BIZITZAK TEKLA GEHIEGI DITU ITSASONTZI HAU UZTEKO

  • Itsasontzitik inoiz jaitsi ez den pianojolearen istorioa taularatzen du "Novecento, Ozeanoko pianojolea"k Tanttakaren obra berrian. Iñaki Salvador pianojole handiak aktore gisa dihardu Kike Diaz de Rada gazteleraz eta Jose Ramon Soroiz euskaraz bidaide dituela.

2021eko uztailaren 15ean
Kasualitatez izan zuten Tanttakakoek Novecento pianojole honen berri. Kike Diaz de Radaren arreba Mediterranioan zehar bidaiatzen ari zela, argitaletxe txiki bat duten italiar batzuen laguna egin zen. Haiek izan ziren testua eman ziotenak. Bitarte horretan, hiru urteren buruan, Giuseppe Tornatorek Bariccoren kontaketa film bilakatu zuen "La leyenda del pianista del oceano" izenpean, Tim Rothek protagonistaren rola duela. "El florido pensil"en arrakasta dela medio, kosta egin zaio Tanttakari egitasmo berri honi patxadaz heltzea. Hego Amerikan gaindi "El florido pensil"en hiru hilabeteko biratik itzulita, parada ederra izan dute orain Kike Diaz de Rada eta Jose Ramon Soroizek, Tim Tooney pianojolearen larruan sartzeko."Testua aktore eta zuzendari batentzat idatzi dut. Ez dakit hori aski ote den antzezlan bat dela esateko, baina ezezkoan nago. Emaitza antzezlan eta ozenki kontatzeko testu baten erdibidean dagoela deritzot. Ez dut uste halako testuak izendatzeko ezer dagoenik. Bost axola zait hala ere. Niri kontatzea merezi duen istorioa iruditzen zait-eta". Horrela deskribatzen du Alessandro Baricco egileak antzerkigintzari egin dion bere ekarpen bakarra, orain arte "Seda" edo "Oceano, mar" ipuinen bidez egin baita ezagun.
Antzezlana 1930eko hamarkadan dago girotua, europarrak Amerikara joaten zireneko hura Eden berria bailitzan. Bederatziehun du izena antzezlan honetako protagonistak. Amerika eta Europa arteko ibilbideak etorkin eta dirudunak eramanez egiten zituen "Virginia" itsasontzian jaioa, norbaitek dantza aretoko piano gainean utzi zuen, aberatsen batek semetzat har zezan. Baina ez zen halakorik gertatu, marinel beltz batek aurkitu eta hezi zuen-eta. Bada zerbait, Bederatziehun xelebre bihurtzen duena: ez da sekula santan ontzitik jaitsi. Iragan mendearen hasieran gaudela, Bederatziehun ez da existitzen, ez dago hiri, parrokia, eritetxe, espetxe edo futbol talderik bere izena inon idatzia duenik. Ez du aberririk, ez du jaiotza datarik, ez du familiarik: ofizialki ez baita inoiz jaio. Bere musika baino ez du aberritzat. Etorkinen doinuetan oinarrituz bere kasa ikasi du pianoa hain trebeki jotzen, entzuten duen oro melodia bilakatuz. Tim Tooney tronpetajolea "Virginia"n untziratuko da Europa ezagutzeko asmoz. Igo bezain pronto, pianoaren doinu ederrek erakarrita, Bederatziehun ezagutuko du eta berehala lagun minak bihurtu. Bien arteko adiskidetasuna kontakizunaren ardatza dela, une xarmantak biziaraziko dizkigute. Doinuen bidez mintzatzen da Bederatziehun, hitzen beharrik ez du, aldartea eta sentimenduak helarazteko musika bezalako tresnarik ez dagoelako. Hain handia da bere ospea pianojole gisa, non lehorreko musikariek bisitatuko duten. Jelly Roll Morton blues gizona esaterako, norgehiagoka hasiko zaio. Inoiz lehorreratu ez den arren, badaki nolakoa den Parisko Point Neuf zubitik "Bateau Mouche"-ak (untziak) pasatzen ikusten egotea.Bederatziehunentzat emakume bat ezagutu, ezkondu eta seme-alabak munduratzearen plana ez da batere kilikagarria. Berak dioen moduan "nire mundua pianoaren teklak dira", "ni ezin naiz munduaz jabetu tekla gehiegi dituelako" eta "mundua teklatu bat da non bakarrik Jaungoikoak jotzen duen".


