Beruete inguruan: Kixote Mantxakoaren errota biraka


2017ko azaroaren 28an
Mendi magalen artean dago kokatuta Beruete herria, dotorea bera eta are gehiago bere inguruak. Pagadi, soro eta larreen artean murgildu beharko dugu gaurko ateraldian, antzinako aztarnak ezagutu nahi baditugu bederen. Herri hau XII. mendeko errege hiribildua izan zen. Mendi hauetan trikuharri, harrespil eta koba zenbaitetan aurkitutako aztarnak kontuan izanik, gizakia bertan aspalditik bizi zela pentsa daiteke. Beruete udalerriko mugetan barna Aritz Ireber trikuharri estazioa dago, bortz-edo trikuharri biltzen dituena, baina Basaburuko beste estazioan gehiago dira oraindik. Ondare arkeologiko eta naturalaz gain, herria ospetsua da bertan dauden jatetxeengatik, batetik herriko ostatua eta bestetik sagardotegia. Hau guztia kontuan hartuta txango hau egitera ausartzea merezi du. Kilometro kopurua ikusita, laburra iruditu arren, ez da sobera erraza. Hasierako kilometroak gorantz dira, errepidez, gerokoak ordea, pistetatik, baina puntu garaietara iristeko, hots, errotetara, malda gogorrak aurkituko ditugu. Bigarren zatian, lurrezko mendi bideetatik gora egiten dugu lepo batera arte. Handik behera eginez, bide estuetara pasako gara, zenbait tokitan txirringaren gainean jarraitzea trebezia hutsa izango delarik. Otzolatik aurrera harri soltez osaturiko pista batetik joan beharko dugu, egin berria duten ur emariaren gainetik.
Herriko plazatik abiatuko gara gaurkoan, ostatua dagoen lekutik, hain zuzen. Behera jo behar dugu metro gutxi batzuetan, laster zuzenean gora doan kaletik, ekialdeko norabidean, landetxe bat topatuko dugularik. Hauxe izango da herritik aterako gaituen errepidea, eta gure aldapen hasiera. Hurrengo kilometroetan zehar ez dago galtzerik, baina bai landatar paisaje hauetaz gozatzerik. Iturri bat aurkituko dugu ezker aldean, eraikin berri baten parean, baina aurrerago aurkituko dugunaren ura hobea da. (3,2km) Lepo batera iritsiko gara, non asfaltoa amaitzen den; bertan bidegurutze bat dago, lau pistekin, gure bidea ia zuzen abiatzen dena izango da. Zuhaitzen artean izango dira hurrengo kilometroak, berriz beste lepo edo mendate batera arte, non GRarekin gurutzatuko garen, eta bihurgunea amaitzen denean iturri garden eta fresko bat dago. Aurrera jarraituz laurehun bat metrotara eskuinean ataka bat dago, arretaz begiratu, gero hortik jarraituko baitugu (5,8 km). Baina oraingoz, segi dezagun pista, jada ikusiak ditugun haize errotetara joateko. Bertze bi ataka ikusiko ditugu eskuin aldetik, lehena Launtze tontorrera ere eramaten duena eta bestea Zuparrobi aldera. (8,3 km) Metalezko langa bat topatuko dugu, giltzaz itxita, baina alboetatik txirringaz igarotzea ez da inolako eragozpena. Ehun bat metro aurrerago bidegurutze bat dago eta gure norabidea eskuinekoa izango da. Geroago beste pista batekin topo egingo dugu (8,9 km), bertan eskuinetik gora segi eta patxadaz hartu, aldapa gogorrenak hemen aurkituko ditugulako. Pista hau porlanezkoa da eta atzera egiteko tentaziorik ez dugu izango. Goiko aldea gureganatu dugunean jarraitu pittin bat gehiago 20 zenbakia duen errota ikusi arte, han Zuparrobi mendiko gutunontzia baitago eta hemen egin dezakegu atsedenaldi ederra paisajeaz gozatzeko, Leitzaran harana eta Malerrekakoa ikusgai ditugularik.
Itzulia bide beretik izango da, baina lehenengo gurutzean aukera bat proposatuko dugu, denboraz eta indarrez ongi dabiltzanentzat. Beherantz jarraituz gero Kornietako parke eolikora iritsiko zarete, 2,3 kilometroan dagoen beste bidegurutzera arte. Handik aurrera ere jarrai daiteke oraindik, baina norberak ikusiko du eta neurtuko ditu bere indarrak. (Distantzia hau ez dugu zenbatu hurrengo erreferentzietan). Honela, aurrez aipaturiko atakara joan beharko dugu (14,6 km). Hemendik aurrera bideak lurrezkoak izateaz gain, lokatza aurkituko dugu zenbait lekutan eta ez ahantzi zuhaitzen azpitik goazela eta kontuz, beraz, sustraiekin. Aurrerago beste ataka bat dago eta handik malda Bi Aizpen Sepulture trikuharria ikusteko. Bertan, ezkerretik jarraituz Laontze mendira igoko gara, ikuspuntu ederra da-eta. Jaistean, trikuharriaren ezkerretik behera doan pista hartuko dugu eta, berriz gora egin aurretik ezkerrean dagoen askara joan behar dugu (17,3km). Bertan ataka bat dago eta honen ondotik, bide estu bat basorantz zuzentzen da, hau da gure helburua. Kontuz, hasieran bidea estua baita eta gainera sustraiek okerragoa bihurtzen dute. Amildegitxo bati ere erreparatu beharko diogu. Laurehun metro aurrerago, eskuinetik bidexka bat irteten da, baina guk ertzetik joko dugu apur bat gehiago, laster eskuinetik Otzola harana gureganatzeko. Kontuz (18,2 km), eskuinera jo eta hirurehun bat metrotan, lasai hartu, nahiko zaila da-eta txirringaren gainean mantentzea. Geroago langa bat aurkituko dugu, Beruete eta Arraras udalerrien muga eta, ondoren, lautadan, iturri eta errekatxoa.
Otzolako harana arras polita da eta xarmaz beteriko eremua dugu, larre, zuhaitz eta urek freskotasun eta bake giroa sortuz. Gainera, harrespil bat zegoen iturritik gertu, tamalez larredia sortzeko sartutako makineriarekin hondatua. Erreka erreferentziatzat hartuz, ibarraren estugunean bidegurutze bat dago, gure norabidea, ura ezkerraldean utziz abiatzen den pista da, ur jauzi dotoreak ikusgai ditugularik. (19,4km). Hemendik aurrera ur emari baten gainetik ibili beharko dugu. Basoan murgildurik gaudela, (21 km) ezkerrean ikusgai izango dugu leize sakon bat. Bere egitura harrigarria da, geruzak bertikalki egituraturik baitaude. Ataka batekin topo egingo dugu aurrerago eta, gainditu bezain pronto, bidegurutzea eskuinetik jarraitu behar da (21,8 km). Aldapak behera egin eta kitto errepidean izango gara, eta bertatik plazara ezer gutxi gelditzen da, gure ibilbidea finitzeko, baita hurrengo beste bat arte gogoz itxoiteko ere
Energia eolikoaren aldeko apustua

