GARAI BATEKO IDAZLANAK ASTINTZEKO UNEA

  • Hainbat gertakariren lekuko izan zen 1919an jaiotako ZERUKO ARGIA. Lekukotasun horren adibideak jasoko ditugu astero, 1970eko aleetatik abiatuta.

2021eko uztailaren 27an
Bakoitzak berea aurkez dezake harro, eta horixe besterik ez da ARGIAren asmoa: duen ondarea birplazaratzea, irakurle gazte eta ez hain gazteen mesedetan. Zer altxor preziatuz ari garen? Bada, ZERUKO ARGIAz, 1919an kaleratzen hasi eta, frankismoaren jazarpena eta antzeko gora-beheratxoak alde batera utzita, kasik atzo arte argitaratu zen aldizkariaz. Horrela bada, jakinaren gainean zaude, irakurle: irailetik aurrera, orrialde hauetan, astero-astero ZERUKO ARGIAren berri izango duzu.


LEHEN URRATSAK

Iruñeko gotzaiaren bedeinkapena eta guzti -"biotzetik nai diogu bizi luze ta zoriontsua" zioen garaiko prelatuak, 1919ko "ilbeltza"n eskaini zizkion irakurlego euskaldunari lehen aldiz bere orrialdeak ZERUKO ARGIAk, Auñamendi entziklopediaren hitzetan "illeroko aldizkingi edergarriduna, Aita Kaputxinoek zuzendua" zen hark. Liburuxka baten antza zeukan orduan eta erlijio kutsu nabarmena. Sailei dagokienez, ezkontza prestaera, misioetako berriak, kantuen partiturak eta abarren artean, umeentzako tartea ere bazuen.
Nahikoa harrera ona izango zuela pentsa daiteke, urte hartako azken zenbakian hauxe adierazten baitzien bere ordura arteko irakurleei: "Datorren urterako eztutela nai aurretik esaten eztigutenak arpidedunetako edo artzale bezala idukiko ditugu. Artu nai dezuten guztiok bear dezute urteko saria, 2,50 pezeta, bidali guri lenbaitlen (...) Ondarribi'n ordaindu Leitza'r Franzisko A'ri, Donosti'n Azkoiti'ar Luis Aitari ta Lekarotz'en Elizondo'tar Damaso Aitari".
Itxura guztien arabera, diru premian zen orduan baita ere, urteko harpidetza aurretik ordaindu behar zela dezente aldiz gogoratzen zuen-eta... Baina publizitatea ere bazuen. Eta "Material de Construcción 'Langai'"ren propagandaren azpian, honako hau irakur zitekeen: "íSaltzaleak! Zuen etxeen berria gure Errebista edo Aldizkingi ontan ezartzea nai dezuten guztiok begiratu zeñen merke jarriko dizutegun bere iragarkia. Guztia euskaraz jarriko degu" eta jarraian, prezioak.


ISILDU BEHARRA

Martxa honetan joango zitzaizkion urteak, 18. alera ailegatu arte. Orduan, 1936 madarikatu hartan, Franco, Mola eta beste legez indarrean zegoen Errepublikaren aurka altxa zirenean, nahitanahiez bere ateak itxi beharrean aurkitu zen. "1936'ko Orrila"n, Koldo Mitxelena kulturgunean aurkitu dugun ale bakarrean, zera galdetzen zion bere buruari: "Zer ikusi bear ote degu mundu onetan? Alde guzietatik naste, burruka ta guda otsa besterik ez datorkigu. Etxe barrenean gauza guziak koloka, ezertxok ere ez du ematen tinko dagoenik"...
Urteak joan, urteak etorri, ordea, halako batean, 1954 urtera iritsi eta, mutu zegoena berriro hizketan hasi zen. Ez deiadarka, prezeski, baina hizketan halere: "Jaungoikoak egun on..." batekin, "urte on eta urte zoriontsu asko bai gorputzarentzat eta bai animarentzat" irakurleari desiratuz, "eta ez bakarrik zuretzat, bai zureentzat eta bai zure adiskide eta ezagunentzat ere". Frankismoak ezarritako zentsura eta zigorraren aurrean, gauzak adierazteko era bat zen, ez da hala? Orduko euskaldunek konprenitu zuten mezua, dena den. Horra, adibide gisa, 1956 urtean, "Egan" aldizkarian, M. (On Manuel?) Lekuonak ZERUKO ARGIAz zioena: "Benetan eskergarria, bera. Eta gero eta obeto egiña. Iñoiz gexa-antza izan badu, gaur guk oso gatzdun ta poliki jantzia arkitzen degu. Bixia. Gero ta gai geiago ukitzen ditu. Eta esku trebez uki. 'Ikasi ezazu' guretzat oso zati egokia da. Liburuena ere, bear bezela dator, bizi. Elerti-zatia, beti bezain polit. Eliz-gaiak beti ere ornituen eta sakonen. Zeruko Argiari dagokion bezela. Izenpeak ere gero ta ugariago. Eta ori ondo. Ez bait-da naikoa, gure lanak argitaltzeko Aldizkaririk ez daukagula-ta lantua jotzea. Ditugunai emaiegun gure laguntasun, gure izenpe, gure lan" eta amaiera gisa, mezua: "Jarrai bide ortatik". Eta nik ere jarraitu nahi nuke historia honekin, baina bukatu zait emandako lekua.


