1999AK KULTURAN EMANDAKOA BILDU DU ARGIAK URTEKARIAN

  • kulturan jazotako gertakari garrantzitsuenak hamazazpi atal nagusitan bildu ditu. Gertaerekin batera sortutako iritzi esanguratsuenak eta elkarrizketa deigarrienak ere bertan daude.

2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Labetik atera berria da «Euskal Kulturaren Urtekaria 2000». ARGIAko erredakzioak urtero taxutzen duen liburuak hamaseigarren edizioa du aurtengoa, eta ohi legez, aurreko urtean euskal kulturan gertatutakoa biltzen du. Hamazazpi atal nagusitan sailkatua, bakoitzari dagozkion kronologia, iritziak, elkarrizketak eta arloa ezagutzen duen kolaboratzailearen sarrera orokorra aurkituko ditu irakurleak. Baina hau 300 orrialde inguruko liburuaren lehen zatia baino ez da. Honekin batera, Euskal Kulturaren eta Hizkuntza Gutxiagotuen Aurkibide eguneratu eta eraberrituak kontsultagai daude.
1984an sortu zenetik, informazio tresna erabilgarria izatea du helburu «Euskal Kulturaren Urtekaria»k, bai sailez saileko edukiekin, bai Euskal Kulturaren eta Hizkuntza Gutxiagotuen Aurkibidearekin. Azken honetan hogeitik gora herrialdeetako erreferentziak bildu dira. Euskal Kulturaren Aurkibidean kultur eremu guztietako pertsona eta elkarteren helbide, telefono eta azken boladan izugarri hazten ari diren helbide elektronikoak ere bildu dira. Aurkibide honek lantokitan ez ezik etxeetan ere duen erabilpenaz oharturik, ahalegin berezia egin da azken hauek, helbide elektronikoak, eskuratzeko eta, noski, zaharkituak geratu diren telefono eta helbideak eguneratzeko. Guztira 7.300 erreferentzia baino gehiago bildu dira. Aipagarria da, halaber, bi aurkibideok Interneten ere kontsultagarri daudela. Sareko ARGIAn (www.argia.eus) sartzea besterik ez da.


SAILEZ SAIL.

