PARISEK JAN EZ GAITZAN: ELE!

  • ekimenak hats berria eman dio eskualdeko bizi kulturalari, euskarari erabat, gainera.

2021eko uztailaren 19an
Ezinezkoa izan da Alduden telebista bat sortzea. Mendi artean egonik, emititzeko sobera garesti ateratzen baita. Igorgailu anitz beharko lirateke mundu guztiarengana heltzeko. Oztopoak oztopo eta Aldudarrak bideo elkartearen egitura baliatuz, 1997ko ekainean herriko gazte saiatu batzuek Ele bista sortu zuten, xede nagusia bideoa tresna gisa baliatzea zelarik, jende artean komunikazioa pizteko. Izan ere, telebistak jendea indibidualizatu egiten du bere gibelean; Iparraldean ikusgai dagoen frantses telebista kasu, gero eta paristarrago ari da bihurtzen, auzo xume edo laborarien bizimodua ikusmolde deformatu baten bidez bakarrik irudikatuz, antropologia hutsa bailitzan.

«Elitearen ispilu horri kontra egiteko eta gure nortasuna biziarazteko, bideoa erabiltzea pentsatu genuen»
azaltzen digu Ximun Carrere Elebistako arduradunak. Hastapenetik hasi ziren aztertzen: zer egin jendeak parte hartuarazteko? Halaxe, aldizka bideo kazeta baten ateratzea bururatu zitzaien, non jendeak egin erreportajeak ikusiko ziren.

«Gure filosofia atxikiz, bideoaren demokratizazioa aldarrikatzeko gisan, nahiago genuen jendea ikusentzunezko baten inguruan elkartzea; telebista aitzinean zaudela, iduri baitu guk ez dugula deus erraitekorik. Bestalde, elkarte handietatik norbait lanen bat proposatzera etortzen zaigularik, gu haien zerbitzurako jartzen gira eta ez dugu haien hitza zalantzan jarriko, nahiz eta jakin ez dela sobera hola. Anitzetan, emaitza ikusita konturatzen gira horretaz
». Nagusiki beraz, enkarguzko lanekin ateratzen dute bizibidea, erakunde eta enpresendako bideo industrialak, Gazteriak-ek antolatu gauzen inguruko dokumentalak edo EKErendako bideoak direla.
Egitasmoari lotzeko, Europatik eta Euskal Kultur Erakundetik diru laguntza bat ukan zuten, bi aleak ateratzeko baliatu izan dutena. Berez, Elebista aski komertziala ez izanik, buruhauste franko dituzte irtenbideak atzemateko. Ximunek lañoki argitzen digunez,

«norbaitek kazeta erosten duelarik, emaiten duen sosak ez du kostua estaltzen. Hori da gure arazo nagusia, egiteke dagoen urrats komertziala falta zaigu. Herritarrek ez dute ulertzen kazeta horren erostera etorri behar dutela. Horren kariaz, pentsatu genuen onena kazeta eskaintzea zela eta haiek nahi bazuten, diruz lagun ziezagutela, hara, baina salgai jarri gabe. Iaz, abonamendu sistema bat abiarazteko nahikaria bagenuen, etxean lau kazeta urtean saltzeko. Baina azkenean ez genuen egin. Orain berriz, ideia batetik abiatzen gara gehiago, adibidez Mikel Erramuzperen «Sorlekua utziz geroz» filma erakusten segituko dugu. Ideia ttipiagoekin, alegia, jendeak ikus dezan nornahik duela istorioak kontatzeko ahalmena, eta gure tresneria eskainita erakutsiko diegu ideia hori nola bilakarazi, baita muntaketan lagundu ere.»

HIRU BIDEO KAZETA.

