MASKORRAK BADU ZELULOIDEZKO JANTZIRIK
- Kasik aldegin duen mendeak 47 ezagutu ditu, joan aurretik ordea beste bat ezagutzeko ohorea izango du. Irailaren 21ean 48 bete eta Donostiak esne-mamitan ospatuko du urtemuga. Udaz-kenak udari adio esaten dionean, Donostiako 48. Nazioarteko Zinemaldiak ateak irekiko ditu.
Nazioarteko Zinemaldi izendatu zutenetik ia bost hamarkadek egin dute ihes, zehatz-mehatz 46 urte igaro dira eta 1955ean Maskorrari eman zioten zilarrezko jantziak urrezko itxura hartu du. Hastapenetan, Film Ekoizle Elkarteen Nazioarteko Federazioak, Nazioarteko Zine Astea bezala jaio zen hari "B" maila esleitu zion, alegia, lehiaketarik gabeko zinemaldi izendatu zuen. Bi urte beranduago aipatu federazioak lehiaketarako aproposa eta koloretako filmetan espezialitua zela erabaki zuen. Ordutik, Donostiako Zinemaldia unean uneko zine kezkati eta berritzaileenaren erakusleiho izan da.
Aurtengo ekitaldia, Alex de la Iglesiaren "La Comunidad" filmak ireki eta Karl Francis-en "One of the Hollywood ten" pelikulak itxiko dute. Sail Ofizialeko filmen hautaketa, ezagunak eta ospetsuak bihurtu diren zuzendariekin, zinemaldiko ohikoekin eta etorkizun handiko errealizadore gazteekin osatu dute Zinemaldiko arduradunek, besteak beste, Kathryn Bigelow, John Irving, Francois Ozon, Alex de la Iglesia, Imanol Uribe, Arturo Ripstein eta Francisco J. Lombardi-ren lanak izango dira ikusgai 48. edizio honetan. Pedro Olearen "El maestro de esgrima" pelikulak 1992ko ekitaldia ireki zuenetik, ez da bertoko filmik izan Zinemaldiaren inaugurazioan, Alex de la Iglesiaren azken lanak izango du ohore hori aurten.
Sail ofizialean baina lehiaketaz kanpo, bi aldiz urrezko Maskorraren irabazle izandako Imanol Uribe zuzendari bilbotarrak, Antonio Muñoz Molinaren eleberrian oinarritutako "Plenilunio" azken lana ere aurkeztuko du.
Zuzendari Berriak Saria. Lehiaketako sail Ofizialean, Estatuko Salvador Garcia Ruiz-en "El otro barrio", Alemaniako Esther Gronenbom-en "Alaska.de" eta Koreako Bong Joon-ho-ren "Barking dogs never bite" lehiatuko dira. Zabaltegi sailean, Brasil, Frantzia, Estatu Batuak, Alemania, Argentina, Suitza, Italia eta Espainiako zuzendariek esku hartuko dute. Aipatzekoa da edizio honetan Espainiako zuzendariek aurkeztu dituzten film piloa.
Zabaltegiko zuzendari berrien sailan aurkeztu diren 17 pelikuletatik sei Espainiako zuzendariek errodatu dituzte. Horrela, formatu, iraupen, estilo, zentzu orokorrean, zine berriena ikusteko, Zinemaldiak aurten, Zabaltegi sailaren barnean, "Festivals'top" atala jarri du martxan. Beste zinemaldietan programatutako filmen aukeraketa erakargarria ikusteko parada eskainiko duena. Atal honetan besteak beste, Ang Lee-ren "Crouching Tiger", Zhang Yimouren "Wo de fu qin mu qin", Alejandro Gonzalezen "Amores perros", Stephen Hopkins-en "Under Suspicion" edota Julian Schnabel-en "Before night falls" izango dira gozagai.
Aurtengo edizioan, orain hilabete gutxi Sir izendatu zuten Michael Caine aktoreak jasoko du Donostia saria. Halaber, errepartoko aktore onenaren Oscar saria irabazi berri duenak, 1996an Donostian aktore onenari zegokiona jaso zuen Bob Rafelson-en"Blood and Wine" filman burututako interpretazio bikainari esker. Caine ile-gorria Londresen sortu zen 1933an Maurice Micklewhite izenpean. "The Caine Mutiny" filma ikusi eta gero deitura aldatzea erabaki zuen. Jatorriz Londresko hegoaldekoa izan arren, Maurice, berehala konturatu zen aktore izan nahi zuela. 1956an agertu zen lehenbizi zine pantailetan baina ospea 10 urte beranduago iritsi zen. Orduan ez zuen Maurice izena ezta Michael ere, Harry Palmer baizik, deitura horrekin egin zen ezaguna "Ipcress", "Funeral in Berlin" eta "Billion Dollar Brain" trilogian. Gorpuzkera luzekoa, betaurrekoen atzean ezkutatzen zituen begi urdinak. Aski ezaguna egin zen J.L. Mankiewicz zuzendariak bere "Sleuth" azken filmerako aukeratu zuenean, zaila benetan, ondoan Laurence Olivier izan baitzuen. Egun, 70 pelikulatik gora egin ditu eta 45 urte eman ditu buru belarri kamaren aurrean.
