BALAITUSEKO ITZULIA

  • Gailur hauek guztiek Balaitus sostengatzen duen kontrahorma osatzen dute eta hori dela kari, mendi horien mazelak zeharkatuko ditugun gure ibilbidean ezinezkoa egingo zaigu Balaituseko gailurra begiztatzea, gure ikuspunturako mendi hauen gibelean kukuturik baitago. XIX. mendean Peytier eta Hossardek, edota Bouilleko konteak bere hiru alabekin egindako balentriak errepikatuko ez baditugu ere, ibilaldi luze bezain osatu honetan mendi multzo honen inguruan sortutako laku urdin-berdexkak ezagutzeko parada izanen dugu.
Lourdes eta Argeles-Gazost elkarren segidan iragan ondoren, Arrens-Marsouserako bidea hartuko dugu. Arrenseko haraneko herririk nagusienetik hegomendebalerantz abiatuko gara, Arrenseko errekak sortzen duen bailara estuan zehar, Techeko laku artifizialeraino iristeko. Hura igaro eta bidetik jarraituz Migouelouko lakurako ibilbidea hasteko aparkalekua ere atzean utziko dugu. Handik kilometro batera, Bedouteko pinudiaren ondoan, bukaerako aparkalekura iritsiko gara. Kotxea hemen utzita ibilbideari ekingo diogu, galtzeko arriskurik gabe, ederki balizatuta baitago. Bedouteko pinudia sigi-saga igaroz, Suyeneko lakurako bidea lasaia da, beti hegoalderantz. Ianeko Piriniotako Parkean barna gabiltza eta aise izango zaigu basahuntz piriniar taldeak urrutitik begiztatzea, erne beraz.
Suyeneko lakuaren paretik, bidea bitan banatzen da. Ezkerrekoa itzulerako erabiliko dugu, hots, hortik bueltatuko gara; orduan, eskuinekoa hartuta eta Doumblaseko borda aldera, Larribeteko aterperako bide aldapatsuari ekingo diogu. Larribeteko erreka alboan dugula, bide xume hau zinez zoragarria da: pinudia zeharkatu ondoren Larribeteko bailaratxoaren lautadara aterako gara, aterperako azken aldapa sigi-saga igotzeko segidan, harri granitikoen artean.
Larribetekoa hamarkadetan zehar Balaitus igotzeko asmoz etorritako eskalatzaileei ostatu eman dien aterpe historikoa da. Gaur egun lo egiteko 80 leku eta dutxak eskaintzen ditu eta eguzki-panoez hornituta dago argi indarra sortzeko, bere arkitektura modernoak behialako aterpeen arku zorrotzeko estiloa errespetatzen duelarik.
Piriniotako Ibilaldi Handiaren derrigorrezko etapak, Col Noir, Baranne eta Lavedaneko lepoetako sarrera ematen du eta inguruko lakuak ezagutzeko txango lasaiak ere eskaintzen ditu. Batcrabère edo Batbielh lakuak, esate baterako.
Aterpearen atzetzik Garenèreko atakarantz doan xenda hartuko dugu, aurrerago Batcrabèreko lakuetara amini bat jaisten dena, hain zuzen. Palas eta Artouste mendien oinetan sortzen diren Batcrabereko laku ederretatik hego mendebalerantz igotzen den korridore batetik Micoulaouko lakura helduko gara, eskuinetara okertzeko jarraian. Malkardi itzelen artetik, Batcrabèreko lakuak menperatzen dituen muino harritsuetara iritsiz, ianeko Palasen ezkerretara begiztatzen den Lavedaneko lepo alderantz jarraituko dugu.
Lepo honen azken zatia elurtegi iraunkor batez estalita egoten da, baina agorrilaren hondarreko egunetan ez du aparteko arriskurik; beste garaietan, aitzitik, pioleta eta kranpoiak erabili beharko zenituzkete.
Lepo gogor honek eskaintzen digun ikusmira paregabea da. Iparraldean oixtian igo dugun bailara eta Batcrabèreko lakuak; mendebalean Palaseko gailur garbala inguru oro menperatzen duela; eta hegoaldean, ianeko Aragoiko lurretan, gure hurrengo helburua, Arrieleko lakuak.
Haietara Lavedaneko lepotik tentu handiz jaitsiko gara ingurua zinez malkartsua eta linburra baita. Jaitsiera hau izanen da nonbait ibilaldiko zatirik gogor eta arriskutsuena.
Hala ere, berehala helduko gara Arrieleko lehenengo lakura, bere kokapen bikainaz gozatuz. Ezkerretik zeharkatuko dugu, bigarren lakua ere eskuinean uzten dugularik. Arriel Beheko lakutik iragan ostean, ezkerretara joko dugu, hegoekialderantz alegia eta horrela Frondellako gandorren mazelen zehar, Piedrafitako zirkoan bertan, Respumosoko urtegira hurranduko gara. Aitzinean, zirko osoa menperatuz, Fatxa Handiaren bisai dotorea.
Piedrafitako aterpea eskuinean utzirik, ekialderako bidea hartuko dugu Camploplanoko urtegira iristeko. Bere gibelean, Peyre, Fatxa Handia eta Gavizo Cristailen magaletan hedatzen den zelai zabalean, historiaurrekoa izan daitekeen tumulu eskerga upatzen da bi metrotik gorako altueraz. Indusketa batek historiaurreko izaera baieztatuko balu, goren kokatutako Piriniotako tumuluetariko bat izango litzateke, 2.200 metrotan. Hala ere, ez gaitu harritu behar historiaurreko oroitgarri hauek goratasun hauetan kausitzeak, bestaldeko bailaretan, Fatxako lepoa igarota, Lubosso eta Goleko goilautadetan garai bereko megalitoak kokatzen baitira.
Campoplanoko lautada lasaitik Peyre St-Martingo mendateko igoera errazari ekingo diogu, Piedrafitako zirko alderako bista ederrez gozatuz altuera hartu ahala. Mendateko harrizko kaosa iragan ondoren, jaitsiera leunak Remouliseko lakuen parera eramango gaitu. Zonalde hau basahuntz piriniarrak ikusteko biziki egokia da... Ibilaldi osoan zenbat ikusi ditugu? Adi egon zarete?
Jaitsieran sigi-saga eginez Labassako lautadatxora iritsiko gara, Ledormeureko aterperako igoera hasten den leku horretara, hain zuzen. Guk, ordea, aitzinago jarraituko dugu, iparralderantz beti, jaitsiera luze, lasai eta etengabean, hastapeneko bidegurutzera atera arte, Suyeneko lakura heldu aitzin. Aparkalekura iristeko oraindik kilometro bat falta bazaigu ere, puntu honetan esan dezakegu Balaituseko itzuli bikaina osatu dugula

