"BESTE ATENTATU BATEK ASKO KORAPILATUKO LUKE EGOERA"


2021eko uztailaren 21ean
M

adrilgo atentatuaren ondoren, EH biolentziatik behar beste aldendu ezik Lizarra-Garazin jarraitzea ere berplanteatuko zenutela iragarri zenuten. Oraindik ere zutik dirau berplanteatze horrek?
Guk ez dugu indarkeria onartzen eta horrela azaldu izan dugu behin eta berriz, argi eta garbi. Atentatua zela eta, indar politiko guztiak indarkeriaren kontra agertzea nahi genuen, EH barne. EHren aldaketa estrategikoa bultzatzen dutenek zenbait pauso eman dute, bai hilketaren ondorengo komunikatuan zein Eusko Legebiltzarrean urtarrilaren 28an izandako ekimenean... Guk ez diogu hitz zehatz bat eskatu EHri, hori gutxiena da, hitzak egon asko daudelako... Kontua da zer esaten den. Lizarra-Garaziko foroa biltzea eskatu genuen, guztiok indarkeriaren aurka gaudela adierazteko. Guk esandakotik, ordea, Madrilgo zenbait mediok Lizarra-Garaziko foroa uztekotan gaudela irakurri izan du.

Urtarrilaren 28an Eusko Legebiltzarrean EHk onartu zuena nahikoa al da zuentzat? Hitzena gutxiena dela diozu, baina hitzak izugarrizko garrantzia dute, ikusten denez?
Jakina, izugarri garrantzitsuak dira eta ostiral hartakoa beste pauso bat izan zen. Baina hor ezin gara geratu, egoerak gauza asko eskatzen duelako, besteak beste su-etena...

Baina zuek noraino iritsi nahi duzue? Gaitzespen hitza ez da aterako EHkoen ahotik. Non dago muga?
Gure muga gure helburuak lortzea da. Nik badakit zer nahi dudan prozesu honetan, baina nik ezin dut zehaztu EHk zer egingo duen. Errespetatzen ditut EHko buruzagi horiek eta badakit batzuk aldaketa estrategikoa bultzatzen ari direla, edo nik hori pentsatzen dut. Argi dago indarkeria nori interesatzen zaion, ezta? Nork ateratzen duen etekina argi dago. Atentatu honekin –hau justifikazio gisa erabiliz–, batzuk azken bi urteetan eman ditugun aurrerapausoak apurtu nahi izan dituzte. Guk beste bide batzuk jorratu behar direla pentsatzen dugu eta horregatik eskatzen diogu EHri ardurakizuna, indarkeria ez onartzea eta prozesuarekin aurrera jarraitzea. Prozesua ez da bakarrik deklarazio bat, askoz korapilotsuagoa da: nazio eraikuntzarako eztabaida, presoak... Fronte asko dago prozesuan.

Jaurlaritzako EHrekiko legealdirako akordioa indarrik gabe utzi zuen Ibarretxe lehendakariak; EAJk eta EAk erabakia berretsi zenuten. Diputazioetan ez da halakorik izan, ordea, eta Gipuzkoan gainera aurrekontuen inguruko akordioa gauzatu egin da. Kontraesana agerikoa da.
Kontraesan handia, bai, arrazoi duzu, gure herrian kontraesan asko ikusten da. Martxan ziren prozesu horiek, eta aurrekontua dela eta, garrantzitsuena bukatzea zen. Bizkaia eta Gipuzkoako gizonezko-emakumezkoen bizitza da, pentsioak... horrekin ezin zen moztu, aurretik erabakita eta negoziatuta zegoelako.

Horrek esan nahi du neurri batean politikan irudikeria ere badagoela.
Badago bai, tamalez, baina hau ez da irudikeria. Gasteizko Gobernuan EHrekiko akordioa indarrik gabe uztea ez da txantxetako gauza, eta hori ez da ona gure herriarentzako. Gipuzkoakoa eta Bizkaikoan kontraesana ikusten da kanpotik begiratuta, eta neurri baten bada, baina ba al dugu jendearen gastu publikoaz eta administrazioan aldez aurretik negoziatutakoa indarrik gabe uzteko eskubiderik? Nik uste dut ezetz. Hitza emana dago eta hori garrantzitsua da. Dena den, berriro diot, Gasteizkoa indarrik gabe uztea ez da txantxetakoa, eta serio hartu behar da. Beste atentatu batek asko korapilatuko luke egoera.

