Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko abenduaren 01ean
SOKA SALTOKA ARITU NAHI DU EUSKARAK
Gauza bat jolastea da eta beste bat euskaraz jolastea. Urtxintxa Aisialdi eta Susperketa Soziokulturalerako Eskolak horretan laguntzeko asmoz jarriko du martxan Euskal Jolasez Blai egitasmoa. Euskaraz jolasteko bitartekoak eta baliabideak eskaintzea du helburu egitasmoa honek, horretarako premia dagoela ikusi baitute.
Atzio Oreja eta Esti Amenabarro Urtxintxako dinamizatzaileak egitasmo honen sortzaile eta bultzatzaileetako bi dira. Horrelako eskaintza egiteko premia zegoela garbi ikusi zuten duela 4 urte, ikastetxe bateko irakasleek beraiengana jo zutenean. "
Atzio Oreja eta Esti Amenabarro Urtxintxako dinamizatzaileak egitasmo honen sortzaile eta bultzatzaileetako bi dira. Horrelako eskaintza egiteko premia zegoela garbi ikusi zuten duela 4 urte, ikastetxe bateko irakasleek beraiengana jo zutenean. "
Haurrek erdaraz jolasten zutela ohartu ziren irakasleak, eta jolas horien euskarazko abestiak eta esamoldeak ez zekizkitela. Horrek kezkatuta jo zuten guregana"
kontatzen digu Atzio Orejak. "
Irakasleek zailtasunak zituzten horri buelta emateko eta ez zeukaten alternatibarik jolas horiek euskaraz burutzeko. Arazoari aurre egiteko irakasleentzat ikastaro praktiko bat egiteko eskatu ziguten, jolasak eta abestiak ikasteko ikastaro bat, alegia. Eta horri ekin genion".
Lana hasi besterik ez zen egin ikastaro harekin. Izan ere, Urtxintxakoak berehala konturatu ziren gabezia horri erantzun egin behar zitzaiola, benetako beharra zegoela. "
Zaharrek ezagutzen zituzten abestiak eta jolasak helduek ez dituzte jaso, eta beraz, ezin diete gaur egun haurrei erakutsi".
Hutsune hori bete nahian ikerketa lan bat burutzen hasi ziren. Orejak azaltzen digunez, "
bilketa lana egiten hasi ginen, lozorroan zeuden jolas eta abestiak biltzeko asmoz. Euskal Herriko eskualdeetako jolas lekuetara jo genuen lekuan lekuko materiala eta bibliografia biltzeko. Eta behin informazioa bildu ondoren, sailkatu egin dugu".
Bilduma hau liburuxka batean argitaratzeko asmoa dutela aurreratu digute. "
Gainera, ez da behin egin eta bukatuta geldituko den zerbait, baizik eta fitxaz osatua egongo dena, eta urtez urte ikerketarekin jarraitzeko asmoa dugunez, fitxak gehituko dizkiogu liburuxkari".
Momentuz 210 jolasen bilduma osatu dute eta hori guztia aurrerago kaleratzeko asmoa dute. Sailkapenari dagokionez, Amenabarrok zortzi jolas mota bereiztu dituztela azaldu digu: zotz egitekoak, ezagutza jolasak, soka saltokoak, gomatakoak, txaloka, lerroka eta korroka, korrika egitekoak, ohiko jolasak eta abestiak. "
Sailkapen hau ez dugu gure kapritxoz egin, baizik eta bilatu dugun guztia ikusi eta gero, sailkapen hori erabiltzen dela konturatu gara eta guk ere horri jarraitu diogu"
argitzen du Amenabarrok.
Horrekin batera, aurkitutako materialaren ezaugarriak edo berezitasunak errespetatu dituzte. Esaterako, tokian tokiko tradizioa errespetatu dute, eta jolasak han egiten diren bezala bildu dituzte. Jolas berberak izendatzeko modu askorekin egin dute topo eta izen horiek ere bildu dituzte. "
Horrekin batera, aurkitutako materialaren ezaugarriak edo berezitasunak errespetatu dituzte. Esaterako, tokian tokiko tradizioa errespetatu dute, eta jolasak han egiten diren bezala bildu dituzte. Jolas berberak izendatzeko modu askorekin egin dute topo eta izen horiek ere bildu dituzte. "
Adibide garbiena tabak jolasarena dugu"
dio Amenabarrok. "
Alde batetik, gaur egun inor gutxik ezagutzen du jolas hori; eta bestetik, `tabak' izendatzeko nahiz jolasteko moduak oso aldakorrak dira leku batetik bestera. Zumaian eta Arroan `akerko' deitzen zaio, Andoain, Bidegoian eta Goizuetan `kurkuluxak', Hondarribian `malezu', Mutrikun `sakaponak`...". Izendatzeko edo jolasteko moduak aldatzeko aukera zabalik uzten dute Urtxintxakoek, "azken finean, garrantzitsuena norberak bere moldaketak egiteko aukera ikustea baita eta norberaren egoeraren arabera horretarako gai izatea"
dio Amenabarrok. "
Guk jolasak eta abestiak dauden bezala erakusten ditugu, baina gero, hezkuntza ikuspegitik norberak bere proiektuarekin bat ez datorrena molda dezakeela argi uzten dugu. Irakasle eta hezitzaileei bere beharretarako moldaketak egiteko gaitasuna ematea da gure helburua".
