"HURRENGO SAIOAREN OINARRIAN ERE LIZARRAK EGON BEHAR DU"

  • Bere gaztetasunean, 27 urte, Ezker Batuko (EB) lehendakaritzako koordinatzailea da iaz geroztik. Marcos komandanteordea, Bertoll Brechten olerkiak eta "Constitución 18 años de mentiras" kartelaren itzalpean egin dugu elkarrizketa, Bilboko EBko egoitzan.

2021eko uztailaren 14an
Bere garaian Lizarra-Garaziko foroa utzi zenuten, nahiz eta akordioaren edukiarekin ados zinetela aipatu. Gaur egun zein irtenbide ikusten diozue Lizarra-Garaziri?
Gaur egun ere Lizarra-Garaziko metodologia egokiena dela esaten dugu, eta guk ez dugu gure sinadura inoiz erretiratuko akordio horretatik. Ez genuen asmatu azaltzen hura ez zela soberaniaranzko bidaideen elkargunea, baizik eta bakea bilatzeko metodo bat. Hori akats handia izan zen. ETAk jarduera armatuari berrekiteak Lizarraren aurka egin du, eta Mayor Oreja eta enparauen erasoa ere bortitza izan zen. Hurrengo saiakerak oinarrian Lizarra-Garaziko akordioa izan beharko du, baina oraindik modu zabalagoan.

Hor bada beste mahai bat eratzeko Ibarretxe lehendakariaren beste saio bat, eta zuek adostasuna erakutsi diozue proposamenari. Nola egituratu beharko litzateke mahai hori zuen ustez eta zein edukirekin?
Unean uneko abagunea kontuan hartu barik eraman beharko litzateke aurrera elkarrizketa, hori ezinbestekoa da, bestela jai dago eta. Munduko gainerako gatazketan ere horrela izan da. Elkarrizketa eta negoziazioa dira irtenbidea, ez dago besterik, ezin gara zain egon biolentzia amaitu arte gauzak konpontzen hasteko.Garrantzitsuena ez da biolentzia gaitzestea; ezer ez gaitzetsi behar izatea biolentziarik ez dagoelako, hori da fun-tsezkoena. Nola egiten da hori? Bakoitzak mahaiaren gainean bere edukiak jarri eta hitz egiten hasiz. Baina oso argi dut ezin dugula egin trantsizioan egin zena, hau da, zazpi alderdi ados jarri eta kito. Orduan herria traizionatua sentitu zen. Azken hitza Euskal Herriak bere osotasunean izan behar du, hori bai, Euskal Herrian egun diren errealitate desberdinak kontuan hartuz.

Euskal erabaki esparruaz ari zara. Zehaztuz, nola eraman daiteke egungo errealitatera Euskal Herriaren erabaki gaitasun hori?
Bi aukera defendatzen ditugu. Batetik autodeterminazio eskubidea, herri bateko herritarrek gainerako herriekin izan nahi duten harremana finkatzeko; bigarren maila batean legoke Elkarrik bere garaian eskubide historikoen haritik egindako proposamena. Guretzat autodeterminazioarena egokiagoa da, baina eskubide historikoena gatazkatik ateratzeko tresna moduan balio badu, bada guk ez dugu oztopatuko.

Eta nola gauzatzen da autodeterminazio eskubidea hiru administraziotan zatitutako herrian?
Gauza bat da desioa eta bestea errealitatea. Desioa epe laburreko helburutzat hartzen badugu, nekez lortuko dugu zerbait. EAE, Nafarroa eta Iparraldeko egoera egungo egoera desberdinetatik abiatuz, etorkizunean gure desioak errealitate egingo dituzten markoak landu behar ditugu. Hori denbora luzea da. Nafarroan esate baterako, argi dago UPN euskal nazionalismoaren zabalkundeari aurre egiteko sortu zela, baina ikuspegi abertzaletik sentsibilitate eza handia izan zen Nafarroako errealitate eta arazoekiko. Nafarren eta Iparraldekoen borondatea errespetatu beharra dago. Era guztietako lokarriak ehundu behar ditugu, etorkizunean gure herri proiektuak gauzatu ahal ditzagun.