Azkenak
PAIren biktima guztiak

PAIk sortutako biktimak ez dira bakarrik PAIren Legeak eragindako egonkortze prozesuari esker funtzionarizatutako irakasleak, baizik askoz gehiago. Batzuei nolabaiteko ikusgarritasun mediatikoa eman zaie Steilasek jarritako errekurtsoaren ondorioz; gehienak, alabaina, ikusezinak... [+]


Erriberarako kalitatezko trenbide zerbitzu publikoaren alde

Azken asteotan Castejón-Soria trenbidea berreskuratzeko eta Tuterako tren-geltokia gaur egun dagoen tokian mantentzeko edo, Nafarroako Erriberako hiriburuan Abiadura Handiko Trenaren ustezko geralekuak aitzakiatzat hartuta, hirigunetik kanpo beste bat egiteko... [+]


Ez goaz gerrara. Gerrarik ez, ez gure izenean!

Gerra Urte, Gezur Urte!

Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.

Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]


Laga hondartza leheneratzea

Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.

Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]


135 preso politiko daude eta 66 ateratzen dira kalera baimenen batekin

Larunbat honetan egingo da Bilbon euskal preso politikoen aldeko urteroko manifestazioa. Gero eta preso gutxiago dago, baina 2011n ETAk bere jarduera armatua eten zuenean inork gutxik irudikatuko zuen handik hamabost urtera oraindik gatazka haren ondorioz espetxeratutako... [+]


Lortu da. Lortu duzue! Lortu dugu. Zorionak eta eskerrik asko

Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]


Estatu aparatuetatik Juan Mari Jauregi eta bera hil nahi izan zituztela esan du Maixabel Lasak

Donostiako La Cumbre Jauregian bizi ziren orduan Juan Mari Jauregi senarra eta bera, lehena Gipuzkoako Gobernadore Zibila zen garaian, 1990eko hamarkadaren erdialdean. Jauregi 2000. urtean hil zuen ETAk Tolosan.


Noizko berrikusi ANren prozesuak eta epaiak

Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.

Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]


Espainiako monarkiak Nafarroako Vianako Printzearen sarietan parte hartzeari ezetz esan dio Parlamentuak

PSNk, EH Bilduk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak bat egin dute  Borboiak Nafarroako kultura sari nagusitik at gera daitezen. Espainiako erregeak 2015etik, Uxue Barkos lehendakari zenetik, ez daude ekitaldi handi honetara gonbidaturik.


2025-01-10 | Gedar
Ate birakariak: Gasteizko klinika pribatu bateko zuzendari izango da Gotzone Sagardui

Vithas San José klinikak fitxatu du Jaurlaritzako Osasun sailburu ohia, kargu publikoa utzi eta urte eta erdira.


Hodeiak murrizten ari dira, klima-aldaketaren kalterako

Hodeiak murrizten ari dira eta horrek eragin nabarmena du klima-aldaketan, NASAko ikertzaile-talde batek ondorioztatu duenez. Terra satelitearen datuak aztertuta, ikusi dute azken 20 urteetan, pixkanaka, baina etengabe, murriztu dela hodeien estaldura. Amerikako Batasun... [+]


Arartekoaren ustez, Martuteneko Agustindarren eraikineko operazioa barruan zeudenak identifikatzeko egin zuten

Iazko martxoaren 14an, polizia operazio handi bat izan zen Martuteneko Agustindarren eraikin okupatuan, Udaltzaingoaren, Ertzaintzaren eta Espainiako Poliziaren eskutik: 56 lagun atera zituzten eraikinetik eta 29 Espainiako Poliziaren komisariara eraman zituzten,... [+]


2025-01-10 | Sustatu
Applek albiste-laburpenak asmatzen ditu inolako axolarik gabe

Adimen Artifizialarekin egindako disparateen biltegia handitzen ari da. Erabiltzaile arruntok sortutakoak txorakeriak izan daitezke neurri handi batean, baina Interneteko erraldoiak berak ari dira halakoak errepikatzen eta horrek larriagoa dirudi, eragin globala izan... [+]


Erizain indigenek herri zapalduentzat ekitatezko osasun zerbitzua aldarrikatu dute

Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]


Eguneraketa berriak daude