NOEREN ARAKAN SALTOKA

  • Utziko al diozu behingoz ARGIA irakurtzeari? Esan zenidan lanaz kokoteraino zaudela, asteburuek gustu monotonoa dutela eta ospa egin nahi duzula hemendik. Bada, terapia aurkitu dizut: Australia. Begira zer jartzen duen prospektoak!

2021eko uztailaren 26an
Hemengo bizitzaz deskonektatzeko pilula majikoa:
Gure mundutik guztiz "out" dago, baina zientifikoki ere bai; estresik gabeko garai hurrun batean, lurreko plakak mugitzean, Australia beste kontinenteengandik guztiz aparte geratu zen. Bertako bizimodu, animalia, landare eta pertsonak arrunt ezberdinak dira.

Noe eta bibliarengan fedea, sendabidea:
Australia beste kontinenteengandik banandu zenean, animaliek lurraren zein aldetan geratu aukeratu behar izan zuten. Horregatik, itsasoaren erdian, Australia Noeren arka bat da, guztiz animalia ezberdinak gordetzen dituena: arraultzak jarri eta kumeei bularra ematen dieten ornitorrinkoak, txingurrien zurgagailu praktiko diren ekidnak, emuak, koala banbujaleak, eta 50 kanguru mota ezberdin, hasi arratoi neurrikoetatik, eta bi metrotik gorakoetara.

Belar txarren sendabelar:
Urte osoan begi bistan izan ditugun Lizarra (batzuri alergiak sorrarazi dizkiena) eta haritzak utzita, sustrai sendoagoko landare exotikoak daude Australian; arbola denak dira akazia eta eukaliptuen familiakoak eta sekulako oihan eta parke nazionalak daude.

Munduko depresio eta krisirik handienak sendatzeko kontsolagarri:
Australia da altitude baxuena duen kontinentea (200-340 metro batez beste). Eta paisaje mota denetatik du: erdia baino gehiago lautada da, meseta zabal bat etzaten baita mendebaldean. Ekialdean, berriz, mendi erraldoiak daude zutik, Alpe Australiarrak tartean (gailur altuena Kosciusko, 2.230 metro). Hegoaldean 9.000 kilometro karratuko Eyre lokatz-putzua, ur azpitik 12-14 metroko altitudea (edo altitude falta) duena. Eta hiru basamortu, harkaitzezko zein hondarrezkoak.

Fobia sozialak gainditzeko lurraldea:
Australiak 18 milioi lagun ditu, arraza guztietakoak: %95 europarra da (batik bat britaniarra), %1,5 bertakoa eta beste %1,3 asiarra. Bakardade eta intimitatea nahiko balute, bakoitzak kilometro bateko lorategipuska izateko lain lur badago, baina fobia gehiago diote basamortuari elkar zanpatzeari baino, eta horregatik denak hiriburuetan pilatu dira: Sidney edo Melbourne hirietan bizi da hiru australiarretik bat!

"Azken indio" konplexuaren kontrako antidotoa:
Euskaldunak ez gara azken indio bakarrak; Australian ere bertakoak ez dira bere lurraren jabe, eta azken indiotzat tratatzen dituzte. Iparralde eta erdialdeko (Iparraldeko Lurraldean eta Queensland-en) erreserbetan bizi dira, bizimodu eta sistema berrira egokitu gabe, penak alkoholetan itoz. Beren arbasoak fruitu biltzaile eta ehiztariak ziren (boomeranga ehizatzeko erabiltzen zuten arma da). Klanetan antolatu eta nomada ibiltzen ziren: ehiza non, etxea han. Eta horrela bizi izan ziren, nekazaritza eta abeltzantzarik gabeko harri aroan, XVII. mendean europarrek kolonizatu zituzten arte.

Pello Zabalaren denpendentziatik aske:
Australian ez dago euri arriskurik. Klima barietate handia dago, baina orokorrean tropikala. Urtaroak alderantziz bizi dituzte: euria udan egiten du, monzoia deitzen dioten garaian, baina asko jota ere metro eta erdi ur botatzen du urte osoan. Neguak, berriz, leunak dira, eta uda zein negua izan, beti egiten du beroa (25-30°C).

