BETI PIZTUTA DAGOEN BAILARA


2021eko uztailaren 19an
Euskal Kooperatibak eredutzat jartzen dituzte mundu osoko unibertsitatetan. Harvard, Sorbonan edo Tokyon dela. Debagoien bailara honetan sortu zuen Arizmendiarrietak gaur MCC (Mondragon Korporazio Kooperatiboa) dena, zenbait kooperatiba oparo biltzen duena: Fagor, Ulgarco, Euskadiko Kutxa eta abar. Ez da harritzekoa beraz, abiatzear den ekimen berri hau ingurune berean garatu izana. Dena den, Arizmendiarrieta bera poztuko lukeen Goiena egitasmoak ez du merkataritza helbururik, kulturala baizik. «

Gure betebeharra nortasun kolektiboaren alde euskaraz lan egitea da, hurbileko komunikazioa landuz
» azaltzen digu Mikel Irizar Goiena egitasmoko arduradunak.
Hain zuzen, bailararen ezaugarriak pisuzkoak dira proiektu honetan sinesteko, ia ez baita alderik euskararen ezagutza eta erabileraren artean. Arrasaten esaterako, herri erdaldunena izanik ere, euskara hutsezko eredua garatu da, egundoko tresna delako hizkuntzarekiko mugak apurtu eta elebitasunera iristeko, hots, elebakarra elebidun bihurtzeko. Bergara herri euskaldunagoa da eta Aramaion berriz, nahiz eta herritar gehienak euskaldunak izan, tamalez oso gutxi erabiltzen da.

«Arrasaten, euskarari nagusitasun soziala ematea lortu da. Izan ere, dakitenen kopurua % 50 baldin bada, erabiltzaileena % 30 ingurukoa izatea erdietsi da; ez da batere kopuru makala
». Ez horixe, kontuan izanik, Donostia bezalako hiri batean erabilera ez dela % 15era heltzen, ezagutza % 30etik gorakoa den arren.

«Urte gutxiren buruan gertatu da bilakaera hori Arrasaten, komunikabideen bultzadaren eraginez neurri handi batean. Udala esaterako, goitik behera euskaldundu da»
.
Azkenaldian, satelite, kable eta telematikaren zurrunbiloa gero eta indar handiagoz ate joka dugula,

«erronka horri moldatzeko garaia iritsi da, alegia, gure komunikabideak taxuz kudeatzekoa leku duin bat atzeman dezaten»
. Hain zuzen, bailara osoa aitzindari izan da herri komunikabideak garatzeari dagokionez. 80ko hamarkadaren amaieran, euskal prentsak trebezia izan zuen herriz herri aldizkariak abiarazteko, egosten zeuden erdarazko aldizkariei aurre hartuz.

«Egitasmo hau hortaz, bide beretik doa, besteei aurre hartu, atzean utz ez gaitzaten. Garbi daukagu, bide berri bat urratu behar dela eta eskualdeak oso tamaina egokia du elkarlanean aritzeko, baita multzo kritikoari erreparatuz ere»
. Testuinguru horren baitan kokatzen da honenbestez, Goiena Komunikazio Zerbitzuak kooperatiba.


LISKARTXOAK BAZTERTUZ.

Goiena sortzeko hitzarmena zazpi euskara elkartek sinatu dute: Arrasateko AED, Aretxabaletako Loramendi, Bergarako Jardun, Oñatiko Laixan, Eskoriatzako Axtroki, Elgetako Goibeko eta Antzuolako Idolaz-ek. Elkarte hauen adostasuna funtsezkoa izan da, alde batetik hiru milatik gora bazkide dituztelako, eta bestetik sei herri aldizkari plazaratzen dituztelako («Arrasate Press», «Aretxagazeta», «Berrigara», «Kontzejupetik», «Goikobekokale» eta «Zer Barri») eta hiru telebista helarazten (ATB, Atxabalta TB eta Eskoriatzako Telesko). Diru iturriak lortzeko haatik, udalen laguntza beharko du Goienak, autofinantzazio maila baxu samarra du eta. Aurrekontua 100 milioi pezetaren bueltan (250.000 libera) ibiliko denez, erakundeak egitasmoa arretaz ari dira aztertzen.
Nolanahi ere, Debagoien bailarako udalek, Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak interes handia dute Goienak argia ikus dezan, jakin bai baitakite eskualde antolaketarako egitura ona izan daitekeela. Era berean, herri komunikabideak indartzeko Jaurlaritzak duen aurreikuspenak bete-betean hartzen du Goiena.

