HURREN GELTOKIA: ERABIL AROA


2021eko uztailaren 19an
Astero euskararen inguruko saio bat? Zer demontre egin behar duzue? galdetzen zieten «Hitzaro» abiarazi aurretik. Hasi zenez gero, ordea, ezinbesteko erreferentzia bihurtu da azkenaldian magazin tankera hartu duen saioa; euskararen alde egiten den lan itzela erreportaje, elkarrizketa eta albisteen bidez eman, gaiei modu serio batean helduz beti ere. Ohiko atalez landa, aurtengo berrikuntzak honako hauek ditugu: euskararekiko atxikimendua garbi adierazten duten pertsonen iritziak bildu, euskarazko web guneak erakutsi, Gotzon Garateren atsotitzak zabaldu, irakurzaletasuna bultzatzea eta abar. Adin guztietako ikusleak erakarri nahi dituzte.

«Jakina, telebistan, ohi denez, euskararekiko konpromezua behin baino gehiagotan berretsi duen jendea ez ezik, artean konpromezu horri era konszientean heldu ez dion jendearengana ere iritsi nahi dugu»
azaltzen digu Miel Anjel Elustondo saioko zuzendariak.
Saioaren hasieran bi aurkezle ziren eta platoan bertan egiten ziren elkarrizketak. Gaur egun berriz, Mikel Irizar da aurkezle bakarra; irudiak erantsi ahal izateko «Chroma key» delakoa (hondo urdina) gibelean duela egiten dira grabazioak, gisa horretan kutsu askoz informala, arina eta modernoagoa baitu saioak. Eboluzio naturala izan da, neurri handi batean. Lan egiteko moldeari gagozkiola, oztoporik handiena ez da euskal hiztunak atzematea izaten,

«erraz antzean aurkitzen ditugu solaskideak. Zailena denen berri eman nahi eta ezin izatea da, gaiak baztertu beharra, alegia, hainbat eta hainbat baitira euskara bultzatzeko egiten diren egitasmoak»
diosku Elustondok.
Eusko Jaurlaritzak babesten duen saioa izanik, hizkuntza politikatik etorri diren lanak islatzen saiatu dira.

«Errezeloa neukan bidesaria ordainaraziko ote ziguten, baina ez, ez dago halako presiorik»
azaltzen digu saioko sortzaile eta egungo editorea den Martin Ibarbia ekoizleak.
Orain arte, xede nagusia euskararen normalkuntzaren alde egiten den ekimen ororen berri ematea zen, La Pueblan izan, Enkarterrietan, Tuteran edo Zuberoan, eta aldi berean, euskalgintzan dihardutenen lekukotasunak bilduz. Azken boladan, alabaina, bistan da aldaketa bat egon dela.

«Badirudi duela bost urteko erronka aldatu egin dela, euskararen ezagutza franko igo baita. Beraz, Euskara Aholku Batzordearen arabera, hurrengo jomuga erabilera bultzatzea izango da. Gu, hala ere, ez gara arlo pedagogikoan murgilduko, «Hitzaro» egiten denaren isla eta lekuko baino ez da. Era berean, komunikazioari badagokio, zubilana izango da gurea; esaterako, aisialdirako begirale izateko ikastaro bat dagoela, ba, gu saiatuko gara hori jakinarazten»
argitzen digu Ibarbiak.


ATXAGAREN PATXADA

. Denbora honetan egin elkarrizketa eta gaien artean izan dira, noski, oroimenean kutunki gordetzen dituztenak, hala nola: idazle gazteen gaineko saioak, Martin Ugalderi eskainitakoa, Joxe Arratibel idazlearena, EEBBetatik etorri berritan Bernardo Atxagak etxean hartu eta berriki Euskadi Saria lortu duen «Lista de locos y otros alfabetos» liburuaz lasai eta patxadan mintzatu zenekoa, Koldo Izagirrerekin «Incursiones en territorio enemigo» liburuaz solastatu zirenekoa, Guggenheim Museotik Idoia Zenarruzabeitia lehendakari ordearekin egindakoa, Ibarretxe lehendakariari euskarari buruzko elkarrizketa egin ziotenekoa, Khadim Fall deskubritu zutenekoa, irakurketaren alde egindako lanagatik Bilbon Urrezko farolatxoa saria eman eta berria zabaldu zutenekoa.


LA PUEBLAKO GURASOAK

. Ibarbiak kontu polit bat kontatzen digu, «Hitzaro»k izan nahi lukeenaren adierazle dena,

«Arabako La Pueblara joan ginen bertako ikastolari buruzko erreportaje bat egitera. Erdaldunak ziren gurasoak jo eta su aritzen ziren umeek euskaraz ikas zezaten. Ba, bost urteren buruan itzuli gara eta hara non horietako zenbait guraso euskara irakasle bihurtu den. 800 biztanleko herriska batean haur guztiak euskaldunak izatea txalogarria da. Kontuan hartu, lau mende zirela La Pueblan euskara fitsik ere entzuten ez zela. Batzuek, jakina, esango dute hori euskal imperialismoaren ondorioa dela»
.
Bada gogora ekartzea merezi duen beste zerbait.