Nafarroan energia berriztagarrien artean gehien erabiltzen ari dena eolikoa da. Nafarroako erkidegoan sei zonaldeetan eraiki dira jada parke handiak: Leitza, El Perdon, Alaiz, Gerinda, Izko eta hegoaldeko mugan Buñuel. Antza denez, badira ere aurreikusiak beste toki batzuk. Gaur egun energia berriztagarri mota honetan inbertsio gehien egiten ari den probintzia dugu Nafarroa. Nafarroako Gobernuak energia honetaz baliatu nahi duten etxeei ere dirulaguntzak eskaintzen dizkie.
Errota erraldoi hauek alde okerrik ere badute. Ekologistek salatzen dutenez, errotak eraikitzeko lurra mugitu behar da eta erosoago lan egiteko pistak irekitzen dituzte. Dena dela, aurrerantzean gure txangoetan, halako erraldoiak ikusten ohitu beharko dugu, toki askotan ezartzen hari baitira


Azkenak
Eskolaz kanpoko jarduerek kanpoan uzten dituzte premia bereziak dituzten haurrak

Bai ikastetxeek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerek, bai aisialdiari loturiko ekintzek eta udalekuek desgaitasunen bat duten haurrak kanpoan uzten dituzte maiz, eta hain justu, jarduera horiek bereziki onuragarriak dira premia bereziak dituzten haurrentzat. Hala dio... [+]


2025-04-01 | Euskal Irratiak
Arrate Isasi: “Iparraldeko haur elebidunek euskara nola ikasten duten ikertu nahi dugu”

Euskal hizkuntzalaritza esperimentaleko katedra berria estreinatu dute Baionako fakultatean.


2025-04-01 | Gedar
Aurtengo Maiatzaren 1ean ere Bilboko kaleak hartzera deitu du EHKSk

"Gerra inperialistaren eta Europako estatuen berrarmatzearen aurka" mobilizatuko da Langileon Nazioarteko Egunean.


