"DEPRESIO KASUAK EZ DIRA UGALDU, ARAZOA, GAIXOTASUNA MODAN JARRI DELADA"

  • Alvaro Iruin Gipuzkoako Ospitale Psikiatrikoko gerentea da baina kargu horretara heldu baino lehen gaixoak ere tratatu izan ditu, beraz, depresioaren gai honetan bide luzea egina du, jende ugarik pentsatzen duen hainbat konturi bere mugak jartzeko bezain luzea.

2007ko otsailaren 21ean
Bere esaldi faboritoetako batek argi eta garbi uzten du depresioaren mitoa eta errealitatea ezberdintzeko duen asmoa: "Lehen pertsona askok maionesa emakumearen hilekoarekin moztu egiten zela esaten zigun moduan, orain mundu guztia deprimituta dagoela saldu digute eta noski, ez da horrela".

Zer da depresioa? Medikuntzan existitzen al da?
Existitu bai, baina gaixotasun bezala hiru modu ezberdinetan existitzen da: egoera depresibo arina, ertaina eta larria. Hori depresio hutsari dagokionez.
Horrez gain, beste gaixotasun batzuekin lotutako koadro depresiboak existitzen dira, hala nola psikosi maniako depresiboa (poz eta goibelaldi exageratuak tartekatzen dituena) edota beste batzuk.
Hasierakoei dagokienez, sintomen arabera itxuraldatu egiten dira, kasurik arinenetik (tristezia eta gauzetaz interesa galtzea) larrienetaraino (delirioak eta aluzinazioak).
Hauez guztiez gain, normaltasuna existitzen da, hau da, goibeltasun arrunta, depresioa ez dena, nahiz eta jendeak askotan depresio izena eman.

Zein irizpide erabiltzen dira, beraz, pertsona bat deprimitua dagoen ala ez erabakitzeko?
Munduko Osasunaren Erakundeak emandako arauak erabiltzen dira, CIE-10 delako eskuliburuan agertzen direnak. Honek depresioaren sintoma batzuk analizatzen ditu, batzuk nuklearrak ala oinarrizkoak (derrigorrez agerian geratu behar direnak) eta besteak bigarren mailakoak.
Esate baterako, norbera ezkor egon daiteke, elikadura eta loarekin arazoak izan (bigarren mailako sintomak) baina agian ez du galdu interesik bere gauzetan edo ez du pentsatu hau bukaera denik eta beraz, ez dago deprimituta.

Zeintzuk dira, orduan, depresioaren sintomak?
Depresioak honako sintoma hauek erakusten ditu tipikoenen artean: gogo-aldarte depresiboa, zerbaitetaz interesa galtzea, gozatzeko gaitasuna galtzea eta neke handiagoa. Eta hauetako bik behintzat agertu egin behar dute; beraz, ez du balio ni triste egoteak, zeren batzuetan triste egon naiteke baina gauza batzuetaz gozatzen jarraitu, sendiaz, honetaz ala besteaz. Ez ditzagun beraz, sintomak eta gaixotasunak parekatu, bestela denok bihurtuko gara deprimituak-eta.
Dena dela, sintoma hauek egoera depresibo arin baten aurrean gaudela erakusten digute, ez tradizionalki psikiatriak depresio gisa ezagutu duenaren aurrean, sintoma psikotikoak, aluzinazioak, delirioak eta abar erakusten dituen "depresio handia" delakoaren aurrean, alegia.

Gaixotasun honetan, bestalde, norainoko eragina dute gizarteak jartzen dizkigun lortu beharreko estereotipoek?
Arazoa ez da gizarteak estereotipo batzuk edo helburu batzuk markatu eta beraietara heltzen ez bazara deprimitu egingo zarela, baizik eta zuk zeuk zeure buruari helburu altuegiak jartzen badizkiozu, ekin eta ekin eta lortzen ez badituzu frustratu eta goibeltzeko -ez deprimitzeko- arriskua duzula. Baina beti zuk zeuk jarritako helburuak dira; gizarteak eragindakoak, bai, baina zuk zeuk iragazi eta finkatzen dituzunak, eta, dena den, hori guztia eragiletako bat besterik ez da, deprimitzeko beste asko behar direlako.
Azken finean, norberak bere helburuak jartzerakoan errealista izan behar du; gizartetik heltzen zaiona iragazi. Horretarako heziketa ezinbestekoa da -heziketa, ez hezkuntza-, eta horretan ekiteko familian eragin behar dugu batez ere: "Umeak etxean ez badu jaten bidal dezagun eskola-jantokira, bertan ikasiko du-eta", "hau ikastetxean egingo dute, ni ez naiz horretan sartuko". Jarrera eroso horretara gehiegitxo ohitu gara, eta inork ez du frogatu umeak eskolan hobeto jan ala hobeto portatuko direnik. Beraz, gizarteak saldu nahi digunarekiko bahea behar-beharrezkoa dugu.