JAISTEKO TENTAZIOA

Arriskatzearen aldeko apustua egin du Tanttakak, lan ausarta bezain ederra taularatuz. Obra jitoan uzteko arriskua zegoen, testua berez ez baita sobera teatrala. Baina ez, norabidea galdu gabe kairatzen du untzia Fernando Bernuesek. Hori da lan hau ikusita ateratzen dugun ondorioa. Gizakiaren bakardadearen gaineko hausnarketa du erraietan. Ez da ordea, ohiko iritzi trukaketa, ezta bakarrizketa bat ere; narratzaile batek gertakarien kontaketa egiten digu. Protagonistak jazz munduko pertsonaia baten ezaugarriak dituenez, zer hobe horretarako Iñaki Salvador baino, istorioak bere neurrira egindakoa dirudi-eta. Hain zuzen, bera gabe, ezinezkoa izango zen lan hau fundamentuz taularatzea. Pianoaren birtuoso honek teklak nola laztantzen dituen entzute hutsak obra hau liluraz ikusteko atxikitzen zaitu. Ezer gutxi hitz egiten duen arren, musikaren bitartez dena adierazten du Salvadorrek. Eszenategia nahiz argiztaketa, kutunki zainduak daude; egin kontu, arre koloreko kroskoa eta maratil borobilak, itsasoa irudikatzeko urdin sarkorreko merkurio tanke bat eszenategian zehar eta piano bat untzi barruan. Baita pasabide altxagarri bat ere untziratu edo lehorreratzeko.
Nahiz eta komedia bat ez den, umorez zipriztintzen dute, sentimentalismo errazetik alde eginez. Behar duen bezala hunkitzen du, musikaren bidez, hain justu. Gertaldi bereziki inarrosleak ditu, hala nola, pianoan norgehiagoka dutenekoa, protagonistak lehorreratu nahi duenekoa (ez lehorreko mundua ezagutzeko, itsasoa lurretik ikustea nolakoa den jakiteko baizik) eta jaistera ausartzen denekoa. Bestalde, "Virginia" untzia dinamitaz gainezka dagoela behin betiko urperatzeko, mundu guztiak alde egin du, Bederatziehunek izan ezik. Hori jakin bezain laster, Tim Tooney untzira gerturatuko da Bederatziehun handik jaitsi behar duela limurtzeko, "dinamita karga baten azpian zaude eserita, altxa ipurdia hortik eta alde egin ezazu" botako dio pianojoleari.
Eszenaratzea txukuna da halaber; erritmo egokia du eta jakinminez jarraitzen da kontaketa. Hala ere, zenbaitetan, testua sobera teatrala ez izanik, testuaren gibeletik doala iruditzen zaio ikusleari, gertakariekin batera joan edo aurre hartzeko parada galaraziz. Eskertzekoa litzateke beraz, bien arteko solasek antzerkiaren molde garbiagoa balute, ikusleok dena narratzailearengandik jaso beharra izan ez dezagun. Hori da lan honi leporatu ahal zaion "baina" bakarra.
Gaztelerazko bertsioan Kike Diaz de Rada fin dabil Tim Tooney tronpetajolearena eginez. Energiaz blai antzeztu ohi du aktore donostiarrak, eta oraingoan ere, pasio biziz sartzen da Tim Tooney-ren azalean. (Estatu mailan ere berak gorpuztuko du). Bestalde, euskarazko bertsioan Jose Ramon Soroiz izango dugu tronpetajolea. Interesgarria izan liteke beraz, bi bertsioak ikustea, bien antzezteko erak ezberdinak izango baitira.
Hurrengo emanaldiak honako hauek izango dira: estreinaldia euskaraz hilaren 31n Ordizian, apirilaren 6an Hernanin, Eibarren apirilaren 7an (euskaraz 20:00etan eta 22:00etan gazteleraz), Basaurin 8an, 14an Tolosan eta maiatzaren 5ean Elorrion. Estreinaldi ofiziala, Donostian egingo dute maiatzaren 11tik 14ra. Ondoren, Donostiako ferian uztailean aurkeztu eta 3X3 eta Albena konpainiekin elkarlanean Katalunia eta Valentziarako bertsioak taxutu eta hango aktore eta pianojoleak barruan direla, bertako herrietan porturatuko dute itsasuntzia


Azkenak
2024-10-18 | ARGIA
Langile bat hil da Lizarran, biltegi batek eztanda egin ondoren

56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.