Lantaldea zazpi lagunek osatzen dute, hiru soldatapean. Proiektuen inguruan hala ere, jende gehiago biltzen da. Orotara zazpi kamera dituzte Ele Bistan, biga erreportajeak egiteko, beste biga emanaldiak zuzenean grabatzeko, zahar bat eta beste bi ttipi, horietako bat digitala. SVHS euskarria darabilten arren, merkeak bezain kalitate onekoak diren DVcam kamerak erostekotan dira. Berriki egin den Mixel Labegerieren omenezko kantaldia adibidez, lau kamera erabiliz grabatu zuten.
Sortu zenez geroz, hiru bideo kazeta atera dituzte, hiru laurdenetik gora euskara hutsean (bada beste kazeta bat frantsesez azpidatzia). Lehen alean Aldudeko balea zuten aipagai, gehi zazpi erreportaje ttipi: «Errestoak» kromlechen gainean, jendea egunero ondotik pasatzen bada ere, ez baitaki sobera zer diren. Beste bat «Ipar hego» izenekoa, Banka eta Erratzuko Ihauterien kontura, bi aldetan gauza bera egiten dela erakusten duena. «Zurrumurru» izenekoan postak arazoak ukan zituenekoa; «Gazteen txokoa» non bi gaztek adineko batzuei galderak pausatzen dizkieten, haien gazte garaia konta diezaieten, biak alderatu ahal izateko. «Kirola aldi»n berriz, kirola muinean hartuz, baina ez betiko maneran, baizik eta Perkain Aldudeko pilotaria oroitu eta bidenabar, oraingo Perkain pilotariarekin lotura egiteko. «Saski naski»n kultur mailan atera diren gauzak erakusten ziren. Korrikari ere eskaini zioten atal bat.
Bigarren alean aldiz, gai berberak hartu eta Ipar Euskal Herria osoan gaindi berregin zituzten. «Errestoak» Arbonan, «Gazteen txokoa» euskal kulturaren inguruko gogoeta Garazin, «Argituz» toxikomania plazaratzen da Miarritze, Angelu eta Baionan, «Ipar hego» Nafarroako egunari buruz Baigorrin, «Kirol aldi» Donibane-Lohizunen, eta abar. Beste gaiak ere landu zituzten «Elez ele»n kasu, laborantzan segidarik ez duten etxaldeei lotua, Añarbeko gazteek egina. Azkenik, aurten atera duten bideoak Aldude, Banka eta Urepel herrien arteko iazko azoka hartzen du oinarri. Gutxi gorabehera 300 pasa ale saldu dituzte kazeta bakoitzarekin.


IKASTALDIAK BURUAN.

Apailatzen ari diren ikastaldien bidez telebistako moldeak erakutsi nahi dizkiote gazteriari. Egun bat muntaketan iraganez gero, nornahik igarri lezake telebista zeinen bitarteko makurra izan daitekeen irudia eta hitza uztartzeko tenorean.
ETBrekin balizko hitzarmen bati ongi deritzo Ximunek:

«Orain arte ez dugu urrats hori eman, besteak beste, haiek Betacam euskarria dutelakotz. Lan tresna digitalak erosi ondotik, katalogo moduko batekin joan beharko genuke. Baina hori nire iritzia da»
. Bestenaz, euskarazko herri telebistekin zenbait gauza egiten dute Ele Bistakoek. Haien artean sare bat antolatzearen ideia buruan dabilkite, lanak Xaloa, Ttipi Ttapa, Oarso eta Arrasate telebistekin trukatzeko.

«Kazeta bat ere egin dugu herri telebistei buruz, haien saioen zatiak erakutsiz»
gehitzen du Carrerek. Ele Bistaren gauzaketa inguruko gazteendako eredugarri izaten ahal delakoan dago Ximun:

«Egia da astean zehar gazte gutxi ibiltzen dela inguru honetan. Zernahi gisaz, eta ni Lekuinekoa banaiz ere, badirudi gazteek ikusi dutela, gauzak sortzeko ekimena ukanez gero, hemen geratzen ahal direla. Horretarako naski, ez da lan eskaintzarik, baina badituzte laguntzak beren ideiak garatzeko»

Azkenak
2024-10-03 | Gedar
24 orduko barauak egingo dituzte aste honetan Euskal Herrian, Palestinarekin elkartasunez

Ostegun arratsaldean hasiko dira baraualdiak, eta bost gune antolatu dituzte ekimenari lotuta: Bilbon, Altsasun, Donostian, Gasteizen eta Iruñean. Larunbat eguerdian, berriz, manifestazio handi bat egingo dute Bilbon, palestinar erresistentziarekin elkartasunez eta... [+]


Marixol Iparragirreren kontrako epaia artxibatu du Auzitegi Nazionalak

Miguel Angel Blanco PPko zinegotzia bahitu eta hiltzearen ardura politikoa egotzi nahi zioten, baina auzia preskribatuta dagoela iritzi dute epaileek.