Atentatuaren ondoren, EAJ eta EA ondo egurtu zaituztete alderdi eta komunikabide askoren aldetik. Noiz arte eutsi ahal izango diozue egurtze horri?
Hau erantzukizun historikoaren klabean bakarrik uler daiteke. Alderdi klabean, elektoralean, ezin da ulertu... EAk konpromisoa du herri honen normalizazioarekin, dagoen ilusioa bideratzeko konpromisoa dugu, baina horrek ere badu arrisku bat, agian heldu daiteke erasoaldiei eutsi ezin zaien unea. Neurri handi batean hori EHren esku dago eta argi utzi behar du bide instituzional, demokratiko eta baketsuen aldeko bere apustua.

Egoera korapilotzen jarraitzeko, HBko atzerri politikan dabiltzan kideen atxiloketa eta espetxeratzea etorri zen. Nola baloratzen duzu Garzonen jokaldia?
Ez ditut zalantzan jarriko kontu judizialak, baina zuhurtziarekin hartzen dut esandako guztia, prentsatik informazio guztia ezin dela atera ikasi dut eta. Hori bai, bitxia da denbora luzea pasatu denean halako kontu bat ateratzea, agian unea aprobetxatuz. Gure herrian ikasi dugu gehiegi ez fidatzen...

Ez fidatzen zertaz?
Poliziaren muntaiekin. Agian batzutan nahasten ditugu benetakoak direnak eta ez direnak.

Zein da Lizarra-Garaziko erronkarik garrantzitsuena epe laburrera, datozen hilabeteei begira?
Seguruenik kideen arteko konfiantza berrezartzea. Irailetik –urteurrenetik– gaurdaino zenbait gauza geratu da gure herrian, baina akordioaren helburuak berdinak dira eta berriz martxa hartu behar dugu.

PSOE eta IUk akordio batzuk lortu dituzte Espainia mailan. Ba al duzu esperantzarik horrek eman dezakeenaz?
Ez dakit esperantza den hitzik egokiena, baina saiatu behar dugu haiekin. PSOErekin denok dauzkagu gure kontaktuak, ez da berria. Prozesua desberdina litzateke PSOErekin; begira zer gertatu zen Ingalaterran. PPrekin duguna garbi dago, irtenbide poliziala, eta horrekin ikusi dugu zer izan dugun urteetan zehar. Indarkeriak beti dakar indarkeria. Baina nire itxaropena gehiago doa beste ildo batetik: herritarrek nahi dute bakea, eta hori lortu egin behar da.

Zuek lagunduko al zenukete PSOE eta IUk osatutako gobernu bat?
Gure programaren zenbait gauza lortzeko aukera balego agian bai. ERCrekin sinatutako Iruñeko Adierazpenean genionez, hurrengo legealdian Madrilgo kongresuan autodeterminazioa onartzeko bideak jorratuko genituen. Horrez gain, bake prozesua babesten ez zuen gobernuari gure sostengua ez geniola emango adierazi genuen; baieztapen hau alderantziz hartuta... Testuinguruan ikusi beharko da. Madrilen izatea garrantzitsua da, handik ere gure herriarentzako garrantzitsuak diren gauzak aldatu egin behar direlako. Horregatik, guretzat oso garrantzitsua den gauza egin dugu, estatuko beste herri bateko indar politiko batekin –ERC– akordioa lotu.

EHk dio ordua dela Espainiara begiratu gabe jokatzeko; zuek diozue Madrilen ibili egin behar dela. Zuek ulertuko al zenukete horrelako erabaki bat beste momentu batean, nahiz eta orain EHko erabakiarekin bat ez etorri?
Independenteak izango bagina bai, ez genuke Paris eta Madrilen beharrik, gaur egun bai. EHn badira erabaki horren aurka dauden hainbat indar. EH, gainera, orain arte beti joan da, zergatik orain ez? Duela lau urte, adibidez, egoera askoz gogorragoa zen, eta hala ere joan egin zen. Beraientzat urte askotan ez da garrantzitsua izan han egotea, joan ere ez direlako egin, baina orain... Eta Iparraldean zer? Han ere ez aurkeztea? Nahiago dut diputatu bat Parisen ezer ez izatea baino. Pragmatismo politikoa da hori.

Nazio eraikuntzaren bidean proposamen desberdinak dauzkazue EAJk, EAk eta EHk. Gutxiengo adostasunera iristeko borondateaz hitz egin izan duzue eta gainera horretarako bildu ere bai. Noizko akordio hori?
Horretan ari gara. Hiru indar horien artean bi independentista dira, EA eta EH, eta EAJ ez da orbita horretan izan. EA oso garbia izan da beti horretan, gure kongresu eta idazkietan hala defendatu izan dugu. Baina EAJk argitu behar du zein den benetazko jarrera. Hauteskunde garaiarekin, moteldu egingo da lan hori ere baina datozen hilabeteetarako helduko gara gutxieneko akordioren batera.