Beraz, gaur egun ezin dira?
Defendatu al dira baina ezin dira gauzatu. Eta hau frogatzeko ez dago beti hitz egiten proiektu independentistaz. Gure proiektu federalistarekin ere berdina gertatzen da, nahi beste defendatu dezakegu estatu federala baina ezin dugu praktikara eraman, Konstituzioak debekatu egiten digulako.
Beraz, hori debekatuko ez duen markoa lortu behar dugu, gero federalismoa lortzeko. Berdina litzateke independentziarekin edo nahi den helburuarekin.

Eta zu Euskal Herri batu horren alde agertzen zara?
Bai, jakina. Baina horrek ez du esan gura independentzia. Guk Euskal Herriaren herri izaera defendatzen dugu, bere kultur ezaugarri guztiekin, eta herri gisa erabakitzeko ahalmenarekin. Gero ikusiko dugu zer eratako harremana landuko den inguratzen gaituzten herriekin.

Horrela hitz eginda batek baino gehiagok pentsa dezake zu EHkoa izan zaitezkeela?
Niretzat garrantzitsuena ez da non zauden, norberaren alderdia. Nik ideiei ematen diet garrantzia, proiektuei, eta hauek aurrera eramateko zein tresna -alderdia- erabiltzen duzun hori bigarren mailakoa da. Seguru EHko jende askorekin bat natorrela gauza askotan, baina ez helburuak lotzeko bitartekoen erabileraz egiten den hausnarketaz. Eta hau esanda ez ditut identifikatzen borroka armatua eta EH, oso ondo baitakit ETA gauza bat dela eta EH beste bat. Ez naiz parekatze merke horietan eroriko. Horrez gain, iruditzen zait helburu abertzaleek helburu sozialak zokoratzen dituztela EHn. Ondo dago burujabetza kontuak lantzea baina beste herrietako langile eta behe mailako klaseekin harremanak sendotu eta bultzatu beharko lirateke, eta eremu hori nahiko utzita dutela irudi-tzen zait. Ez, gaurkoz, Ezker Batuaren pluralitateak aukera gehiago eskaintzen dit ezkerreko ideien alde borrokatzeko.

Nafarroako Ezker Batukoak ez daude ados nazio esparruarekiko zuk esan dituzun gehienekin.
Hala da bai. Baina nahigo dut beraiekin hitz egin behar dudan guztia hitz egitea, gure arteko desberdintasunak direla eta elkarlanean ez aritzea baino. Horrez gain, Nafarroako Ezker Batua nahiko plurala da eta badira nik esandakoetatik oso gertu daudenak. Harremanak behar ditugu Nafarroarekin, bide horretatik eroriko baitira tartean eraiki diren harresiak. Nire ustez oso garrantzitsua izan zen Nafarroako EB Lizarra-Garazin sartzea, nahiz eta gero berehala atera zen.

Urrian Estatu mailako Izquierda Unidaren (IU) VII. batzarra izango da. Hor ari dira Francisco Frutos eta Gaspar Llamazares borrokan. Ezker Batuak nola ikusten du lehia hori?
Ardura handiarekin ikusten dugu, guk orain estatuan dagoen lehia hori aurretik bizi izan dugulako. Nire ustez, Izquierda Unidak gizarteko sektore alternatiboenekin konektatu behar du, mugimendu sozialekin, Estatuaren arrazoiarekin zer ikusirik ez duen diskurtsoa egin behar du... Hori egiten ez badu, IU ezer gutxitan geratuko da. IUren mezua eta politika egiteko modua berriztatuko dituzten pertsonak behar dira.

Eta Llamazaresek egin al dezake hori?
Nik egingo nukeen bezala seguruenik ez, baina horretatik Frutos baino gertuago egongo da. Nik ez dakit zer dagoen Llxamazaresen atzean baina Frutosen atzean, azken finean, PCEren ideia zaharra dago. PCE IUren zati bat da baina ez da bera IUren osotasuna; hori aldatzen ez bada, PCEk erabaki ahalmena eta gehiengoa duen tresna elektorala izango da IU. PCEk IU kontrolatzen jarraitu nahi badu, berriro emango dira kanporaketak eta abar, eta hori ez da bidea. Hemengo EBtik oso kritikoak izan ginen Nueva Izquierdaren kanporatzearekin, nahiz eta beraiekin ez dugun zerikusirik. Edo Esquerda Galegaren kanporatzearekin PSGrekin ituna egin zuelako. Urtebete geroago estatu mailako IUk egin zuen berdina PSOErekin azken hauteskunde orokorretarako.