Administrazioa (Malores Etxeberria), Antzerkia (Iñaki Larrañaga), Artea (Ismael Manterola), Bertsolaritza (Iñaki Murua), Dantza (Oier Araolaza), Euskalduntze-alfabetatzea (Gotzon Hermosilla), Hizkuntzalaritza (Imanol Esnaola), Irakaskuntza (Joxe Mari Auzmendi), Irratia (Xabier Lasa), Kulturgintza (Elixabete Garmendia), Literatura (Aitor Zuberogoitia), Musika (Andoni Tolosa), Normalizazioa (Iñaki Arruti), Prentsa (Pello Zubiria), Telebista (Edorta Arana), Unibertsitatea (Baleren Bakaikoa) eta Zinema (Xabier Portugal). Horra «Euskal Kulturaren Urtekari»ko hamazazpi sailak eta bakoitzaren urteko laburpen-sarrera egiteaz arduratu direnak.
Gasteizko Legebiltzarrak Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia onetsi izana edota Arabako Foru Aldundiak Euskara Zerbitzua desagertarazteko hartutako erabakia dira, besteak beste, lehen atalean nabarmentzen diren albisteak. Antzerkian ez da aparteko obrarik taularatu, eta euskarazko produkzioa urri joan da. Artean, Kursaala eta Euskaldunaren inaugurazioak nabarmendu dira, Txillidaren atzerabegirakoa ere egin dute Guggenheim-en, eta Zarauzko seme kuttun izendatu Oteiza. Bertsolaritzari dagokionez, txapelketa berezia, herriartekoa, antolatu zuten Gipuzkoako bertsozaleek, «Basarri» zendu zen, Lopategi omendu zuten Durangon eta Antonio Zabala «honoris causa» doktore izendatu Deustuko Unibertsitatean.
Zortzi milioi pezeta inguruko (320.000 libera) aurrekontu lotsagarria bideratu zuen Eusko Jaurlaritzak dantza sorkuntzara 1999an, Jon Maiak beste bi aurresku txapelketa bereganatu zituen, baita «Upeletan erronka» ikuskizun berritzailea oholtzaratu ere. Euskalduntze-alfabetatzean, Korrika 11ren ospakizuna eta HABEk Oinarrizko Kurrikulua aurkeztu izana aipa genitzake. Hizkuntzalaritzak hiztegigintza izan du albiste pasa den urtean: UZEI, Elhuyar eta Bostak Baten sinonimoen hiztegiak, Gizarte-Laneko Hiztegia... Irakaskuntzan, Seaskaren 30. urteurrena, lehendakari berri (Itxaro Borda) eta guzti, Ermitagañako 17 haurren gurasoen aldarrikapena edota PPk Gasteizen ezarri nahi duen eredu elebidun bakarra dira aipagarri.
Irratian, beste urtebetez, Iruñeko Euskalerria Irratiak jarraitzen du albiste izaten. FMko lizentzien banaketa ikertu zuen batzordeak besterik bazioen ere, ez da lehiaketa berriro errepikatuko. Kulturgintzaren eremu zabalean Zarautzen topatutako IX. mendeko hilerria museo bilakatuko dela aipa genezake. Literaturan, Atxaga (aurki Jose Irazu), Lertxundi eta Izagirreren sariekin batera, euskarazko argitalpenek gora egin zutela jakin genuen. Besteak beste, Lin Ton Taun, Su Ta Gar, Skalariak, Etsaiak, Kashbad eta Fermin Muguruzaren lan berriak ezagutu genituen musikan. Normalizazioak Kontseiluaren Plan Estrategikoa finantzatzeko kanpaina edota Chirac-ek Hizkuntza Gutxituen Eurokarta sinatzeari emandako ezetza ekarri zituen.
«Gara» egunkaria, «Zabalik» astekaria, «Putz» eta «Bazka» aldizkariak jaio ziren eta «Aizu» hilabetekaria berriturik azaldu zitzaigun. Telebistan, EITBko zuzendari nagusia izendatu zuten: Andoni Ortuzar, ez iskanbila gutxi eta gero. Unibertsitateari dagokionez, UEUk, AEK-k eta Ikastolen Elkarteak «Ikasgu Nagusia» unibertsitate-ikastetxea sortzeko asmoa azaldu zuten. Zineman, azkenik, film laburren urtea izan da, zinean euskara sustatzeko Tinkoren ekimena ahaztu gabe. Ez dira, noski, hauek gertakari garrantzitsu guztiak baina erreferentzia moduan balio dezakete.
Gertakari hauen azalpen kronologikoari iritziak eta elkarrizketa esanguratsuak gehitu zaizkio, guztira 160 orrialde osatuz. Aurki liburudendetan izango da, 2.100 pezetatan, eta ARGIAko harpidedunek etxean jasoko dute


Azkenak
2025-03-28 | Sustatu
La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien kaltea monitorizatuko du Puntueus-ek

Azken aldian, asteburuetan, Internet ez dabil ondo. Hasieran, zaila zen webguneei ezarritako blokeoen zergatia ulertzea; orain, badakigu Espainiako La Ligak agindu zituela, futbola modu ilegalean emititzea saihesteko. La Ligaren blokeoak euskal domeinuei eragiten dien... [+]


Abenduaren 27an Bilbao Arenan milaka euskaltzale batzeko dei egin du Kontseiluak

Bilbon eginiko aurkezpenean iragarri dute ekitaldia, euskarari "arnas berri bat emateko eta behar duen indarraldia gorpuzten hasteko" lehen urratsa izango dela nabarmenduta. Euskaltzale guztiei, baina, oro har, "justizia sozialean eta gizarte kohesioan aurre... [+]


“Ez genuen komunik, ez urik, ez argindarrik... eta hori ere kendu digute!”