Errege izatea ez du lortu, Elephant & Castle auzo txiroko ondorengoa baita, baina Sir titulua benetan merezia du.
1906an jaioa, 29 urte beranduago filmak zuzentzeari ekin zion. Orson Wells-en itzalean bizi izan zen 1949az geroztik, hori gertatu aurretik ordea, Reed-ek 19 pelikula zuzendu zituen. Londresko zuzendariak filmografia zabala du, azpimarratzekoak dira "Oliver" (1968), "The Fallen Idol" (1947), "Bank Holiday" (1937) eta "Stars Look Down" (1939) zintak, benetako maisu lanak. 1972an errodatu zuen bere azken filma eta bere biografoa den Nicholas Wapshottek idatzi zuen bezala, "barkaezina da britaniar zinegile handienetako bat hainbeste denboran baztertuta izatea". Honi kasu eginez, Zinemaldiak ez du urte bat gehiago pasatzen utzi.
Hala ere, Londresko dotore klasikoak zinegile italiar garaikide batekin lehiatu beharko du. "Novecento"k eman zion ospea Bernardo Bertolucci-ri, horregatik, Anoetako Belodromoan egokituko den 400 metro koadro pantaila erraldoian izango da ikusgai. Zinegile italiarraren filmografia osoa eskainiko du Zinemaldiak eta omenaldia osatzeko Carlos F. Heredero adituak koordinatutako liburua argitaratuko da.
Munduko zine historiaren ia 30 urte, zeluloidez bete ditu Bertoluccik. Italiar poeta ezagun baten seme, Bertolucci gazteak "La Commare Secca" film ausartarekin debutatu zuen, Pier Paolo Pasoliniren gidoian oinarriturik.
Hamabi urte geroago, zinezaleak txundituko zituen amodiozko istoriorik bikainetariko batekin, "Ultimo tango a Parigi"rekin alegia. Urtebete beranduago, mende aldaketari buruzko bere ikuspegi artikularra islatu zuen "Novecento"n.
Zinegile italiarra, behin baino gehiagotan izan da Zinemaldian. Aurrenekoz 77an "Novecento"rekin, 79an "La Luna", 96an "Stealing Beauty" eta 87an "The Last Emperor" filmaren 20 minutuko proiektatu zituen, pelikula oraindik muntatu gabe zegoela.
Zuzendari aldaketa
Zinemaldiari harrera New York-en
Iazko kartela saritua
Mendebaldeko Saharako giza-eskubideen egoeraren azterketa egiteko bidaia egin dute Euskal Fondoko eta Eusko Legebiltzarreko kide batzuek. Hegazkinetik ezin izan dute jaitsi ere egin. Legebiltzarkideek Marokoren jarrera “lotsagarria eta onartezina” dela adierazi dute.
Astearte honetan Baionan egitekoa zen zazpi herritarren aurkako epaiketa zortzi hilabetez atzeratu dute. Iazko Korrikan, Irun eta Hendaia arteko Santiago zubia zeharkatuz, 36 migratzaileri Ipar Euskal Herrian sartzen lagundu izana egotzi die Frantziako Justiziak. Defentsak... [+]
Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
Mexikoko bi emakume hauen bizitzak indarkeriak eta desplazamenduak zeharkatzen ditu. Haien familiako edo komunitateko kideak hiltzen ikusi dituzte, eta krimen antolatuak zabaltzen duen terrorea azalean sentitu dute; mehatxuak, jazarpena... ohiko dituzte. Baina horrek guztiak... [+]
Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]
Zalantza asko izan ditut, meloia ireki ala ez. Ausartuko naiz, zer demontre! Aspaldian buruan dudan gogoeta jarri nahi dut mahai gainean: ez da justua erditu den emakumearen eta beste gurasoaren baimen-iraupena bera izatea. Hobeto esanda, baimen-denbora bera izanda ere, ez... [+]
Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]
Azken urteotan, industria politikaren kontzeptua hainbat mailatan indarrez berragertu da. Neoliberalismoaren mailua izandako erakundeak, Nazioarteko Diru Funtsak, gaur egun zera azpimarratzen du: merkatuek baliabideak modu eraginkorrean esleitzeko eta arazo horiek konpontzeko... [+]
Japonia, VIII. mendea. Nara Aro betean furoshiki terminoa erabiltzen hasi ziren, baina Edo Arora arte (XVII-XIX. mendeak) ez zen hedatu. Furoshiki objektuak ohialetan biltzeko artea da, baina bere etimologiak garbi uzten du bere jatorria: furo hitzak bainua esan nahi du eta... [+]