Zuen ereduan autodeterminazioa da ardatza. Nola bideratu beharko litzateke eskubide hori Euskal Herriko lurraldeari dagokionez?
Hor dago arazoa. Zaila da eta erritmo desberdinekin jarri beharko da indarrean. Tarteko pauso batzuk eman behar dira. Iparraldean, adibidez, lehenengo pausoa departamendua lortzea da, eta Nafarroa eta EAEren artean harreman sistema bat eraiki behar da;

Dieta vasco-navarra
edo horrelakoren bat lortu beharko da. Estatu espainiarreko Konstituzioak, bestalde, ez du onartzen komunitateen arteko federaziorik eta aukera hori ere agertu beharko litzateke, hortik sor liteke aipatutako dieta hori. Europa mailan ere, mugaz bestaldeko era honetako akordioak zailak dira, baina une honetan, beharbada Estatu espainiarrean baino errazagoak.

Autodeterminazioa Espainiako Konstituzioan sartu nahi duzue. Bere horretan, xedapen gehigarrien bidez... Nola egin nahi duzue hori? Espainiako alderdi nagusienek orain arte erakutsitako jarrera ikusita gaitz samarra dirudi.
Jakina, xedapen horiek eta gisakoak erabili egin behar dira. Espainiako Konstituzioa ez da nire konstituzioa baina bere tresnak baliatu behar ditugu, ahal den neurrian. Estatutuan badago aukeraren bat, Amejoramenduan ere bai... Bitxia da baina Nafarroan jendeak oraindik ez dio eman ez baietzik ez ezetzik `estatutu' honi. Iparraldean zeresanik ez. Dena erabili behar da, zalantzarik gabe, ni pragmatikoa naiz politikan; baina utopikoa ere bai. Biak dira beharrezkoak politikan proiektuak aurrera ateratzeko. Oso garbi dut euskal estatu independente bat nahi dudala, baina baita ere dugun sistema horretarako baliatu behar dela. Hor ez dago kontraesanik.
Espainiarrek ez dute arazorik nazioarteko hitzarmen askotan beste herri batzuekiko autodeterminazioa onartzeko, kurduak direla, palestinarrak... Eta guri zergatik ez, guri ere badagokigunean? Zein da diferentzia? Gu Estatu espainiarrean gaudela. Eskubide hori praktikara eramateko da.

Presoen gose grebak hor jarraitzen du eta ez dakigu noiz arte. Zer egin beharko litzateke presoen eskakizun horien aurrean, datozen egunotan, asteetan, hilabeteetan...
Legezkoa dena exijitzen jarraitu, zigorraren hiru laurdenak beteta dituztenak askatzea eta abarrekoak. Oso erraza da, Espainiako Gobernuak ez du legea betetzen eta bete dezala eskatzen jarraitu behar da. Presoak ezin dira izan aldagai bat, kromoak bailiran. Edozein pertsonak merezi duen errespetoa merezi dute. Espainiako gobernuak 105 haiek mugitu zituenean eta su-etenean zehar aukera garrantzitsu bat galdu zuen legalitateari begira presoen egoera normalizatzeko. Sakabanaketa eta beste arazoekin amaitzen bada, euskal gizartea asko lasaituko da

BOST URTEKO MILITANTZIATIK EA-KO LEHENDAKARITZARA
BOST URTEKO MILITANTZIATIK
EA-KO LEHENDAKARITZARA
Duela 17 urte abiatu zen Barakaldotik Iruñera, 25 urterekin. EArekin, independente gisa heldu zen Nafarroako Parlamentura iragan legealdian. Egungo legealdian –iazko azaroan–, EAko lehendakaritzara heltzea lortu du, euskal politikagintzan hesiak apurtu eta Carlos Garaikoetxearen ondorengoa izatearen erantzukizunarekin. Aurretik Nafarroako Ikastolen Federazioko gerentea izan zen laupabost urtez.