«Agente eragile ugari dago egitasmo honen atzean eta, ni behintzat, oso baikor nago Goiena hartzen ari den itxurarekin»
.
Proiektua bideratzeko ez dago oztopo nagusirik, aise samar gainditzen diren herrien arteko liskartxo inozo horiek saldu.

«Herri guztietan dagoen eskarmentuaren jarraipen gisa, komunikazioaren arlo guztiak hartu nahi genituzke, nahiz eta hasieran telebistarekin nahikoa lan izango dugun. Esaterako, kable bidez etor daitezkeen telematika zerbitzuak, bailara osorako aldizkari bat eta irrati bat ere buruan ditugu
», diosku Irizarrek.


EMISIO ORDU GEHIAGO.

Goienaren emisio gunea ATB izango bada ere, bailarako herri guztietan ordezkaritzak egongo dira konexioak berriemaileen eskutik zuzenean egin daitezen.

«Ez dugu Arrasatek protagonismo berezirik hartzerik nahi, bailara osoko ikuspegia izango dugu ardatz. Herriz herri ibiltzeak gainera, dinamismoa eman diezaioke. Teknikoki, loturak egitea ez da bereziki zaila. Duela hamar urte pentsaezina zena, gaur egun egingarri bilakatu da; baina noski, herrien arteko loturek garestitu egiten dute proiektua»
. Momentuz, euskarri gisa Betacam erabiliko dute; alabaina, hemendik aurrera erosten diren tresna berri guztiak euskarri digitalekoak izango dira. Herri eta auzune guztietara hedatzeko asmoa duela, hasieran uhinen bidez helduko da emisioa, eta ondoren, kablez.
Gauzak horrela, ATB eta «Arrasate Press» kudeatzen dituen ARKO enpresak Goiena kooperatibari utziko dizkio baliabideak. Horren arabera, ARKOk «Arrasate Press» hartuko luke bere gain, eta seguruenik, baita Arrasate Irratia ere.

«Gerora, Goiena indartzen bada, litekeena da ARKO bera xurgatzea»
.
Data zehazterik ez badago ere, Goiena udaberri aldera ikusi ahal izango da, herri jakin batzuetan baina.

«Ongi neurtu behar da hori, ikuslea kalitate gutxi eta kaxkarrarekin galdu egiten da eta. Presentzia nahikoa eta duina izango du Goienak»
. Horren harira esan dezagun ATB astean 30 ordu emititzera iritsi dela. Eta hasieran hori hartuko dute oinarritzat bederatzi herrietako berriekin hornitzeko. Mikelen iritziz askotxo da hori:

«Herri telebista baten xedea ez da emisio ordu guztiak betetzea; guretzat ezinezkoa baita jendearen jakinmina zeharo asetzea. Ez dugu beraz, kate handiekin lehian sartzeko asmorik, baina kontuan edukita bailara osoko gaiak jorratuko direla, eta orain arte haienak plazaratzeko aukerarik izan ez duten herriak sartuko direla, pentsatzekoa da emisio orduak ere zabaldu egingo direla»

Azkenak
Donostiako metroko Mirakontxa-Easo zatiaren lanek %164ko gainkostua dutela salatu dute

Satorralaia plataformak eman du gainkostuaren berri, informazioa Jaurlaritzari eskatutako txosten batetik aterata. Donostiako metroaren Mirakontxa-Easo zatiaren lanak 53 milioi eurotan esleitu ziren, eta egungo aurrekontua 139,4 milioi eurokoa da. Donostiako metro-pasantearen... [+]


Haur miopeen gorakada handia, kezka iturri: “Kanpoan jolastea oso inportantea da”

Miopia gero eta gehiago eta gero eta lehenago ari da garatzen, eta horren arriskua da dioptriak gehitzen joatea eta helduaroan begiari lotutako hainbat gaitz izateko aukerak dezente handitzea. “Eguzki-argia jasotzea inportantea da, eta denbora asko ez igarotzea oso gertu... [+]


M8an faxismoaren kontra eta aliantza feministen alde egingo du Euskal Herriko Mugimendu Feministak

Martxoaren 8an kalera ateratzera deitu ditu herritarrak mugimendu feministak, "desberdinkeriek bere horretan" dirautelako. Zapalkuntza mekanismo berriak agertu direla salatu dute, eta feminismoa "ezkerreko borroken erdigunera" eramateko beharra... [+]


M3moria Auzolana ekimena sortu dute, Martxoak 3ko grebekin loturiko objektuak eta testigantzak biltzeko

Martxoaren 3ko Memoriala hornitzeko erabiliko dira bildutako objektuak. Ekimena ahalik eta jende gehienarengana iristeko asmoz, jardunaldiak antolatuko ditu Martxoak 3 elkarteak Gasteizko auzoetan.