Estatu mailan IUren egoera ez da samurra baina EAEn Ezker Batuarena ere ez, kontuan hartuta azken hauteskundeetako emaitzak.
Bai, ez dugu horrelakorik ezkutatzen. Zer eratako Ezker Batua behar dugun hausnartu behar dugu, argi jakiteko euskal gizarteari eskaintzen diogun proiektua erabat argia dela, koherentea, eta IUk nahi duen hori herritarrek samur ulertuko dutena. Uda eta gero aipatutako ezaugarrien ildotik abiatutako diskurtsoa egituratzea lortzen ez badugu, oso zaila izango dugu. Gure bidea argi eta garbi jorratzen ez badugu, gure botoak beste batzuek egin dezaketen lan txarraren ondorioz etorritako jokaldiaren menpe geratuko gara.

Hipotesia. ETAren su-eten prozesuak denbora luzeago iraun izan balu, Ezker Batuak parte hartu ahal izango zukeen Batasuna moduko prozesu batean?
ETAk su-eten iraunkorra aldarrikatuko balu eta borroka armatuak zentzurik ez duela erabakiko balu, HBko zuzendaritzak gizarte hone tan dagoen mestizaia errespetatuko lukeen ezkerraren aldeko apustu plurala egingo balu eta, Euskadirekiko burujabetzarekiko errespetutik, beste batzuekiko bide bateratuak jorratuko balitu, ez dakit Ezker Batua horrelako prozesu batean legokeen ala ez, baina badakit Ezker Batuari botoa ematen dion jende askok horren alde egingo lukeela, eta Ezker Batuko jende askok ere bai. Baina gaur egun ez dirudi hau guztia posible litzatekeenik. Euskal erroldaren inguruko mezuekin-eta, ez dirudi ezker horrek BNG edo Txunta Aragonesistaren gisako diskurtsoa egingo lukeenik, bi adibide aipatzeagatik.

Lehenxeago hauteskundeei buruz mintzatu gara. Aurreratu egin beharko lirateke hauteskundeak EAEn?
Ez, ez luke ezer konponduko. Ez litzaidake gustatuko hemengo hauteskundeak amerikarren tankerakoak izatea, hau da, bi izar-hautagai eta horien artean erabaki beharra. Ibarretxe eta Mayor Orejaren arteko plebiszito bat saihestu nahi badugu, hauteskundeak saihestu behar ditugu. Horrez gain, bi pertsonaia horiek eskuinekoak dira eta, beraz, eskuina aterako litzateke irabazle, euskal eskuina eta espainiar eskuina, eta lehia horretan ezkerra baztertua geratuko litzateke. Proiektu politikoak ikusi behar ditugu eta ez pertsonak

EKAITZAKO ORDEZKARI
Azken urteetan Ezker Batuan (EB) gogor eragin duen Ekaitza korrontekoa da. Bilbotarra izan arren, gurasoak nafarrak dira eta lurralde harekiko arreta berezia erakusten du. 19 urterekin ekin zion EBn eta 27rekin EBko lehendakaritzako koordinatzailea da, iazko V. biltzarraren ondoren. Intsumitua izandakoa, gizarte mugimenduei lotua dago, ikasle giroan lehenbizi -enpresa zientzietan lizentziatua da- eta intsumisioan ondoren. Ametsa: euskal ezkerraren batasuna.


Azkenak
2024-10-17 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez die etxebizitza-alternatibarik eskaintzen Gasteizen dauden Gazako bost familiari

Gobernuak aberriratu ondoren, ia urtebetez bizi behar izan dute aterpetxeetan eta ostatu pribatuetan, eta etengabe lekualdatu dituzte. Gaur egun erabiltzen duten aterpetxea urriaren 31n utzi beharko zutela esan zieten azkenekoz, nahiz eta badirudien beste luzapen bat ezarriko... [+]


2024-10-17 | Hiruka .eus
Lan-esplotazioa eta sexu-erasoak egotzita atxilotutako pertsonen taberna margotu dute, Getxon

Hainbat emakume-langile esplotatu eta horiei sexualki eraso egin dieten jabeen taberna pinturaz margotu zuten ezezagunek domeka gauean Getxoko Areeta auzoan. Pinturaz gainera, aldarri bat ere margotu zuten ondoko horman: "Erasoen aurrean klase batasuna".