Kirol adikzioa kroniko egiteko:
Aurten Joko Olinpikoak Sidneyn jokatzen dira, irailaren 15etik urriaren 1era. Informazio osoa www.australia.com helbide elektronikoan duzu. On egin.


Kanguruak hanburgesetan

Jateko ere aukera asko dago irla handian. Itsasotan blai, Australia oso da aberatsa itsaskietan: ostrak, langostak, karramarroak... Saltsak, espeziak eta belar aromatiko zaleak dira, eta postreak dira euren espezialitatea. Nazioaren ikur izanda, kangurua jateari errespetua diote, baina sentiberatasun kulturalik gabeko turistontzat jaki ederra da, koipe gutxi eta zapore fuerteko haragia. Joko Olinpikoetako maskota den emua ere gero eta gehiago jaten da, eta kokodriloa ere ez dute zapatetarako bakarrik harrapatzen.
Plater sustantzia handiko hauekin batera, Australian ere badira azkar(regi) prestatutako jakiak: usain anglosaxoiko "fish and chips"ak (patata eta arrain frijituak) eta, nola ez, gizakia heltzen ez den lekuetara ere zabaltzen diren hanburgesa amerikarrak. Baina Sidneyko enpresariek bertako tradizioa masa kultura bihurtu dute: kanguru haragizko hanburgesak saltzen dituzte!
Bigarren mundu gerraren ondoren, Australian babes hartu zuten etorkinek bere jatetxeak zabaldu dituzte. Beraz, Asia osoa dasta dezakezu, jatetxe tailandiarra, turkiarra, japoniarra eta indonesiarra bisitatuta, edo mundu osoa platerean eduki, Malta, Argentina, Egipto eta Mazedoniako jakiekin. Herri hauetako benetako sukaldaritza ezagutzeko, ez zaitez "souvenirs"en ondoko txiringitora joan; sar zaitez etorkin gehienak biltzen dituen auzoetan. Hauetako jatetxe asko, gainera, oso merkeak dira.


Aita Santutik Doctor Livingstonera

Bidaiatzeko hamaika modu bada. Norberak bere izakera, gustu eta baliabideen arabera antolatu dezala bere espedizioa:

Bidaia agentziekin joanda:
Dena aurrez antolatuta dutenez, ez duzu ezertaz arduratu beharrik izango, kartera husteaz ez bada. 3-4 egunetako bisitaldietatik 22 egunekotara, eskaintza zabala da, eta gutxienez 6 ibilbide ezberdin badira. Horrez gain, egunpasa gidatuak prestatzen dituzte, eta 3-4 eguneko itsasbidaiak egiteko aukera ere badago. Gauero hoteleko ohe erosoetan egingo duzu lo. Prezioak asko aldatzen dira egun kopuruen arabera, aukeratutako ibilbidearen arabera eta hotelen kategorien arabera: 200.000 pezetatatik (8.000 libera) 600.000ra. Bezperan bidailagunarekin tramite hutsez ezkontzako paperak sinatzea aholkatzen da, ezkonberriei deskontua egiten baitiete.

Bertako bidaia antolatuak:
Australiako enpresa berezituek ekintza ezberdinak gidatzen dituzte. "Todoterreno"tan oihanera safariak egin daitezke, ondoren izarrei begira lo egin eta museo aborigenak bisitatu (Indiana Jonesen kasta). Bizikletaz zeharkaldiak ere antolatzen dituzte, talde txikientzat eta 5 eta 14 egun artekoak. Begiratu web orrian: www.omen.com.au/roc/tour. Oinezko trabesiak ere eskaintzen dira.

Kirola eginaz:
Itsasoak, mendiak eta lautadak joko asko ematen dute. Koralezko arrezifean urpekaritza praktikatzeko aletak, tuboa eta betaurrekoak nahikoak dira, eta horretan gehiago sakondu nahi duenarentzat badira ikastaroak eta gaueko txangoak. Horrez gain, bela, uretako eskia eta uretako motorrak, surfa, ibaietan txalupa zeharkaldiak, ur lasterretako raftinga, arrantza... edozer egin liteke uretan. Eski pista oso onak ere badira Hegoaldeko Gales Berria eta Victoria estatuetan. Golf zelaiak eta eskalatzeko "Blue Mountains"ak ere hortxe dituzu.