Aljeriatik datoz Mohamed eta Said [izenak asmatuak dira], herri beretik. “Txiki-txikitatik ezagutzen dugu elkar, eskolatik”. Ibilbide ezberdinak egin arren, egun, elkarrekin bizi dira Donostian, kale egoeran. Manteoko etxoletan bizi ziren, joan den astean Poliziak... [+]


Olatz Salvador
Konfort gunea

Olatz Salvador
Noiz: martxoaren 15ean.
Non: Deustuko jaietan.

------------------------------------------------

Martxoak beti du deustuarrontzat kolore berezia; urtero ospatzen ditugu jaiak, San Jose egunaren bueltan. Bi asteburu bete festa, eta urtetik urtera Deustuko... [+]


Intza Gurrutxaga Loidi, EHE-ko kidea
“Oldarraldiaren aurrean, hainbat administraziotatik, adibidez, koldarraldia dator”

Euskal Herrian Euskarazek manifestazioa deitu du apirilaren 6rako, 11n EHEko bi kide epaituko dituztelako. Hiriburuetatik autobusak antolatzen ari dira. Bi helburu bete nahi dituzte, batetik, epaituak izango diren bi kideei babesa erakustea, eta bestetik, euskararentzat justizia... [+]


Bidasoako haur eta gazteen psikiatriako kontsultaren itxierak haserrea piztu du

Pazienteek Donostiara joan behar dute arreta jasotzeko. Osasun Bidasoa plataforma herritarrak salatu du itxierak “are gehiago hondatuko” duela eskualdeko osasun publikoa.


2025-03-28 | Irutxuloko Hitza
Metroaren lanetako gainkostua 33,3 milioi eurokoa dela adierazi du Eusko Jaurlaritzak

EH Bilduk galdera sorta bat erregistratu zuen Eusko Legebiltzarrean Donostiako Metroaren igarobideko lanen gainkostua argitzeko. Informazio hori atzo jakinarazi zuen Susana Garcia Chueca Mugikortasun sailburu sozialistak.


Ezkabako ihesaldia gogoratzeko, La Fuga mendi-martxa

Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.


Atzera bota dute Zaragoza eta Araba arteko goi tentsioko linearen proiektua

Martxoaren 19an amaitu zen proiektua aurkezteko epea, baina Errioxako PSOEk adierazi du Forestalia enpresak "interesa baztertu" duela. Enpresak bi parke eoliko eraiki nahi zituen Aragoiko lurretan, baina oraindik ez ditu lortu baimenak eta hori dute egitasmoa... [+]


2025-03-28 | ARGIA
200.000 euro lortzeko kanpaina abiatu du Integrazio Batzordeak

Seaska Sarean inklusio egoeran dauden 165 ikasleei laguntza bermatzeko hasi dute kanpaina, antolaketa propioa eratuta. Frantziako Hezkuntza Ministerioaren jarrera salatu dute kanpaina aurkezteko prentsaurrekoan, behar bereziak dituzten haurren inklusiorako baliabide... [+]


AEBn ekoizten ez diren autoei %25eko muga-zergak ezarriko dizkiela iragarri du Trumpek

Muga-zergak apirilaren 2tik aurrera ezarriko dira eta altzairuari eta aluminioari ezarritakoei batuko zaizkie. "Gurekin negozioa egiten duten eta gure aberastasuna eskuratzen duten herrialdeei ezarriko dizkiegu", AEBetako presidenteak adierazi duenez. 


2025-03-27 | Arabako Alea
Greba mugagabea hasi dute Gasteizko lorezainek

%90eko jarraipen "ia erabatekoa" izan du grebak, sindikatuen arabera. Gasteizko parkeak, lorategiak eta eraztun berdea mantentzen dituzte Enviser azpikontratako 90 langileek.


Eguneraketa berriak daude