Abertzale zahar bati ikasi genion gaztetan: "Lehenik Aberria eta gero Alderdia". Esaldia burutik kendu ezinik pasatu dut azken hauteskunde kanpaina osoa, eta esaldi horixe datorkit ezpainetara begi aurrean daukagun panorama ikusiz.
Maiuskulaz hasitako Alderdia duela hogeita bost urte PNV zen, eta jelkideak ez ginenok (nor zen PNVkoa duela hogeita bost urte?) estimatu genion abertzale zaharrari bere bihotzeko partidua herriaren ondoan erlatibizatu izana.
Urteak pasa dira eta minuskulaz beteriko alderdiz josita bizi gara abertzaleok. Eta euskaltzaleok. Alderdi aparato politikoak. Alderdi enpresak. Alderdi sindikatuak. Alderdi elkarteak. Alderdi mugimenduak. Alderdi erakunde armatua. Alderdi unibertsitateak.
Nik bezala ikusi, entzun eta irakurri dituzu hauteskunde ondorengo erreakzioak. Begira Lizarra-Garazikoaren paraderoa. Alderdiek etorkizuna segurtaturik daukate; denek asmatuko dute egoera bakoitzean nola moldatu. Horretarako bizi dira.
EGUNOTAN eskuratu dut Xiberoko Botzak behar duen egoitza berriaren aldeko kanpaina arrazoitzeko bidali digun txostena. Herrialde horretan euskarak bizi duen egoera kontatzen digu datu labur eta gordin batzuekin. Ez da kasik gehiago euskararik dakien haurrik Zuberoan. Eten da katea. 1979an etor zitekeela ikusten zena iritsi da, eta kito.
Ez dut uste 1982ko urtarrilean ARGIA honetarako elkarrizketatu genituen abertzaleak hogei urte beranduago askorik kontsolatuko dituenik orduko beren kalkuluetan asmatu izanak. Bai azierto tristea!
Horregatik ez nuke Zuberoako abertzale bakanekin batera arrazoi izan nahi beste hogei urte barru. Astekari honetan Iraia Mendi kazetari gazteak hango beharrak kopuru eta guzti deskribitu berri ditu: 600 lanpostu behar ditu Zuberoak, biziraun nahi badu. Baina nork egingo ditu? Nola?
Azken hogei urteen errebisioa egin behar genuke azkar: politikari profesionalek, beren buruak abertzale dituzten enpresariek, komunikabideok, kultur munduko jendeek... Zertan egin dugu huts?
ABERTZALETASUNA guztion begien aurrean ahulduta dabil, frankismoaren azken urteetan hartu zuen txanparen inertzia ahitzen ari zaiolarik, eta aldiz abertzaleak ez ditut sobera larrituak ikusten. Harro bizi gara. Kontsolamendu merkeetan zorabiatuak. Abertzale itsuok.
Hala iritsi gara 2000. urtera. Genituen espektatibak ez dira bete baina denok dugu arrazoi bana, hortzak garbitu bitartean ispiluari erreparatu eta lasai antzean joateko gauero lotara. Denok baitugu argi erruduna bestea dela. Bestea edo beste bat. Espainolak eta frantseak, horiek fijo. Borroka armatua egiten dutenak. Autonomista epelak. Etxean Madril eta Parisek infiltratu dizkigutenak. Edozein delarik ere, zu pekataria.
Herri honi bidea markatuko dioten estrategak falta direla somatzen da. Eta aldiz, denok ere errazegi erortzen gara ostatuko taktiko izan nahiaren tentaldian.
Apaltasuna behar da Emilio Lopez Adanek "Euskaldunon Egunkaria"n Iparraldearen hondamendiaz ari zela aitortu duena aitortzeko: "Etorkizuna helburu, barnean eta kanpoan direnentzat, estrategia ausart eta eragingarria asmatu beharko genuke. Eta ez dakit nola". Abertzale apal eta sobornaezinak dira preziso.
Abertzale zibil eraginkorrak behar ditugu. Beren neurriko helburu bat markatu eta lortzeko bideak egiteko gai direnak. Ezintasuna aitortzeko gai direnak. Errealitatearen zati bat bederen hobetzeko kapableak. "Lehenik aberria eta gero nire alderdia" sinesten dutenak