Txapela buruan:
Euskaldunen bidaiatzeko era tradizionalak agintzen duenez, motxila bizkarrean eta txapela buruan hartuta abiatzea da askatasun gehien ematen duen aukera. Tren edo autobusez mugitu, eta iristen zaren lekuan hondartza edo eliz ataririk ez bada, lasai: hotel, "bed & breakfast", landetxe, ikasle pisu, aterpetxe eta kanpinetan aurkituko duzu babesa. Australiako gidak dituzu bidaialagun onenak.

Lana eginaz:
Australia ezagutuz bizimodua aurrera ateratzeko aukera dute, sosek oporretarako ematen ez dietenek. Hirietan uda partean ez da lan zaila aldi baterako lanak aurkitzea. Baserri eta landetxetan ere nahikoa zeregin izaten da uzta bilketa garaian. Eta landetxe askok lanaren truk loa eta mantenua ematen dute. Begira ezazu Lionel Pollard programa (Victoria estatua): Telefonoa (03) 51 55 - 02 18 da eta e-maila NH@b150. aone.net.au

AHOLKUAK
-Noiz bidaiatu: Klima kontuan hartuta aproposena martxotik maiatzera, australiar udazkenean, alegia. Erdialdeko eta iparraldeko lurraldeetara joateko ekaina eta abuztua ere egokiak dira.
-Orduak: Udan 8 ordu aurreratuta bizi dira, eta neguan 10 ordu.
-Txanpona: Dolar australiarra (AUD) = 98 pezeta, 3,9 libera.
-Hizkuntza: Eraman ezazu ingeles hiztegia.
-Kontuz kanguruekin! Kangurua ageri duen trafiko seinalea Australian bakarrik ikus daiteke, baina ez da apaingarri soil bat. Bidera kanguru asko atera ohi da eta istripuak sortzen dituzte. Hauek hiltzeko arriskuaz gain, kotxea ere ongi mailatuta uzten dute.
-Nola gidatu: Kotxea ezkerreko bidetik gidatu behar da.
-Bigarren azala: 15eko babesa baino gehiagoko krema ezinbestekoa da. Munduan azaleko minbizi kopuru altuenetakoa du Australiak. Egun lainotsuetan ere erradiazio handia egon ohi da.
-Zer erropa eraman: Badaezpada ere, denetik eraman. Egunez bero handia eginagatik, gauez izoztu egiten du basamortuetan


Azkenak
2024-10-04 | ARGIA
Hego Euskal Herriko umeen %8,3ak ikusmena zaintzeko zailtasunak ditu

EAEko haurren %6,4ak eta Nafarroakoen %10,2ak ikusmen pobrezia du. Visión y Vida elkarte espaniarrak egin du estatuko azterketa. Txostenaren arabera, ikusteko arazoak dituzten haurren eragozpen larriena da ez duela minik egiten, eta familiek, baliabide ekonomikorik ez... [+]


Gazako genozidioak urtebete: gertaera nagusiak

Urtea bete da Hamasen urriaren 7ko erasoak gertatu zirenetik. Ordutik, Israelek Gaza suntsitu du eta guda inguruko herrialdeetara zabaltzen ari da pixkana. Urtebete honetako gertaera nagusiei errepasoa emango diegu kronologia honetan.


2024-10-04 | ARGIA
Guardia Zibila omenduta, biktima batzuk berriz biktimizatzen direla salatu du Memoria Osoak

Memoria osoa ekimenak salatu du biolentziaren biktima izan direnen arteko desberdintasunak bultzatzen ari direla hainbat instituzio, eta norabide hori zuzentzeko deia egin du. Ekimenak estatuen biolentziaren hamabost biktima elkarte biltzen ditu. Urriaren 12an Guardia Zibilak... [+]


2024-10-04 | Gedar
Gasteizko udaltzainek ere taser pistolak izango dituzte

Bi T10 pistola elektriko erosiko ditu udalak, baina beste sei erostea eskatu dute poliziek. Arma zurien erabileraren ustezko gorakada hartu dute aitzakiatzat, erabilera justifikatzeko. Gero eta udaltzaingo gehiagotan ari dira taser pistolak eskuratzen; Ertzaintzaren BIZKOR... [+]


