Xabier Amuriza "Bitxi bilatzailea"


2021eko uztailaren 19an
Irailaren 24a. Lehenengo saioa zen. Familia-giroan eta goxo prestatu genuen guztia, Lazkao Txiki hurbil sentitu nahi baikenuen. Berarekin pasa nahi genuen arratsaldea solasean, jolasean, kantuan eta kontuan. Eguraldia beti da garrantzitsua euskaldunontzat, elkarrizketa guztien oinarri. Ekintzaren bat antolatzen hasten garenean zeruari begira eta iragarpenak entzuten izaten dugu nahikoa lan. Oraingoan zorteko ginen, goiak ere alde genituen eta eguzki gozotan pozik geunden, gogoz gainezka, irrikitan.
Lazkaomendiko Abalin baserrian, Lazkao Txikiren jaiotetxean, senideek txukun dauzkate gordeta bere sehaska, bere liburuak, bere sariak, bere oroimena... Bere usaina hantxe dago oraindik, Joxe Miel bizirik dago bere txokoan.
Mozorrotu gabe, egun batez Lazkao Txiki izatea erabaki zuen Xabier Amurizak eta, urduri samar bada ere, aurrean genuen. Ezagunak, oso ezagunak, lagunak, oso lagunak izanak biak, Joxe Miel eta Xabier. Xabierri begiratu eta Joxe Miel zela zirudien hizketan eta bertsotan ari zena.

POZIK,
alai, urduri eta, batez ere, hunkituta zegoen Xabier: «hainbeste aldiz aipatu zigun sehaska ere ez da imajinaziozkoa! Erreala da! Hementxe dago!».
«Lazkao Txiki, bat-bateko sorgina». Maitagarria, ezaguna, bihurria, txinpartaduna, ezustekoak botatzen zituena, bakarra, berezia, artixta, jenioa! Jenioa zelako hartzen omen du Amurizak sorgintzat Lazkao Txiki. Sorginak erretzen zituzten garaiak joan dira, baina inkisizioak, gaur berriz ezarriko balitz, Joxe Miel erreko zukeen, herriak maite zituenak torturatu eta erretzea baitzuen lege.
Bat-batean han eta bat-batean hemen, errimatuz hizketan oholtzara igo aurretik eta errimatuz kantuan oholtzatik bertatik, bertsotan aritzen zen beti «gure txikia». Bota zituen milaka eta milaka guztietatik, onak eta txarrak, denetik, ehun bat perla, ehun bat bertso oso-oso on aukeratu eta gozo-gozo kantatu zizkigun Xabierrek. Liburuetatik, grabazioetatik nahiz ahoz-aho, bildu, hautatu eta antologia txukuna aurkeztu zigun.
Bat-bateko bertsoak behin entzun eta haizeak eramaten ditu, horretarakoxe dira, unean, zirkustantzian gozatu eta ondoren ahazteko. Baina badira bat-bateko bertso batzuk perlak direnak. Perlak, haizeak eraman ditzan karga gehiegi izaki, entzule bertsozaleen belarrietan geratzen dira, euli handiak bailiren burrunbaka.
Benetako kalidadea duten bat-bateko perlak jaso, elkarren ondoan jarri eta bitxidenda dotorea aurkeztu digu Xabierrek. Zirkustantziak, non, noiz, norekin... azalduz gidoi txukuna prestatu eta duela 60 urte Ordiziako azokako tratulari bezala jar gaitezke, duela 50 urte haurdun geratutako gaztearen azalean. Gaien aurkezpena egin eta ofiziotako saioetan kidearen arrazoiak errezitatuz eta Joxe Mielenak kantatuz, Xabierrek frogatu digu bere ahotsak instrumenturik ez duela behar musika egiteko. Gidoiari esker erraza da atera salto egin eta garai hura ondo imajinatzea, denboraz urrun ez badago ere oso desberdina zen garaira joatea.

NEURRIEI
eta doinuei dagokienez, berriz, bitxi bakoitzak baditu bereak, luzeagoa, motzagoa, biziagoa, gozoagoa, bihurriagoa, ezagunagoa edo ezezagunagoa: urre gorrizko perla zortziko txikian kantatzen du, turkesa zortziko handian, zafirozkoa hamarreko txikian, diamantezkoa bederatzi puntukoan, zilarrezkoa kopla neurrian...
Lazkao Txikiren txistea, alde barregarria, bazterrera utzi eta bertsoari, bertsoa egiteko era orijinalari heldu dio Amuriza bitxi aukeratzaileak. Dudarik ez bitxien artean toki oso-oso garrantzitsua betetzen dutela, era batera edo bestera barrea eragiten zuten/duten bertsoek, baina propio beraien bila joan gabe, ugariak direnez, nahitanahiez ateratzen direlako. Axkarkeriak, txisteak, algarak bere tokia du, bere tokia behar ere behar baitzuen «Lazkao Txiki, bat-bateko sorgina» saioan, baina ez da garrantzitsuena.
Lazkao Txiki berpiztu diguzu Xabier. Guk ondo pasatzea nahi zenuen eta primeran! pasa genuen zurekin eta Joxe Mielekin. Eskerrik asko


