ETXEAN ETA KANPOAN LAN EGITEA, OSASUNARENTZAT KALTEGARRI

Nafarroako emakumezko langileen % 37k osasuna arriskuan duelako ustea agertzen du, etxean eta kanpoan egiten duten lan bikoitza dela-eta. Hauxe da Nafarroako Lan Osasunerako Institutuak eta Nafarroako Emakume Institutuak burututako ikerketak oro har ondorioztatzen duena. Txosten horrek agerian uzten du lan presio handiegia jasaten dutela, osasunarentzat kalte-arriskuak ikusten dituztela eta etxeko lanen banaketa bidegabeaz kexu direla.
Emakume kopuru esanguratsua duten lau sektoretako etxe-langileri egindako 1.121 inkestaren bidez burutu da ikerketa: industria elektrikoa, elikagai eta ehun industria, administrazio eta banketxeak eta, azkenik, hezkuntza, osasun eta gizarte zerbitzuak. Nafarroa osoan 27.000 emakume dira sektore horietan dihardutenak.
Emakumezko langileen % 37,1ak uste du lanak eragindako neke mentala lan-arriskutzat jo daitekeela. Galdetutako bostetik lauk arazotzat jo zuen jasan beharreko lan handia, ezarritako jarduera-erritmoak eragindakoaren antzeko arriskua inguruabar horri leporatuz. Zerrenda berean agertzen diren beste zenbait arazo honakoak lirateke: komunikazio murrizketak enpresa barruan (autonomiarik eza lanpostuan, harreman kaxkarrak, lanpostuan gustura ez egotea eta euren gaitasunen erabilera eskasa) eta barne gorabide aukerarik eza. Izan ere, galdeturiko % 9k estres zantzuak agertu zituen, lan gehiegi, autonomiarik eza eta enpresaren antolaketa arazoak zirela-eta.
Arrisku fisikoen azterketak emaitza klasikoagoak eman zituen: mugimendu errepikakorrak, jarrera estatikoak, lanpostuen diseinu kaxkarra, zamak eta gehiegizko ahalegin fisikoak azaltzen dira lantegi askotan. Horren guztiaren ondorioz, emakumeen % 32k istripu arriskua duela uste du, industria sektorean kopuru hori bikoiztu egiten delarik. Ikerlanaren arabera, langileen % 25 gutxienez behin joan zen iaz sendagilearengana bere jarduerarekin zerikusia zuten minak zirela-eta: gerrialdean, bizkarraldean eta hanketan, batik bat.
Txostenak, bestalde, emakumezko eta gizonezkoek egiten dituzten etxeko lanak izan zituen aztergai. Goi-ikasketak burutu dituzten gizonezkoak dira etxeko lanak gehien partitzen dituztenak (% 22,7). Zenbat eta ikasketa gutxiago orduan eta gutxiago laguntzen dute gizonezkoek, oinarrizko ikasketak baino ez dituztenen artean proportzioa % 14,4raino jaisten delarik.
Horren ondorioz, etxeko lan gehiegi izateaz nafarren % 5 soilik kexu den bitartean, % 40,3raino handitzen da kopurua oinarrizko ikasketak dituztenen emakumezkoen artean, % 31koa da batxilergoa edo Lanbide Heziketa egin dutenen artean eta % 24 unibertsitatean ikasitakoen artean. Azken horien artean, % 36k etxeko lanez arduratzen ez dela esan zuen, oinarrizko ikasketak dituztenen artean kopurua % 13,5koa baino ez den bitartean.
Txosten horren arabera, sarritan emakumeek baino ez dute bere gain hartzen edadetuen, eta batez ere, seme-alaben ardura: lautik batek bakar-bakarrik zaintzen ditu seme-alabak eta hamarretik bati gauza bera gertatzen zaio etxeko edadetuei dagokienez. Erabat ezohikoa da betebehar horietan gizonik aurkitzea. Etxeak ematen duen lana orekatu ahal izateko, ikerlanaren egileek ez dute soldatapeko lanorduen murrizketaren alde egiten, zerbitzu sozialak bultzatzearen eta etxeko lanak etxekoen artean hobeto partitzearen alde baizik

Lanpostuak ez daude batez besteko emakumeari moldatzeko eginak

Quebecen bizi den eta emakumeen lan osasuna aztertu duen Ana Maria Seifert ikertzaile boliviarrak «El minuto de 120 segundos» (120 segundoko minutua) liburua aurkeztu berri du Bilbon. Beste gauza batzuen artean, zera esan zuen: lanpostuak ez daudela emakumezkoei egokituta, gizonezkoei baizik, eta horrek emakumezkoen osasuna baldintzatzen duela. Zera gaineratu zuen: «

Emakumeak gizonak baino txikiagoak dira eta beraz, euren lanarekiko elkarrekintza desberdina da oso. Lanpostuak gizonari begira daude moldatuta eta emakumea agertzen denean dena handi etortzen zaio. Lan-tresnak esku tamaina jakin batez indarra egiteko daude diseinatuta eta emakumearen eskua txikiagoa izaten da
».
Ikertzaile honek Quebeceko haur hezkuntzan diharduten emakumezko irakasleen lana izan du aztergai batez ere. Horretarako auzoalde bi hautatu –bata bestea baino dezente gatazkatsuagoa–, eta eskarmentu handiko irakasleak, ordezkoak eta bekadunak aztertu zituen. Irakaslearen lana hasiera batean uste bezain erraza ez dela ondorioztatu zuen. Irakasle askori estres aztarnak sumatzen zaizkio eta psikologo edo pedagogoren baten laguntza behar izaten dute askotan. Lan jardueraren ondorio fisikoei dagokienez, berriz, honakoak aurkitu zituen: luzaroan zutik egoteak mina sortarazten du, batez ere beheko gorputz ataletan: oin, hanka eta bizkarrean kokatzen dira ondoezak gehienetan. Eta azkenik, ahots-kordak. Ahotsa ezinbestekoa zaio irakasleari ezagutza transmititu eta klasea kontrolatzeko. Urtean 3 edo 4 aldiz galtzen du batez beste irakasle batek ahotsa


Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Azkenak
Urtarrila, intxaurrondoaren loaldia

Kolore morez margotu dut urteko lehen hilabetea, sormena, irudimena, jakintza eta espiritualitatearen kolorez.


2025-01-06 | Jakoba Errekondo
Elkarren beharra bizitzeko

Lagun txiletar batek bere herriko istorio bat kontatu dit, eta ahoa bete inplante utzi nau. Han “quintral” esaten dioten landare batena da, Tristerix corimbosus. Txile eta Argentina hegoaldeko baso epeletan bizi da, eta gure lurralde epeletan hazten den mihuraren... [+]


2025-01-06 | Garazi Zabaleta
Trebatu elkartea
Lehen sektoreko erreleboa bultzatzeko egitasmoa Gipuzkoan

Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]


2025-01-06 | Nagore Zaldua
Itsas-bare kantauriarra
Ohartarazpenaren artelanak

Koloretsuak, distiratsuak, forma xelebre bezain ederrekoak diren heinean, nudibrankioek beste planeta batetik iritsitako izakiak dirudite. Itsas hondoko izaki biluzi hauek 1980ko hamarkadako gandorretako kolore biziak eta Parisko joskintzako izen handien moda arkitektonikoa... [+]


LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Eguneraketa berriak daude