12-18 urteko ikasleak zaintzaz gogoetatzen jarri ditu Euskadiko VII. Olinpiada Filosofikoak

Une delikatua igarotzen ari den zure lagun minak Taylor Swiften kontzertura joatea proposatu dizu, baina kide zaren elkarte ekologistak elkarretaratzea deitu du, abeslariak sortuko duen kutsadura salatzeko; nora joango zara? Dilema etiko horri erantzun diote gazteek, baita... [+]


Punto de Vista: mundua pantailan ikusteko beste modu bat

Otsailaren 24tik eta martxoaren 1era bitartean, astebetez 60 lan proiektatuko dituzte Punto de Vista zinema dokumentalaren jaialdian. Hamar film luze eta zazpi labur lehiatuko dira Sail Ofizialean; tartean mundu mailako lau estreinaldi eta Maddi Barber eta Marina Lameiro... [+]


PSNk AHTaren Gasteizko lotunearen alde egin du, Ezkiokoa ez dela “bideragarria” argudiatuta

"Gasteiztik egin ezean, ez da egingo", adierazi du PSNren bozeramaile Ramón Alzorrizek. Kontra azaldu dira Geroa Bai, UPN eta PP.


CAFek Jerusalemgo tranbiaren proiektua utz dezala eskatzeko manifestaziora deitu du BDZk

Larunbatean egindako prentsaurrekoan adierazi dute manifestazioa ekainak 14an Donostian egingo dutela. 130 kolektibo, alderdi politiko eta sindikatu batu zaizkie eta "atxikimendu kanpaina oraindik zabalik dagoela" gogorarazi dute.


Famili'on egonaldi ibiltaria aurkeztu dute lehendabizikoz Baionan

Plazara, AEK, Uda Leku, Dindaia eta Ebete antolakundeak Baionan elkartu dira Famili'on egonaldi ibiltariaren lehen edizioa aurkezteko. Hizkuntza mailaren arabera eskaintza bat edo beste egongo da eta haur zein gurasoentzat izango da udaberrian.


Hamahiru urte eta erdiko kartzela zigorra ezarri diote Mario López Gernikako saskibaloi entrenatzaileari

Neska adingabeari sexu abusuak era jarraituan egin zizkiola frogatutzat jo du Bizkaiko Lurralde Auzitegiak.


25 urtez 300 haur bortxatu zituela aitortu duen zirujauaren aurkako epaiketa hasi da Frantzian

1989tik 2014ra, Frantzia mendebaldeko hainbat ospitaletan egindako erasoengatik epaituko dute. 74 urte ditu Joel Le Scouarnec zirujau ohiak, eta espetxean dago beste lau sexu eraso kasurengatik.


2025-02-25 | Angula Berria
Iratxe Sorzabal preso politikoaren absoluzioa eskatu dute Irunen

Iratxeren Bidasoaldeko Lagunak ekimenak deituta, dozenaka lagun kalera atera ziren atzo Iratxe Sorzabal preso politiko irundarraren absoluzioa eskatzeko eta behingoz etxera ekartzeko, torturak salatzeaz gain.


Paxkal Indo
“Apaizek jipoitzeko beldurrez, isiltasunak sekulako lekua zuen Betharramen”

Azken asteetan François Bayrou Frantziako lehen ministroaren harira ezaguna egin bada ere, aspalditik dira albiste Betharram eskola katolikoko apaizen gehiegikeriak. Lau urtez barnetegian ikasle izan zen Paxkal Indo lapurtarrarak Euskal Irratiaki adierazi eta ARGIAk... [+]


Hasi da AEBetako Greenpeace desagerrarazi dezakeen epaiketa

Greenpeaceko kideak Dakota Acces oliobidearen aurka protesta egiteagatik auzipetu dituzte eta astelehenean aztertu du salaketa Dakotako auzitegiak. AEBko Greenpeacek gaiaren inguruan jasango duen bigarren epaiketa izango da, lehenengo kasua epaile federal batek bota zuen atzera... [+]


2025-02-25 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Txinako Alderdi Komunista eta enpresa pribatu erraldoiak: tolerantziatik lankidetza goxora?

Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]


Eguneraketa berriak daude