2025-04-01 | dantzan.eus
Zuberoa dantzan batuko da berriz ‘Aitzina Biga’ ikusgarrian

Aitzindariak elkartea Aitzina Biga ikuskizuna prestatzen ari da. Ehun parte-hartzailetik gora izango dira dantzan, musikan, antzerkian, kantuan eta bertsotan apirilaren 19an Maulen aurkeztuko den ikuskizunean. Uztaila bitarte, beste lau emanaldi izango dira: Miarritze, Arrasate,... [+]


2025-04-01 | Elhuyar
Antidepresiboen preskripzioak gora egin du pandemiaren ondorioz

Antidepresiboen kontsumoa aztertuta, Euskal Autonomia Erkidegoan COVID-19aren pandemiak sintoma depresiboen intzidentzia handitu zuela ondorioztatu du ikerketa batek. Halaber, azterlanak nabarmendu du herritarren osasun mentala arazo fisikoekin batera artatzearen garrantzia, bai... [+]


Emisio gutxiko eremua behin-behinean etetea erabaki du Euskal Hirigune Elkargoak

Frantziako legebiltzarrean Errepublikanoek eta Batasun Nazionalekoek egindako zuzenketen harira dator erabakia. Zuzenketak onartu dituzte, eta, beraz, Euskal Hirigune Elkargoak emisio gutxiko eremua ezartzeko gastu ekonomikorik ez egitea erabaki du.


Birundaren aldeko manifestazioa egin dute Donostiako Parte Zaharrean barrena

Pasa den asteko "kaleratze ilegala" salatu dute hainbat herritarrek, ostiral arratsaldean.


Euskal Herriko II. Ekotopaketak egin dituzte asteburuan, garaiko erronkez eztabaidatzeko

Jauzi Ekosizialeko kideek antolatzen duten bigarren edizioa da. Euskal Herriko trantsizio ekosozialak "inoiz baino premia handiagoa" duela adierazi dute, "datozen aldaketa sakonen aurrean trantsizio justua nahi bada".


2025-03-31 | Ahotsa.info
Burlatako Gazte Asanbladak gaztetxearekin jarraitzeko akordioa iragarri du Udalarekin

Manifestazio jendetsu batek herriko kaleak zeharkatu ditu, Poliziaren gehiegizko dispositibo batek zainduta, gazteek kudeatutako guneen defentsan eta Gaztetxeak erasoen aurrean defendatzeko. Manifestazioaren amaieran, publiko egin dute iragarpena.


Bost urterako inhabilitatu dute Marine Le Pen, Europako Parlamentuko funtsak desbideratzeagatik

Parisko Auzitegi Korrekzionalaren arabera, 2,9 milioi euro desbideratu zituen Frantziako RN Batasun Nazionalak 2004 eta 2016 artean. Le Penez gain, alderdiko beste 24 kide ere errudun jo dituzte. Helegitea aurkeztuta ere, RNko buruzagia ezingo da aurkeztu 2027ko Frantziako... [+]


BDZk CAFi exijitu dio Israelekin harremanak mozteko, igandeko manifestazioetan

Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan egin dituzte manifestazioak. Israelek Palestinan egin duen eta aurrera daraman genozidioarekin kolaboratzen duten enpresei laguntza publikoa emateri uzteko eskatu diete Nafarroako Gobernuari eta Eusko Jaurlaritzari.


STEILASek eta LABek jakinarazi dute Hezkuntza Sailak bertan behera utzi duela gaurko deituta zuten bilera teknikoa

Hezkuntza Sailak EITBri azaldu dioenez, ikastetxe bakoitzean izan beharreko baliabideak batzar teknikoetan negoziatu partez, mahai negoziatzailean landu beharko lituzkete. Bihar eta etzi greba egingo dute EAEko ikastetxe publikoetako irakasleek.


Armen lobbyek (Euskal Herrikoak barne) gerrara eraman nahi gaituzte

Joan den ekainaren amaieran bukatu genuen Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez sortzeko) liburuaren lehenengo zatiak Gerra badatorrela! du izenburu, bertan... [+]


2025-03-31 | ARGIA
Iruña-Veleia afera argitzea eta ondarea ez suntsitzea eskatu dute Gasteizen

Iruña-Veleia auzia “behin betiko” argitzea eskatu dute martxoaren 30ean, Gasteizen egindako manifestazioan. Iruña-Veleia argitu, ez suntsitu plataformak aztarnategian egindako “txikizioak” salatu ditu eta Arabako Foru Aldundiaren ardura... [+]


2025-03-31 | Gedar
Etxebizitza-arloko arrazakeria salatu eta apirilaren 5ean mobilizatzera deitu dute hainbat kolektibok

Etxebizitza eskuratzeko orduan pertsona arrazializatuek eta migratzaileek jasaten duten bazterketa sistematikoa salatu dute Gasteizen, agerraldi baten bidez. Apirilaren 5ean Donostiara bertaratzera deitu dute, etxebizitza-eskubide unibertsalaren alde.


Eguneraketa berriak daude