2024-10-17 | Cira Crespo
Herriaren ahotsa onartuko duzu

Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]


Lanaldi murrizketaren aurka agertu da Carrefour, Ikea eta Eroski parte dituen banaketa-enpresen elkartea

Espainiako Lan ministro Yolanda Diazen proiektuaren aurka agertu da Banaketa Enpresa Handien Elkartea (Anged): "Joko-arauen aldaketa" ez du onartzen.


Adur Larrea eta Gorka Bereziartua
“Haurrek errazago barneratzen dute magia eta ezustekoa”

"Erraldoiei buruzko ipuina nahi dugu, haur txiki nahiz koskortuagoentzat". ARGIAk enkargua egin zien etxekoak ditugun Gorka Bereziartua kazetariari eta Adur Larrea ilustratzaileari. Emaitza: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira. "Gauza berriak probatzeko... [+]


2024-10-16 | Leire Ibar
TikTokek bazekien neska nerabeak gizonezkoen aurrean diru truke biluzten zirela

TikTok enpresaren barne-dokumentuen filtrazio batek adierazi duenez, enpresa jakitun zen 15 urteko hainbat neska zuzenekoetan biluzten zirela gizonezko helduek bidalitako txanpon birtualen truke. Sare sozialeko hainbat dokumentutarako sarbidea ahalbidetu zuen akats bati esker... [+]


2024-10-16 | Julene Flamarique
Italiak lehen migratzaileak deportatu ditu Albaniara eta Von der Leyenek ekimena Europa osora zabaltzea proposatu du

Kritiken artean deportatu ditu Italiak hamasei errefuxiatu Albanian eraiki duen "harrera-zentro" batera. Proiektua 2023. urtean erabaki zen Meloniren Italiaren eta Albaniako Ramaren arteko akordio bat izan zela eta, eta "migrazio-kudeaketak bizkortzea" du... [+]


2024-10-16 | Iñaki Murua
On Ángel!

Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!

Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]


Tlatelolcoko sarraskiaren aitortza

Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]


Merkatu librearen mitoa

Erdi Aroan Jaungoikoa jaun eta jabe zen bezala, garai modernotan merkatuaren eta bere lege zurrunen menpe bizi gara. Goi mailako soldata erraldoiak merkatuak zehazten omen ditu; izan ere, Iberdrola edo BBVAko CEO-en sariak beraien arloko merkatuek finkatzen omen dituzte, nahiz... [+]


Hezitopia dinagu zain

Tomas Mororen Utopia liburuko utopiarrek leitzea maite omen zuten. Hizkien bueltako hezkuntza onaren ondorioz, haurtzaroan hasi eta helduaroan ere aritzen ei ziren, inork manatu beharrik gabe, leitzen eta ikasten eta gehiago leitzen. Pentsa, aisialdia horretara emanak bizi zuten... [+]


2024-10-16 | Edu Zelaieta Anta
Bira osoa

Sandra Cisnerosek idatzitako The House on Mango Street mugaldeko liburuan pertsonaia baten txakurrak bi izen ditu: bat, espainolez; bat, ingelesez. Beharbada kontu harrigarria gerta liteke lehen begiratuan, baita liburu baterako ere, baina lasaiago pentsatuz gero ohartuko gara... [+]


Popuerzakoa

Iraileko igandeetan ohitura da gure inguruetan Erniora igotzea, Zelatunen dantzan aritzea eta txorizo muturra, edo, jatea. Eguraldi txarrenaz ere ez da jenderik falta izaten. Aurten lagunak goizago abiatu eta ni berandututa, bakarrik nindoan estratan gora, beherantz zetozen... [+]


Abdallah: Israelen lagun amerikarrek kartzelan hilik nahiko luketen libanoarra

Berrogei urte eginen du urriaren 24an Georges Ibrahim Abdallah libanoarra atxilotu eta preso sartu zuela Frantziako Estatuak, eta horrenbestez Europako preso politiko zaharrena da. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea... [+]


Eguneraketa berriak daude