Bizitza luzea Entzia Bonelli arrano gazteari

Arabako Mendiak Aske elkarteak zorionak eta eskerrak eman nahi dizkio Arabako Foru Aldundiko Natura Ingurunearen Zerbitzuari, Bonelli arranoa gure lurraldean berriro sartzeko Aquila a-Life proiektuarekin lortutako arrakasta dela eta.
Guztiz kontziente gara proiektu honek... [+]


2024-10-04 | Irutxuloko Hitza
Donostiako Udalak gaikako bilketa betetzen ez duela salatu du Eguzkik

Donostiako Udalak iragan osteguneko udalbatzarrean iragarri zuen moduan, zaborren tasa % 26,5 igoko du, 2025eko urtarriletik aurrera, Hondakinen 7/2022 Legeak horretara behartzen duela argudiatuta. Eguzkik, ordea, salatu du legea kostuei begira aplikatzen duela soilik, eta... [+]


Garbitzaile batek gurpil-aulkian ekin behar izan dio lanari Iruñeko Mendigoiti ikastetxean

Maria Elena Escudero 56 urteko emakumea azkenean Mendigoiti ikastetxeko bere garbitzaile lanera itzuli behar izan da ostegun honetan, Iruñeko Mendillorri auzoan. Asteazkenean ez joateko esan zioten Zaintzen enpresakoek eta ostegunean berriro baietz, aurkezteko lantokian.


Haurrekin alzheimerraz mintzatzeko gakoak

Alzheimerraren inguruan haurrekin naturaltasunez hitz egitea du helburu ‘Arrain bat bezala’ antzezlanak. “Zenbat eta lehenago landu orduan eta gutxiago estigmatizatzen da”, nabarmendu du Ana Maestrojuán zuzendariak.


Wikipediaren hizkuntza gutxituen biltzar batean bizitakoak

Lanopor egun batzuk izan nituen joan den astean. Oporrak ziren, baina ordu batzuk dedikatzen dizkiodan afizio bati emanak izan ziren, biltzar batean inbertituak: hotelean lo eta hotel bereko areto batean jardunaldiak goiz eta arratsaldez. Ordu gutxi batzuk geratzen ziren hiria... [+]


Lapurdi zeharkatzekoa duen AHT proiektuaren aurka mobilizatzeko deia luzatu dute

Lapurdi zeharkatuko lukeen AHT egitasmoa aitzina doala salatu du ingurumenaren alde dabiltzan elkarteen artean osaturiko CADE kolektiboak. Urriaren 12 eta 13rako jarri du hitzordua, Gironda eskualdean Lurraren Altxamenduak sareak antolaturiko protestari sostengua erakutsiz.


Uri Tzafon mugimendua: Jainkoaren izenean, Libano kolonizatzera

Uri Tzafon 2023ko martxoan sortu zen, ehunka batzuk kide dira, baina milaka jarraitzaile ditu jada eta tinko jarraitzen du bere ideia nagusia saltzen: Libanoko Litani ibaitik hegoalderako lurraldea Galilearen iparraldea da, beraz, "koloniza dezagun".


2024-10-03 | Leire Ibar
UGTk Euskotreneko hizkuntza eskakizunen aurka jarritako eskaera atzera bota du EAEko Justizia Auzitegiak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak atzera bota du UGT sindikatuak Euskotreneko egonkortze prozesuko euskara eskakizunen aurka egindako eskaera. UGT sindikatuak horren aurka eskaria egin zuen eta epaileak azpimarratu du eskakizunak UGTk berak sinatutako lan-hitzarmenean onetsita... [+]


Nafarroako Gobernuak etxebizitza publikoen eskariaren %3 baino ez du asetzen

Alfaro kontseilariak “aurreko hamarkadetako politika espekulatiboak” kritikatu ditu eta kolaborazio publiko-pribatuaren aldeko apustua egin du Foru Legebiltzarrean. Helburu gisa jarri du Europa erdialde eta iparraldeko datuetara heltzea. Etxebizitzaren esparruan lan... [+]


Eguneraketa berriak daude