Beldurra espazio komun gisa

Herritarren segurtasunik ezaren kezka gero eta handiagoa da gure auzo eta hirietako elkarrizketetan, batez ere kalean bizirik dirauten Magrebeko gazteek eragindako lapurreten eta gatazken inguruan. Badirudi egoera horiek areagotu egin direla azken hilabeteetan, eta alarma eta... [+]


Puig Antich, Estatuak ez du inoiz barkamena eskatzen

Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]


Sinwarren hilketaren ondoren, gerrak bere horretan jarraitzen du

Yahya Sinwar Hamaseko burua hil ondoren, Ekialde Erdiko gerrak nola jarraituko duen aurrera mintzagai da hilketaren biharamunean. AEBek, Joe Bidenen ahotik, berehala iragarri dute orain su-etenak bidea libre izan dezakeela. Bide beretik jo dute Mendebaldeko hainbat buruzagik... [+]


2024-10-18 | Ahotsa.info
Azken hiru urteetan altueratik erorita Nafarroan 10 langile hil direla salatu dute

LAB, CGT, Steilas, ESK, EHNE eta Hiru sindikatuek salatu dituzte Nafarroan altueratik erorita hil diren hamar langileen kasuak.


Marcos Maceira, A Mesa pola Normalización Lingüísticaren presidentea
“Oso zaila izango da galiziera leheneratzea PPren hizkuntza politika ez bada zuzentzen”

Galiziako Estatistika Institutuak galizieraren egoeraren inguruko inkestaren azken datuak ezagutarazi ditu. Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez... [+]


2024-10-18 | Hala Bedi
Makroproiektuen aurkako manifestaziora deitu du Gasteizen Araba Bizirik!-ek, urriaren 26rako

“Araba ez dago salgai” eta “Makroproiekturik ez” lelopean egin dute deialdia. Urriaren 26an elkartuko dira 18:00etan “etekin pribatuak bermatzera” bideratuta dagoen eredu energetikoa eta “instituzioek jokatzen duten papera”... [+]


Zergatik daude Renfeko trenak inoiz baino grafiti gehiagorekin margotuta?

Garraio publikoaren zerbitzuaren gainbeheraren barruan, alde estetiko hutsa bada ere, ohikoa bilakatu da trenak margoturik ikustea eta, behingoagatik bada ere, ez da arrazoi ekonomiko hutsengatik, langileek azaldu dutenez.


2024-10-18 | Urumeako Kronika
‘Hariak’ zinemaldia erresistentzia istorioen lekuko, azaroaren 7tik 17ra Hernanin

Aurtengoa hirugarren edizioa izango da, eta memoriaren gaia hartuko da ardatz, Kulturarteko Plaza Feministan.


2024-10-18 | Uriola.eus
Bazter Fest ospatuko dute Bilbon azaroaren 9an, protagonistak emakumeak diren hip-hop jaialdia

Azaroaren 9an, emakumeak protagonista diren hip-hop jaialdia ospatuko dute, 17:30etatik aurrera. Jaialdiak urtez urte hip-hop eta rap estiloetan ibilbide ezaguna duten emakume artistak bildu izan ditu.


Xamarrek ‘Orhipean, Gure Herria ezagutzen’ liburuaren edizio berria aurkeztu du

Gaur Donostian Orhipean, Gure Herria ezagutzen liburuaren edizio berria aurkeztu dute. Bertan Izan da egilea Xamar eta berarekin batera Antton Luku, Isabel Isazelaia eta Lander Majuelo.


“Beti gainerakoei jartzen diegu oxigeno maskara, eta denbora badago, norberari”

Krisi egoeran idatzitako gogoetak eta lagungarri egin zaizkion tresnak jasotzen ditu Iratxe Etxebarria kazetariaren 7.300 miligramo eszitalopram liburuak.


Eguneraketa berriak daude