan zen Garaikotxearen lehen gobernuan. EAko belaunaldi berri baten agerle eta euskaldun berria da. Mendebaleko euskara darabil. Bizkaian, batua ez ei da nahikoa euskaraz jarduteko.


Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Azkenak
PAIren biktima guztiak

PAIk sortutako biktimak ez dira bakarrik PAIren Legeak eragindako egonkortze prozesuari esker funtzionarizatutako irakasleak, baizik askoz gehiago. Batzuei nolabaiteko ikusgarritasun mediatikoa eman zaie Steilasek jarritako errekurtsoaren ondorioz; gehienak, alabaina, ikusezinak... [+]


Erriberarako kalitatezko trenbide zerbitzu publikoaren alde

Azken asteotan Castejón-Soria trenbidea berreskuratzeko eta Tuterako tren-geltokia gaur egun dagoen tokian mantentzeko edo, Nafarroako Erriberako hiriburuan Abiadura Handiko Trenaren ustezko geralekuak aitzakiatzat hartuta, hirigunetik kanpo beste bat egiteko... [+]


Ez goaz gerrara. Gerrarik ez, ez gure izenean!

Gerra Urte, Gezur Urte!

Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.

Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]


Laga hondartza leheneratzea

Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.

Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]


135 preso politiko daude eta 66 ateratzen dira kalera baimenen batekin

Larunbat honetan egingo da Bilbon euskal preso politikoen aldeko urteroko manifestazioa. Gero eta preso gutxiago dago, baina 2011n ETAk bere jarduera armatua eten zuenean inork gutxik irudikatuko zuen handik hamabost urtera oraindik gatazka haren ondorioz espetxeratutako... [+]


Lortu da. Lortu duzue! Lortu dugu. Zorionak eta eskerrik asko

Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]


Estatu aparatuetatik Juan Mari Jauregi eta bera hil nahi izan zituztela esan du Maixabel Lasak

Donostiako La Cumbre Jauregian bizi ziren orduan Juan Mari Jauregi senarra eta bera, lehena Gipuzkoako Gobernadore Zibila zen garaian, 1990eko hamarkadaren erdialdean. Jauregi 2000. urtean hil zuen ETAk Tolosan.


Noizko berrikusi ANren prozesuak eta epaiak

Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.

Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]


Espainiako monarkiak Nafarroako Vianako Printzearen sarietan parte hartzeari ezetz esan dio Parlamentuak

PSNk, EH Bilduk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak bat egin dute  Borboiak Nafarroako kultura sari nagusitik at gera daitezen. Espainiako erregeak 2015etik, Uxue Barkos lehendakari zenetik, ez daude ekitaldi handi honetara gonbidaturik.


2025-01-10 | Gedar
Ate birakariak: Gasteizko klinika pribatu bateko zuzendari izango da Gotzone Sagardui

Vithas San José klinikak fitxatu du Jaurlaritzako Osasun sailburu ohia, kargu publikoa utzi eta urte eta erdira.


Hodeiak murrizten ari dira, klima-aldaketaren kalterako

Hodeiak murrizten ari dira eta horrek eragin nabarmena du klima-aldaketan, NASAko ikertzaile-talde batek ondorioztatu duenez. Terra satelitearen datuak aztertuta, ikusi dute azken 20 urteetan, pixkanaka, baina etengabe, murriztu dela hodeien estaldura. Amerikako Batasun... [+]


Arartekoaren ustez, Martuteneko Agustindarren eraikineko operazioa barruan zeudenak identifikatzeko egin zuten

Iazko martxoaren 14an, polizia operazio handi bat izan zen Martuteneko Agustindarren eraikin okupatuan, Udaltzaingoaren, Ertzaintzaren eta Espainiako Poliziaren eskutik: 56 lagun atera zituzten eraikinetik eta 29 Espainiako Poliziaren komisariara eraman zituzten,... [+]


2025-01-10 | Sustatu
Applek albiste-laburpenak asmatzen ditu inolako axolarik gabe

Adimen Artifizialarekin egindako disparateen biltegia handitzen ari da. Erabiltzaile arruntok sortutakoak txorakeriak izan daitezke neurri handi batean, baina Interneteko erraldoiak berak ari dira halakoak errepikatzen eta horrek larriagoa dirudi, eragin globala izan... [+]


Erizain indigenek herri zapalduentzat ekitatezko osasun zerbitzua aldarrikatu dute

Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]


Eguneraketa berriak daude