Azkenak
2025-01-14 | Leire Ibar
Gernikako mugimendu feministak salatzailea babestu du Mario Lópezen aurkako epaiketaren lehen egunean

Gernikako saskibaloi taldeko entrenatzaile ohiaren aurkako epaiketa hasi da astearte honetan Bizkaiko Auzitegian. Fiskaltzak 14 urteko espetxe eskaera egin du, eta akusazio partikularrak hamazortzikoa, sexu abusuak leporatuta. Lópezen defentsak adierazi du entrenatzaile... [+]


Hilberria
Mixel Aire Etxebarren ‘Xalbador II’ zendu da

81 urterekin zendu da. Bere aita Fernando Aire 'Xalbador' bezalaxe, bertsolaria eta artzaina izan zen Mixel Aire.


2025-01-14 | ARGIA
Ikamak grebara deitu ditu ikasleak martxoaren 20an, “faxismoa borrokatuko duen olatua osatzea” helburu

Behar dugun hezkuntzarako, independentzia! lelopean deitu du grebara Ikamak unibertsitateetan, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan eta Lanbide Heziketan. Datozen asteetan iragarriko dituzte greba deialdiari lotutako mobilizazioak.
 


2025-01-14 | Leire Ibar
Libreki esan ahalko da Instagram eta Facebooken emakumeak “objektuak”, LGTBIQ pertsonak “gaixo mentalak” eta migratzaileak “gaizkileak” direla

Metaren buru den Mark Zuckerberg-ek adierazpen askatasunaren izenean eta erroetara itzultzearen izenean, immigrazioa, generoa eta sexu-orientazioa bezalako gaien aurkako zentsura kentzeko neurriak hartu ditu. Trumpekin elkarlanean arituko dela adierazi du eta... [+]


Oxfamen txostena
Munduko %1 aberatsenek urteko lehen hamar egunetan gainditu dute karbono isurien urteko kuota

Munduko populazioaren ia erdiak baino bi aldiz gehiago kutsatzen du aberastasun gehien pilatzen duen %1ak. Munduko aberatsenek hamar egunetan isuri duten kantitatera heltzeko, ia hiru urte beharko lituzke munduko aberastasunaren eskalan erditik behera dagoen herritar batek.