Azkenak
2024-10-17 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez die etxebizitza-alternatibarik eskaintzen Gasteizen dauden Gazako bost familiari

Gobernuak aberriratu ondoren, ia urtebetez bizi behar izan dute aterpetxeetan eta ostatu pribatuetan, eta etengabe lekualdatu dituzte. Gaur egun erabiltzen duten aterpetxea urriaren 31n utzi beharko zutela esan zieten azkenekoz, nahiz eta badirudien beste luzapen bat ezarriko... [+]


2024-10-17 | Hiruka .eus
Lan-esplotazioa eta sexu-erasoak egotzita atxilotutako pertsonen taberna margotu dute, Getxon

Hainbat emakume-langile esplotatu eta horiei sexualki eraso egin dieten jabeen taberna pinturaz margotu zuten ezezagunek domeka gauean Getxoko Areeta auzoan. Pinturaz gainera, aldarri bat ere margotu zuten ondoko horman: "Erasoen aurrean klase batasuna".


2024-10-17 | Cira Crespo
Herriaren ahotsa onartuko duzu

Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]


Lanaldi murrizketaren aurka agertu da Carrefour, Ikea eta Eroski parte dituen banaketa-enpresen elkartea

Espainiako Lan ministro Yolanda Diazen proiektuaren aurka agertu da Banaketa Enpresa Handien Elkartea (Anged): "Joko-arauen aldaketa" ez du onartzen.


Adur Larrea eta Gorka Bereziartua
“Haurrek errazago barneratzen dute magia eta ezustekoa”

"Erraldoiei buruzko ipuina nahi dugu, haur txiki nahiz koskortuagoentzat". ARGIAk enkargua egin zien etxekoak ditugun Gorka Bereziartua kazetariari eta Adur Larrea ilustratzaileari. Emaitza: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira. "Gauza berriak probatzeko... [+]


2024-10-16 | Leire Ibar
TikTokek bazekien neska nerabeak gizonezkoen aurrean diru truke biluzten zirela

TikTok enpresaren barne-dokumentuen filtrazio batek adierazi duenez, enpresa jakitun zen 15 urteko hainbat neska zuzenekoetan biluzten zirela gizonezko helduek bidalitako txanpon birtualen truke. Sare sozialeko hainbat dokumentutarako sarbidea ahalbidetu zuen akats bati esker... [+]


2024-10-16 | Julene Flamarique
Italiak lehen migratzaileak deportatu ditu Albaniara eta Von der Leyenek ekimena Europa osora zabaltzea proposatu du

Kritiken artean deportatu ditu Italiak hamasei errefuxiatu Albanian eraiki duen "harrera-zentro" batera. Proiektua 2023. urtean erabaki zen Meloniren Italiaren eta Albaniako Ramaren arteko akordio bat izan zela eta, eta "migrazio-kudeaketak bizkortzea" du... [+]


2024-10-16 | Iñaki Murua
On Ángel!

Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!

Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]


Tlatelolcoko sarraskiaren aitortza

Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]


Merkatu librearen mitoa

Erdi Aroan Jaungoikoa jaun eta jabe zen bezala, garai modernotan merkatuaren eta bere lege zurrunen menpe bizi gara. Goi mailako soldata erraldoiak merkatuak zehazten omen ditu; izan ere, Iberdrola edo BBVAko CEO-en sariak beraien arloko merkatuek finkatzen omen dituzte, nahiz... [+]


Hezitopia dinagu zain

Tomas Mororen Utopia liburuko utopiarrek leitzea maite omen zuten. Hizkien bueltako hezkuntza onaren ondorioz, haurtzaroan hasi eta helduaroan ere aritzen ei ziren, inork manatu beharrik gabe, leitzen eta ikasten eta gehiago leitzen. Pentsa, aisialdia horretara emanak bizi zuten... [+]


2024-10-16 | Edu Zelaieta Anta
Bira osoa

Sandra Cisnerosek idatzitako The House on Mango Street mugaldeko liburuan pertsonaia baten txakurrak bi izen ditu: bat, espainolez; bat, ingelesez. Beharbada kontu harrigarria gerta liteke lehen begiratuan, baita liburu baterako ere, baina lasaiago pentsatuz gero ohartuko gara... [+]


Popuerzakoa

Iraileko igandeetan ohitura da gure inguruetan Erniora igotzea, Zelatunen dantzan aritzea eta txorizo muturra, edo, jatea. Eguraldi txarrenaz ere ez da jenderik falta izaten. Aurten lagunak goizago abiatu eta ni berandututa, bakarrik nindoan estratan gora, beherantz zetozen... [+]


Abdallah: Israelen lagun amerikarrek kartzelan hilik nahiko luketen libanoarra

Berrogei urte eginen du urriaren 24an Georges Ibrahim Abdallah libanoarra atxilotu eta preso sartu zuela Frantziako Estatuak, eta horrenbestez Europako preso politiko zaharrena da. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea... [+]


Eguneraketa berriak daude