EAJ eta EArekin luze eta zabal hitz egin genuen, eta bi aldeetatik asko saiatu ginen arren, abenduan ez zen behar adinako hurbiltasuna eman. Pentsioen arazoa gelditu zen tartean; garrantzia handikoa guretzat. Gipuzkoar familia asko oso egoera kaskarrean dago, gipuzkoarren ekonomia ondo doanean. Familia horien egoera ez da behar adina hobetzen, ordea. Ezer gutxi kobratzen duten horiei 50.000 pezetako pentsioak ematea planteatu genuen guk. Jakinik ere, 50.000 pezetarekin nekez bizi daitekeela. Jende hori 28.000 pezetarekin bizi izan da orain gutxi arte. EAJ eta EA dezente hurbildu ziren guk eskatutako minimora, baina ez behar adina. Zalantzak zituzten eta ez ziren ausartu behar zen urratsa ematea. Urtarrilan eman zuten urrats hori. Adostasuneko zenbateko bat lortu genuen: 48.800 pezetakoa. Erdibide horrekin aurrera jotzea erabaki genuen.

Hauek ez direla gure aurrekontuak esan dugu guk behin baino gehiagotan. Gobernuan begeunde bestelako aurrekontuak egingo genituzke. Gure gizarte eredua eta EAJren gizarte eredua ez da berdina. Jatorri ezberdinetatik gatoz, eta guk askoz gizarte orekatuago bat bilatuko genuke. Gipuzkoako lehen indarra izanik, Batzarkide talderik nagusiena izanik, behin eta berriz adierazi dugun bezala, gobernatzeko borondatea dugu. EAJk ez du hori nahi izan; EAJk beldurra du gu gobernuan sartuz gero lekua kenduko ote diogun eta gobernuz kanpo utzi gaitu.

Guk beti gobernukideak izatea izan dugu helburu. Hausteskundeen ondorenean izan genuen lehenengo elkarrizketa fasean EAJri argi eta garbi adierazi genioen gobernukide izan nahi genuela. Horretarako aukera eman zigutelako gipuzkoarrek, baina haiek ez zuten nahi izan. Eta badakigu beraien artean ere iritzi ezberdinak zeudela. Batzuek nahi zutela eta beste batzuek ez. Badakigu tartean beldur eszeniko bat zegoela. Diputazioko ateak irekiz gero, ea gero nork ateratzen gaituen handik pentsatuko zuten.

Bai. Su-etena egonda eta orain su-etena hautsita egon arren gure helburuak berdinak dira. Uste dugu, hasitako bideak su-etenen gainetik egon behar duela. Azkenean, guri gobernatzeko aukera ez digu ematen ETA erakundearen su-etenak, Gipuzkoako indarrik nagusiena izateak ematen digu. 105.000 boto lortu genituen, 14 batzarkide ditugu, eta beste guztiak 10 batzarkidekin daude. Horrek gobernatzeko aukera ematen digu; oraingo egoeran ere gobernuan aritu beharko genuke. Hori nahi dute gipuzkoarrek.

Etorkizunean oso garrantzia handia hartuko duen gaietako bat da azpiegiturena. Etxegarateri dagokioenean, bideak bitan zabalduta egon behar zuen, amaituta. Ez dezagun ahaztu hori dela Strasburgotik hasi eta Sevillaraino bitan zabaldu gabe dagoen errepidetarte bakarra. Lotsagarria da egoera horretan egotea. Bide zabaltze hori egin gabe dago EAJk eta EAk beste interesak izan dituztelako. Gipuzkoako beste azpiegitura batzuetan jarri dute lehentasuna, eta hau neurri batean atzeratzen utzi dute. Iritsi da une bat non EAJko eta EAko alkateek eta gizarteak presionatu duten eta martxan jarri behar izan duten. Lanak txukun ari dira aurrera, baina berandu.

Azpiegitura hau lozorrotik esnatu da orain gutxi. Aurrekontuetan ia ez da ezer aurreikusi errepide hau egiteko. Guretzat aldiz garrantzia izugarria duen azpiegitura bat da. Ez dezagun ahaztu Euskal Herriaren zeharkako ardatz -Iruñetik Bilbora doan ardatza- garrantzitsua dela hau. Errepide honek garrantzia handia dauka eskualde ezberdinen arteko loturarako. Guk aurten ardura berezia jarri dugu proiektu honetan. Gurekin adostasun batera iristekotan proiektu hau ezinbestekoa zela adierazi genion gobernuari, eta azkenean lortu da. Aurten, 1.400 miloi inbertituko dira; datorrenean beste hainbeste. 2002an 1.600 miloi izango dira, eta hurrengo bietan 1.500 miloi bakoitzean. Guk ahaleginak egin ditugu proiektua gauzatzeko.

Bai. Beraiek diote baliabideak mugatuak direla eta lehentasuna Eibar-Gasteiz autopistari eman nahi diotela. Errepide horri buruz gure jarrera garbia izan da beti. Bere garaian, Interbentzio Gune Partehartzaileak (IGP) egin zirenean, bidesariko autobideen kontra geundela esan genuen. Eta gaur egun ere bai. Egia da, eskualde horretan errepide zaharrak daudela eta horiek ez dituztela asetzen gaur egun herritarrek dituzten komunikazio beharrak. Horiek hobetu behar dira, baina lehengo azpiegiturak aprobetxatuz. Haiek zabalduz, berrituz eta hobetuz, ahal den neurrian behintzat. Bide hori askoz merkeagoa izango da 100.000 miloitik gorako autobide bat egitea baino.