2025-01-14 | Euskal Irratiak
Urteko lehen maskarada eskaini dute Altzai-Lakarriko gazteek

Basabürüako ibar eskuineko gazteek lehen maskarada arrakastatsua eman dute igandean, Lakarrin.


2025-01-14 | Xuban Zubiria
Odolaren Mintzoa musika taldea
Badator agurra, mintzoak jarraituko du

17 urteko musika ibilbideari itxiera emango dio Odolaren Mintzoak hilaren 25ean Usurbilen eskainiko duen kontzertuan. Amaiera kontzertuaren inguruan egun osoko egitaraua antolatu dute. Bidelagun izan dituzten herriko taldeek hartuko dute oholtza: Rukula, Ameba, Viafara edota... [+]


2025-01-14 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Groenlandia: betiko inperialismo kolonialista berriro ate-joka datorkigunean

Pitzatu samar dagoen astakirten baten ateraldia bailitzan hartu zen –Europan batik bat, baina baita gainerako bazterretan ere– 2019ko abuztuan Donald Trump, AEBetako presidenteak Groenlandia erosteko azaldu zuen asmoa.


Pentsiodunek haien gutxieneko diru sarrerak SMIaren parekoak izatea eskatuko dute Eusko Legebiltzarrean

Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak herri ekimen legegilea aurkeztuko du Gasteizko ganberan. Apirilaren 24ra arteko epea ipini dute sinadura gehiago biltzeko, eta dei egin diete Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan erroldatutako 18 urtetik gorako pertsona guztiei. Hiru... [+]


2025-01-14 | Leire Ibar
Israelek Gazan zuzenean hildakoak 64.260 izan direla estimatu dute The Lanceteko ikerketa batean

Gazan 2023ko urria eta 2024ko ekaina artean Palestinako Osasun Ministerioak adierazitakoa baino %40 hildako gehiago izan direla azaldu dute The Lancet aldizkarian argitaratutako ikerketa batean. Zuzeneko heriotzak soilik hartu dituzte kontuan azterketan, hau da, bonbaz edo tiroz... [+]


Hezkuntza politiken “noraeza” geldiaraztea helburu duen taldea sortu du hainbat irakaslek: “Burokrazia jasanezina da”

HezkuntzArtea Irakasleen Elkargunea sortu du EAEko irakasle talde batek. Hezkuntza politiken “noraeza” salatu nahi dute, politika horiek etengabeko metodologia berrietan, “burokrazia ikaragarrian” eta IKTen “erabilera zentzugabean”... [+]


2025-01-14 | Sustatu
“Dragoi Bola” maratoia, atalak Makusin ikusgai jarriko dituztela ospatzeko

"Dragoi Bola" maratoia egingo da EITBren Bilboko egoitzan datorren larunbatean urtarrilak 18; 16:00etatik 21:00etara. Motiboa da Dragoi Bola euskaraz bikoiztuaren atalak Makusi plataformara iritsiko direla, euskaraz eta doan, ostiralero atalen batzuk gehituz joango... [+]


Asier Cabodevilla (AZ Ekimena)
“Auzoa indartzen segitzeko proiektua da Jantoki Herrikoia”

Iaz jarri zuten martxan lehenengoz Alde Zaharrean Jantoki Herrikoia. Auzokoak elkartu eta mahaiaren bueltan konpainian bazkaltzea da gakoetako bat. "Auzotarrak elkarren artean ezagutu eta komunitatea sortzea da gure nahia", azaldu du AZ Ekimeneko kide Asier... [+]


2025-01-14 | UEU
Naiara Martin Gomez
“Haurrak komunitateko parte direla aitortzeko helduak atzerapauso bat eman behar du”

"Nola sustatu haurren parte-hartzea ekintza komunitarioen bitartez" ikastaroa emango du otsailean Iruñean Naiara Martin Gomezek (Elgoibar, 1982). Pedagogian graduatua da eta Atxutxiamaika Saileko arduraduna. Izen-ematea irekita dago UEUren webgunean. Ikastaroaz... [+]


Instagrameko ‘Denuncias Euskal Herria’ kontuak sexu erasoen ia 500 testigantza jaso ditu azarotik

Indarkeria matxistari buruzko testigantzak jasotzeko Instagram kontua 2024ko azaroan jarri zuen abian emakume talde anonimo batek. Espainiako Estatuan Cristina Fallarás kazetariak abiatutako #Cuentalo egitasmoan oinarritu dira. Emakumeek, testigantza anonimoen bidez,... [+]


Eguneraketa berriak daude