KONDENA ETIKOAK
Holakoak entzutean, duda bat baitaratzen zait: zer ote dago ideia horren azpitik? Konbentzimendu zintzo eta sendoa, kritika politikoa egitean kritika etikoa ere egiten dela, alegia? Zertarako, bada, desenkusa hori?
Edo bertze kontu bat izanen ote da, hots, sinetsita gaudela hutsaren hurrengoa dela ETAri termino etikoetan joatea, etika guztietatik kanpo ibiltzen delakoan?
Argiago egon daiteke etika-falta honen salaketa, kondenak bertzerik egiten ez dutenen hitzetan. Baina galdera, berriro ere, berez datorkit: zertarako kondena etikoa etikatik kanpo bizi direnei? Ez ote da izanen bost axola zaiela kondenatzaileei kondenatuak konbentzitzea? Etika unibertsal bat edozein politikaren gainean egonen bailitzan predikatzen dutenen aho batzutan, etikaren erabilera politiko lotsagabea susmatzen da, politikaren erabilera etikoaren ordez.
Biribila dirudi esaldiak, baina hipokresiaren salaketa batetik haratago doa. Etikarik eza, hauengan ere? Eta saiatuko bagina zikintzulo honetatik ihes egiten?
NATURATIK IHESEAN. Niri dagokionez, eskubide naturalez mintzo zaizkidanean, azare-jokuetara joaten naiz ihesi batean babes bila. Aukeran, musean, ea nire inteligentziak eta borondateak kontrako zoriari ziria sartzen dioten.
Bizitza bezain naturala da heriotza. Bizitza ematea bezain naturala da bizitza kentzea. Eskubiderik aitortzen badiogu naturalezari, bizitza emateko eskubidearen eskutik heriotza emateko eskubidea dator. Naturalezan errotuta dago heriotz-zigorra. Naturaren zuloan sartu nahi dugula politika erranen nuke nik, balizko zuzenbide edo etikaren naturalaren gainean oinarritzen dugunean.
Zurrunbilo horretan sartuta, nahiago nuke etika erlijioso bat, guk geuk, gizakiok, asmatu baitugu azken finean Jainkoa. Baina Arrazoiak Jainkoa naturaleza bihurtu zuenetik, berdin zait natural ala erlijiosotzat jotzen dugun etika.
IHESBIDEA. Kontua da bat direla etika eta politika, bereiztezinak. Utz dezagun zirrikiturik ttipiena ere bien artean (dela etika politikaren gainetik jartzearren -ustezko moral unibertsal batek nahi izanen lukeena-, dela aginte politikoa etika naturalaren interprete izatearren -Hobbesek nahi zuena-), eta Makiabelok deituko digu etxeko atean, noiz era guttienik ustean, estatu arrazoia makila gisa astinduz. "Beste inori ezean, hiriko agintariei dagokie iruzur egitea, arerio zein hirikideei buruz, hiriaren onerako, honelakorik beste inori ez dagokio". Norenak eta Platonenak ditugu hitz makiabeliko hauek, egia, edertasuna eta ontasuna bat egiten zituen, printzipio etikoen izenean filosofoen errepublika defendatu zuen Platonenak. Zerutiar etikaren menpeko politikaren alde zegoen Platon eta etikatik aparteko bertze politikaren alde zegoen Makiabelo, eskutik helduta.
Etika, politika, zuzenbidea... naturatik, behar naturaletik askatzeko ihesbide gizatiarrak, gizartezkoak ditugu -gehitxotan tranpetan erortzea eraman bagaituzte ere. Antinatura da etika/politika berez, askatasuna lortzeko denez. Arazo bat da betiko goikoek beren askatasuna bakarrik lortzeko dutela etika. Aingerukeria izanen litzateke bertzelako ustea. Baina arazorik funtsezkoena ideologia guztiek etika/politika bana dutela da. Kontua ez da benetako etika baten falta, etika desberdinak daudela baizik. Politika desberdinak bezainbat. Izan behar den bezala. Nire etika/politika, adibideetan hasita, ez da PPrena, ez EAJrena, ez PSNrena.
Nazkante egiten zait ustezko etika natural zein zerutiar baten aldarrikapena, horren erabilera politikora erraz baino errazago eramaten duelako. Eta ondo deritzot Herri Batasunak bertzeek eskaturiko ETAren kondena etikoei uko egiteari.
Baina ETAren politika naturalari egin beharko lioke uko, politika/etika propio bati ekin beharko lioke behingoz Herri Batasunak
Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.
NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.
Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.
Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.
Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.
Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.
Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]
Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]
HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.
Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]
Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]