Gipuzkoako zenbait eskualdetan nahiko azpiegitura txukunak ditugu eta doan. Beste zenbait eskualdetan berriz, azpiegitura kaxkarrak dituzte. Eta kaxkar horiek ez badituzte erabili nahi, asko kostatzen duen bidesaria ordainduz ibili behar dute. Horrek lehenengo eta bigarren mailako gizpuzkoarrak sailkatzen ditu, eta gu horren aurka gaude. Konponbidea edozein dela ere, gipuzkoar guztien berdintasunean oinarritu behar du.

Guretzat politika instituzionala politika zabalago baten beste atal bat besterik ez da. Eta politika zabalago horretan hartu dugun bidea oso bide luze eta zabala izango da. Hor ere instituzioek badute beren zeregina, baina gure helburua ez da instituzio bateko gobernura iristea edo ez iristea. Guk nazio hau eraiki nahi dugu. Epe luzerako beste instituzio motak nahi ditugu. Bien bitartean babes batzuk eman behar badira, babesak emateko prest gaude. Uste dugu hori dela arduraz jokatzea. Guk momentu batean amorrazioz esan dezakegu: "Ez, ez, hor konpon! Eta kitto". Baina ez litzateke epe luzera begira jarrera inteligentea. Guk epe laburrera zenbait gauza tragatu behar baldin baditugu ere, prest gaude tragatzeko. Baina beti argi utziz gurea etorkizuneko apustua dela. Hori da eskatzen duguna. Bien bitartean, gobernuan egon ez arren, aurrekontuei babesa ematea bitarteko pauso bezala ikusten dugu.

Eusko Jaurlaritzaren egoera ez da oso erosoa, baina ez dago, batzuek jarri nahi duten bezala, hain egoera deserosoan ere. Gobernu asko mantendu dira gutxiengoa izanik, oraingo kasuan bezala, oposizioan daudenak batu ezinda daudelako. Gainera, dauden bezala daude, beraiek hala nahi izan dutelako. EHk zintzo eta leial jokatu du hor. Nahiz eta baldintza zailak bizi izan, emandako hitzari eutsi egin diogu, eta oraindik ere, emandako paktua berreskuratu eta jarraitzeko asmoa adierazi dugu. Berauek bilatu dute egoera hori, eta ez badaude eroso berauek behar dute aurkitu hortik nola atera eta egoera nola konpondu.

Nik hitz egin dezaket EHren ikuspegitik eta EHko kargu hautatu bat naizen neurrian. Besterik gabe. EHk apustu sakona eta serioa egin zuen, eta gaur egun ere Lizarra-Garaziren alde egiten du. Beste batzuk ez dakit neurri bereko apustua egiten ote duten. Argi utzi behar duguna da bakoitzak bere ardurak dituela. EHri ezin zaio leporatu bere ardurak bete ez dituela. ETAk izango ditu bere ardurak eta ETAk erantzun behar ditu. EAJk eta EAk bereak dituzte eta erantzun behar dute. Gu Lizarra-Garaziren apustuan sakontzeko prest gaude. EHri ezin zaio leporatu berak egiten ez duenik.

"Eraikitzen" prozesuak bere faseak izan zituen, bere emaitzekin, eta iritsi behar zen lekura iritsi zen. Ondo eramana izan zen prozesua HBren barnean. Mahai Nazional berria hautatua izan zen, eta ildo politikoa finkatua.

Beste prozesu bat hasten da orain: Batasun prozesua. Metodologia eta egutegia finkatuak ditugu jada. Prozesua garrantzitsua da benetan. Gure asmoa HBren proiektua zabaltzea da, etorkizunean ez dugu funtzionatu nahi orain arte bezala. Herritar zabalago bat bezala funtzionatu nahi dugu, Ezker Abertzale guztia bilduko duena; nazio eraikuntza prozesuan motor garrantzitsua izango dena.

Su-etena bitartean errazago izan da jendea biltzea Ezker Abertzalearen inguruan. Baina, errealitatea da ETAk erabaki duela su-etena haustea. Horren aurrean ezin gara etsipenean erori, ezin dugu esan gure proiektuak ezin duela aurrera egin. Justu alderantziz, inoiz baino gehiago ahalegindu behar dugu orain ETAk borroka armatua beharrezkotzat jo ez dezan baldintzak sortzeko.

Ez dira garai onenak tren horrentzat. Baina horrek ez du kentzen indar politikoek horretan saiatu behar ez dugunik. Jarraitu behar dugu inoiz baino ahalegin gehiagoz, ez daukagu beste aukerarik. Bestela etsipena dago.

Une honetan oso geldirik daude; blokeatuta. Baina ez guk nahi ez dugulako aurreratu nahi, baizik eta beste batzuek frenoa sakatu dutelako. Aurrera jo behar da, zeren hortik etor daiteke baldintzak sortzea ETAk hartu zuen bidea berraztertu dezan. Guri dagokigu bidea jorratzea. Beraz, ez dira etsipenaren garaiak, ezta pentsatu ere, lan egiteko garaiak baizik.

Ez daukat elementurik ez informaziorik, eta ez nintzateke ausartuko horrelakorik esatera. EHk etorkizunean egin behar duen apustua, apustu politikoa da, soilik bide politikoak erabiliko diren apustu politikoa. EHk hori esaten du, eta agian, etorkizunean argiago esan beharko du. Beste agente gehiago ere badaude (ETA erakundea horien artean) eta beren azterketak eta erabakiak hartu beharko dituzte. Guri gure bidea jorratzea dagokigu.

Lagundu egingo luke