Eroriz ikasten omen da oinez, eta jolasean ere jolastuz ikasten da. "
Hori gauza jakina da eta horregatik, hori da gure ikastaro eta eskaintza guztien oinarria: parte-hartzea"
baieztatzen du Amenabarrok. "
Jolasak ikasteko modurik egokiena jolasean aritzea da, eta hori da Euskal Jolasez Blai egitasmoaren oinarria".
Saioak hasi aurretik argi eta garbi uzten dute hori. "
Guk nahi duguna da jendeari euskaraz jolasten irakastea, baina jolastuz. Igerian ikasteko ere, igeri egin behar izaten da".
Orain arteko esperientzia ikusirik, transmisio lan hori egiteko metodologia parte-hartzaile hori egokia dela frogatu dute eta jendea ere iritzi berekoa da.
JOLASTEN IKASTEKO LAU AUKERA.
Bildutako informazio guztia praktikan jartzeko bide ezberdinak proposatzen dizkigute Urtxintxako kideek Euskal Jolasez Blai egitasmoarekin. "
Ez genuen informazio pilaketa horrekin soilik gelditu nahi, argi geneukan zerbait gehiago egin behar zela, informazio hori praktikan jarri behar zela, eta horretarako lau bide jarri ditugu irakasle, guraso eta hezitzaileen aukeran".
Eskaintza horiek "48 ordu jolasean, ikastaroak, kale animazioa eta erakusketa ibiltaria dira. Guztien helburua euskaraz jolasten irakastea da, bai ikasleei, bai irakasleei, bai hezitzaileei eta baita gurasoei ere.
48 ordu jolasean, Haur eta Lehen Hezkuntzako irakasle eta ikasleei zuzendutako bi egunetako egonaldia da. Aterpetxe batean bildurik, bizpahiru hezitzaile adituk jolasak eta abestiak erakutsiko dizkiete bi egunetan zehar. Haurrez gain, irakasleek ere parte hartuko dute eta horrela hurrengo ikasturtean ikasle berriei erakusteko gai izango dira. Orejaren ustez "
48 ordu jolasean, Haur eta Lehen Hezkuntzako irakasle eta ikasleei zuzendutako bi egunetako egonaldia da. Aterpetxe batean bildurik, bizpahiru hezitzaile adituk jolasak eta abestiak erakutsiko dizkiete bi egunetan zehar. Haurrez gain, irakasleek ere parte hartuko dute eta horrela hurrengo ikasturtean ikasle berriei erakusteko gai izango dira. Orejaren ustez "
gaur egun ikastetxetik ateratzeko aukerak nahiko esplotatuak daude; natur inguruko ekintza, abenturazko kirolak... Berriz, lekuren batera jolastera joatea berrikuntza bat dela ikusten dugu, interesgarria dela. Eta programari dagokionez, irakasleentzat ez du inolako ardurarik esan nahi, hezitzaileen esku baitago antolaketa guztia".
Ikastaroei dagokienez, irakasle, guraso eta begiraleei zuzendutakoak izango dira, hau da, ikuspegi desberdinetatik haurren heziketaren ardura duten hainbat eragileri bideratutakoak. Lau, zortzi, hamabi edota hamasei orduko ikastaroak aukeratu ahal izango dira.
Hirugarren eskaintza kale dinamizazioa da. Haurrentzat antolatutako jaialdiak izango dira, eta euskal jolasa izango da interesgune nagusia. "Ikastetxean, herriko plazan, kultur etxean, kiroldegian edota beste lekuren batean antolatzen diren jaialdien animazioaz arduratuko gara gu, eta jolasak erakutsiko ditugu"
esplikatu digu Orejak.
Azken eskaintza, berriz, eraskusketa ibiltaria da. Euskal jolasei buruzko ibilbide didaktikoa da eta jolasen ezaugarriak ezagutzeko eta gogoratzeko balio du. Erakusketa hau herriko plazan, udaletxean, kultur etxean edota ikastetxean jarri ahal izango da. Bere paneletan euskal jolasen data basea egongo da ikusgai modu grafiko batean.