Azkenak
Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Betiereko Wagner

'Tristan und Isolde' opera

Bilbao Orkestra Sinfonikoa. Zuzendaria: Erik Nielsen.
Bilboko Operaren Abesbatza. Zuzendaria: Boris Dujin.
Eszena zuzendaria: Allex Aguilera.
Bakarlariak: R. Nicholls, G. Hughes Jones, M. Mimika, E. Silins, C. Daza, D. Barcellona, J... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Argia Sariak banatuko ditugu gaur Usurbilgo Atxega Jauregian

Usurbilgo Atxega Jauregian, urtarrilaren 31n, hedabideetako, kulturgintzako eta erakunde publikoetako ehun lagun inguru bilduko dira. Bazkariaren ondoren, 16:00etan egingo da sari banaketa. Antton Mendizabalek egingo dituen azken garaikurrak jasoko dituzte saridunek... [+]


“Yoga onkologikoa xamurtasunean eta errespetuan oinarritzen da”

Prozesu onkologikoetarako tresnak lantzen ditu Paula Barrio yoga onkologikoko irakasleak: “Gorputzarekin eta lesionatutako zonaldearekin konektatzen dugu”.


Zestoan euskararen erabilera handitzea helburu, aisialdia doan baliabide urriko haurrentzat

Zestoan (Gipuzkoa), 2024ko irailaz geroztik, baliabide ekonomiko urriko haur eta gazteak bost kultur eta kirol ekintzen artean bat aukeratu, eta horretan doan aritu daitezke. Udalak dirulaguntzen araudia berritu du, haurren aisialdia eskubide bat dela argudiatuta. Aldaketarako... [+]


2025-01-31 | Euskal Irratiak
Ramuntxo Labat-Aramendi
“Duintasunez arituko gira; Ahetzeko herriko etxearen egoera egonkortu nahi dugu”

Lehen itzulitik bigarrenera, auzapezgotzara jauzi egin zuen Ramuntxo Labat-Aramendi abertzalearen zerrendak. Erdiespena "xinaurri lanari esker" egin zela uste du Labat-Aramendik. Ahetzen zerrendak bozen %44,39 lortu zuen urtarrilaren 12an eginiko behin betiko bozketan... [+]


Iruñean Laba elkartearen eta Windsor tabernaren lokalak bateratuko dituzte

Modu horretan, euskara eta euskal kultura hiriaren bihotzera eraman duen proiektuari egonkortasuna eta sendotasuna emanen diote.


2025-01-31 | Uriola.eus
Sukalde eta garbiketako grebaren lehen egunak %70etik gorako jarraipena izan du ostegunean, sindikatuen arabera

Ehundaka langile elkartu ostegunean Bilbon egin den giza katean “Lan baldintzak hobetu, hemen eta orain erabakita” lelopean.


Langile bat hil da Arbizun, lanean ari zela kamioi batetik karga gainera erorita

52 urteko altsasuar bat hil da ostegunean Arbizun lan istripua izan ostean, Nafarroako Foruzaingoak jakinarazi duenez. Urtea hasi zenetik Euskal Herrian lan istripu batean hildako laugarren langilea da. Ezbeharra herriko erdigunean dagoen etxebizitza bat zaharberritzeko lanetan... [+]


Greba Nafarroako hezkuntza publikoan
Ikasturteko hirugarren greba deialdia ere arrakastatsua izan dela diote sindikatuek

Ikasturtea hasi denetik hirugarren greba eguna izan da ostegunekoa Nafarroako Hezkuntza Publikoan eta goizeko mobilizazioen ondoren, LAB, Steilas, ELA eta CCOO –protestaren deitzaileak– pozik agertu dira. Euri jasak eta hotzak lagundu ditu etengabe irakasleak... [+]


Jerusalem ekialdean UNRWA debekatu izanak are gehiago zailduko du Gazarako laguntza

Urtarrilaren 30 honetan abian jarri du Israelek Jerusalem ekialderako UNRWA Palestinar Iheslarientzako Laguntza eta Lan Bulegoaren debekua. Urtarrilaren 15ean adosturiko su-etenari segi, bahituen eta presoen hirugarren trukea dute ostegun honetan.


2025-01-30 | Julene Flamarique
Erantzukizunak eskatuko dituzte Zaldibarko tragediaren bosgarren urteurrenean

Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]


Zigor gehiago espero dituzte Zarauzko EAJko zinegotzi ohiaren etxearen auzian

EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]


2025-01-30 | Leire Ibar
Osasun publikoaren alde otsailaren 1ean Bilbon, Gasteizen eta Donostian kaleak betetzera deitu dute

Osasun Publikoaren Aldeko Herri Plataformak (OPA) manifestazioak deitu ditu otsailaren 1erako. Mobilizatzeko deia egin dute osasunaren pribatizazioari aurre egiteko, lehen arreta indartzeko, osasun arloko langileen baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta kudeaketa... [+]


Eguneraketa berriak daude