EHUko Zuzenbide fakultateko ikaslea
“Hasieratik neurri zorrotzak hartu beharrean, ikasleen erantzun irmoaren zain egon da EHU”

Azken egun hauetan, "Faxistak kanpora!" lelopean EHUko Zuzenbide fakultatean eramandako borroka antifaxistaz hitz egin dugu anonimotasuna atxiki nahi izan duen ikasle batekin. Sare sozialetan frankismoa goraipatzen eta mezu xenofobo, matxista eta homofoboak zabaltzen... [+]


2024-10-02 | Leire Ibar
Emakumeenganako diskriminazio sexista %18,5 igo da azken bi urteetan

Honakoa dio Arartekoak argitaratu duen ikerlanak. Jarrera matxisten inguruko azterketak Euskadiko nerabe eta gazteetan jarri du fokua. Diskriminazio gehien gertatzen diren espazioak kalea eta sare sozialak dira.

 

 


Montse Borda. Pinturaren artisaua kobazuloan
“25 urtez astebururo fabrikan ari naiz, baina horrek astegunetan tailerrean egotea ahalbidetzen dit”

Iruñeko Arrosadia auzotik pasatzen naizen aldiro sartzen dut burua Santa Marta kaleko tailerrean. Hor da Montse normalean: potetxoan pintzela sartu, trapu batean ia pintura dena kendu eta pintzela mihisean igurzten, begiztan. Bere espazio-denboran sartu naiz gaur eta... [+]


2024-10-02 | Julene Flamarique
Lan-baldintza “miserableak” salatu zituzten langileak kaleratu ditu The Champions Burgerrek

Iruñerriko Laneko Autodefentsa Sareak The Champions Burger jardunaldian langileek pairatzen dituzten lan-baldintza kaxkarrak salatu zituen aurreko astean The Champions Bugerrek langileak esplotatzen ditu lelopean.


2024-10-02 | Inma Errea Cleix
Ez da sexua

Aldarri eta kanpaina, lege, arau, plan eta aurrekontu, babes-mekanismo eta zigor-makinaria oro gorabehera, etenik gabe jarraitzen dute kasu gogorrek eta jokabide zitalek betetzen albistegiak, tantaka zein zaparradan, eta gizon-desmasiak salatzeko protesta-ekintzek,... [+]


2024-10-02 | Itxaro Borda
Tupperware

Ikasi berri dugu Earl Tupper jaunak Floridako Orlandon, 1947an, sortu zuen mila koloretako ontzi enpresa peko errekara doala, desagertzeko zorian dela, preseski. Badirudi plastikoak konkurrente larriak dituela, adibidez, linean egiten diren salerosketena edo erabilpen bakarreko... [+]


2024-10-02 | Hiruki Larroxa
Gizonen anaidia akabatzeko premia

Gisèle Pélicot-en kasuak bortxaketetatik haratago dagoen arazo bat erakusten du: gizonezkoon konplizitatea indarkeria matxistaren aurrean. Kezkagarria ez da soilik erasoa, baizik eta, gertatutakoa jakinda, egoera ez salatzea erabaki zuten gizonen isiltasuna... [+]


2024-10-02 | Cira Crespo
Euskaldunen eraztuna

Gaur egun, gure munduan eraiki diren hierarkia guztiak mundu mailako kolonizazio prozesu baten emaitza dira. Menderatze-hierarkia global horiek elkarren artean txirikordaturiko beste hierarkia zehatzagoek osatzen dituzte, hau da, klasekoek, etnikoek, estetikoek, eta baita... [+]


2024-10-02 | Jesús Rodríguez
Amerika Kopa eta elefantea gela erdian

Directa-ren ikerketa batetik abiatuta ezagutu dugu iruzurra. Bartzelonan egiten ari den belako Amerika Koparen antolatzaileek argitaratutako audientzia eta bisitari kopuruak faltsuak dira. Gaia garrantzi sozial eta politiko nabarmena izaten ari da, faltsututako datu horiek izan... [+]


2024-10-02 | Moon of Alabama
Gerra hurrengo fasera iritsi da

Irailaren 17ko astean, Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk erabaki zuen Hezbollah-rekin Libanon zuen misil trukea beste maila batera eskalatzea, eta erabateko gerra hastea.


Enarak beti itzultzen dira

Maule, 1892. Zaraitzu ibarreko zortzi emakume espartingile Zuberoako hiriburutik etxera abiatu ziren, baina bidean, Larrainen, elurteak harrapatuta, hotzak hil omen zituen denak. Zortzietatik zazpiren izenak iritsi zaizkigu: Felicia Juanko, Felipce Landa, Dolores Arbe, Justa... [+]


Eguneraketa berriak daude