Egia da depresio kasuak ugaldu egin direla ala uste bat besterik ez da?
Tendentzia mantendu egiten da, egonkorra da. Hemen gertatzen dena zera da: orain bat-batean mundu guztia elikadura dela-eta gaixorik dago, mundu guztiak anorexia eta bulimiaz jo eta su hitz egiten du, hiru urte daramatzagu gai berberarekin, baina orain dela urte batzuk yuppiei buruz hitz egiten genuen, antsietateaz, estresaz eta abar, eta orain, dirudienez, denok deprimituta gaude...
Zikloka goaz. Zerbaitetaz hitz egiten dugu, txarto erabiltzen dugu, matxakatu egiten dugu eta gero, beste gai bati heltzen diogu. Estula duenari tuberkulosia duela esan behar ez zaion moduan, goibel dagoena ez dezagun konbentzitu deprimituta dagoela.

Zein prozedimendu jarraitzen da gaixoa izan daitekeena medikuarengana doanetik aurrera?
Horrelakoetaz normalean oheburuko medikua konturatzen da, baina bada zuzenean ospitale psikiatrikora datorrenik ere, bere bidez ala familiak, epaileak, Ertzaintzak ala bestelakoek aginduta. Prozesu arruntari jarraikiz, medikuak sintoma horiek gaixotasun bati dagozkion ala ez baloratu beharko du, eta gainera, berak trata dezakeen ala espezialistarengana bidali behar duen. Hortik aurrera tratamendua hasten da, milaka forma har dezakeen tratamendua, beti ere pertsonari egokitua delako.

Nahiz eta tratamendua gaixoari egokitua izan, badago depresioaren inguruko euskal plan orokorra dei daitekeen zerbait?
Maila horretan, Euskal Autonomia Erkidegoan Osakidetzaren Osasun-Plana dugu, 2001ean bukatuko dena. Bertan atal bat osasun mentalari buruz da, oheburuko medikuekin izan beharreko harremanak eta abar, kasuak prebenitu eta tratatu asmoz. Orain, berriz, prestatzen ari diren planean helburua koadro depresiboen inguruko azpiatala sartzea da


Azkenak
Orkatz Gallastegi preso politikoak EPPK utzi du

Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.


2024-12-24 | Julene Flamarique
Airearen kutsadurak 1.270 heriotza eragin zituen 2022an EAEn, Europako Ingurumen Agentziaren arabera

NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.


Turkiak 120 argitalpen kurdu debekatu ditu azken hiru asteetan

Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.


Garraio publikoa doan izango da 12 urtez azpikoentzat, duela bi urte bideragarria ez bazen ere

Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.


Amaya Zabarte zauritu zuten ertzainen arduradunak identifikatu nahi ditu epaileak

Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.


Santa Klausen ejertzito antikapitalista

Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]


Eski estazioetako festibaletan kutsadurak goia jotzen du

Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]


2024-12-23 | Estitxu Eizagirre
Jaurlaritzak onartu duen planaren aurka mobilizatu da EH Bizirik
“Egungo eredu kapitalista gainditzea ezinbestekoa da larrialdi ekologiko eta energetikoari aterabide bat aurkitzeko”

Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]


2024-12-23 | ARGIA
Hiru lagunek osatutako lehendakaritza izango du Seaskak

Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.


2024-12-23 | Julene Flamarique
Vidalina Morales, nekazaria eta ekintzailea
“Kaleetan gerra tankeak ikustea normalizatu dugu, gerran egon gabe ere”

Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]


2024-12-23 | Julene Flamarique
Emakumeak nola bortxatu aholkuak partekatzeko 70.000 partaideko Telegram kanal bat atzeman dute Alemanian

Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]


2024-12-23 | Ahotsa.info
“HTX-k bukatzen du bere zikloa, baina oraindik daude borrokatzeko eta aldarrikatzeko motiboak”

HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.


Hegoaldean 222 milioi euro gastatu dira Espainiako Loterian, sarietan jasotakoa baino bost bider gehiago

Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]


Eguneraketa berriak daude