Ekimen hauekin guztiekin euskal jolasak eta abestiak ezagutarazi nahi dituzte Urtxintxakoek. "
Azken eskaintza, berriz, eraskusketa ibiltaria da. Euskal jolasei buruzko ibilbide didaktikoa da eta jolasen ezaugarriak ezagutzeko eta gogoratzeko balio du. Erakusketa hau herriko plazan, udaletxean, kultur etxean edota ikastetxean jarri ahal izango da. Bere paneletan euskal jolasen data basea egongo da ikusgai modu grafiko batean.
Ekimen hauekin guztiekin euskal jolasak eta abestiak ezagutarazi nahi dituzte Urtxintxakoek. "
Gure helburua hedapena da. Gaur egungo gizartean jolasak berebiziko garrantzia duela uste dugu. Gero eta informatizatuagoa dagoen gizarte honetan, gero eta konpetitiboagoa den gizarte honetan, indibidualismorako gero eta tendentzia handiagoa dagoen honetan, jolasak horrekin guztiarekin apurtzeko aukera ematen du. Jolasak plazerra dakar berekin eta hori eguneroko bizitzan islatzea lortu behar dugu"
diote Orejak eta Amenabarrok.
Jolasak hainbat gauzatarako balio du: atseden hartzeko, barne tentsioak eta inpultsoak deskargatzeko, ondo pasatzeko, besteekin erlazionatzeko, fantasiak aireratzeko... Gure kulturaren altxor bat dela esan daiteke eta altxor hori erabilgarri egin eta hezitzaileen eskuetan jarri nahi du Urtxintxa Eskolak
Jolasak hainbat gauzatarako balio du: atseden hartzeko, barne tentsioak eta inpultsoak deskargatzeko, ondo pasatzeko, besteekin erlazionatzeko, fantasiak aireratzeko... Gure kulturaren altxor bat dela esan daiteke eta altxor hori erabilgarri egin eta hezitzaileen eskuetan jarri nahi du Urtxintxa Eskolak
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
#3
Xabier Letona Biteri
#4
Danele Sarriugarte Mochales
#5
Uxue Apaolaza Larrea
#6
Mikel Garcia Idiakez
Azkenak
2024-11-30
ARGIA
2025ean “larrialdi linguistikotik indarraldirako bideari ekiteko beharra” aldarrikatu du Kontseiluak
Euskalgintzaren Kontseiluak Larrialditik indarraldira adierazpena plazaratu du Euskararen Egunaren atarian. 2025a euskararen normalizazio eta biziberritze prozesua “noranzko egokian jartzeko urtea” izango dela adierazi du. Bide horretan, lehen eginkizuntzat jo dute... [+]
Zergatik Durangora joan abenduaren 7an?
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Iruñerriko hondakinak bilduko dituen Imarkoaineko gunea %33 garestitu da
Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin
Estirpe Imperial da talde neonazia, besteak beste ezagun egin dena erabiltzen dituen letra faxista eta arrazistengatik.
2024-11-29
Jon Torner Zabala
Zorroztasun historikoaren izenean: dragoiak bai, bikingo beltzaranak ez
2024-11-29
Axier Lopez
EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako
Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]
Boikota Israelgo datilei (eta datil horiek saltzen dituzten supermerkatuei)
Israelek gosea erabiltzen du palestinarren aurkako gerra-arma gisa, eta nekazaritza-produktuak mundu osoan merkaturatzen ditu.<
2024-11-29
Gedar
Etxebizitzarako eskubide unibertsala aldarrikatu dute Iruñean
Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Harituk antolatuta, manifestazio bat izan zen ostegun arratsaldean Iruñeko Alde Zaharrean. "Etxebizitzaren negozioaren aurrean, eta hura sustatzen duten politikarien aurrean, etxebizitza eskubide unibertsalaren benetako defentsa... [+]
2024-11-29
Estitxu Eizagirre
EH Bizirik sarearen manifestazioa martxoaren 22an Gasteizen
“Indarrak batuta soilik lortuko dugu makroproiektuen oldarraldi hau gelditzea”
EH Bizirik sarea makroproiektuen aurkako plataformen elkargunea da eta martxoaren 22an manifestazio nazionala deitu du Gasteizen: "Lekuko borrokez gain, esparru zabalagoan lan egitea ezinbestekoa dela jakitun, manifestazio honek sare osoari eragiten dien puntuak izango ditu... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera
Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]
Eguneraketa berriak daude