«Nafarroan aurkitu dugun giroa euskararen alde, alegia. Zangotza, Tafalla, Tutera edo Iruñean. Jende militantea, baina maiz sentimendu abertzalerik gabekoa. Aurtengo Nafarroa Oinezen bertan, guraso batzuen etxean afari merienda bat egiten ari ginela, konturatzen zinen, nahiz eta batere abertzaleak ez izan, euskararen alde dena ematen dutela. Edo lehengo egunean, Gasteizen ginela, Euskara Batzordeko kide bat, Garrido abizena duen neska, ba, PPko kidea da, eta Olabide ikastolan ikasitakoa. Halakoxea da gure Euskadi anitza! Politikarekin nahasten ez diren sentimenduak ere badira»
.
Ez dira emisio orduaz kexatzen. Martinen esanetan

«dugun telebista ereduan kultur programak ez baitituzte inoiz «prime time»n emango, gaikako telebista batean ez bada. Hartara, «Hitzaro» gaueko 21:30etan Goenkaleren aurretik jar diezagutela eskatzea gehiegizkoa litzateke. Azken batean, segitzen gaituen publiko fidela lortu dugu, 50.000 ikusle, alegia. Harro sentitzen naiz horrekin. Hegoaldean, gaur egun, filmarik onena telebistan emanda ere, audientzia kontuetan ez da zazpi milioi ikusletik gora pasatzen. Programatzaileak zoratzen hasiak dira. Nire ustez, irratiarekin bezalaxe, telebistarekin ikuslea bilakatuko da programatzaile. Zer interesatzen zaizun baldin badakizu, azkenean ikusi egingo duzu».
Telebista euskarria erabili kazetari lan serioa egiteko; hori da «Hitzaro»koek darabilten lema. Lantaldea osatzen duten editorea, zuzendaria, errealizatzailea, aurkezlea eta bi kazetarik astero aztertzen dute emititutako programa, akatsak zehaztuz eta zuzentzeko moduak bilatuz. Ibarbiaren irudiko,

«gure lan dinamika guztiz kritikoa da; asteazkenero egiten ditugun bileretan burua ahal den gehien estutzen dugu»
. Elustondo bat dator horrekin:

«gu gara zorrotzenak gure buruarekin. Aldiro, saioaren egitura bera jorratzen dugu, iradokizun eta ideia berriak lantzeko bidean»

Azkenak
Lortu da. Lortu duzue! Lortu dugu. Zorionak eta eskerrik asko

Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]


Estatu aparatuetatik Juan Mari Jauregi eta bera hil nahi izan zituztela esan du Maixabel Lasak

Donostiako La Cumbre Jauregian bizi ziren orduan Juan Mari Jauregi senarra eta bera, lehena Gipuzkoako Gobernadore Zibila zen garaian, 1990eko hamarkadaren erdialdean. Jauregi 2000. urtean hil zuen ETAk Tolosan.


Noizko berrikusi ANren prozesuak eta epaiak

Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.

Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]


Espainiako monarkiak Nafarroako Vianako Printzearen sarietan parte hartzeari ezetz esan dio Parlamentuak

PSNk, EH Bilduk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak bat egin dute  Borboiak Nafarroako kultura sari nagusitik at gera daitezen. Espainiako erregeak 2015etik, Uxue Barkos lehendakari zenetik, ez daude ekitaldi handi honetara gonbidaturik.


2025-01-10 | Gedar
Ate birakariak: Gasteizko klinika pribatu bateko zuzendari izango da Gotzone Sagardui

Vithas San José klinikak fitxatu du Jaurlaritzako Osasun sailburu ohia, kargu publikoa utzi eta urte eta erdira.


Hodeiak murrizten ari dira, klima-aldaketaren kalterako

Hodeiak murrizten ari dira eta horrek eragin nabarmena du klima-aldaketan, NASAko ikertzaile-talde batek ondorioztatu duenez. Terra satelitearen datuak aztertuta, ikusi dute azken 20 urteetan, pixkanaka, baina etengabe, murriztu dela hodeien estaldura. Amerikako Batasun... [+]


Arartekoaren ustez, Martuteneko Agustindarren eraikineko operazioa barruan zeudenak identifikatzeko egin zuten

Iazko martxoaren 14an, polizia operazio handi bat izan zen Martuteneko Agustindarren eraikin okupatuan, Udaltzaingoaren, Ertzaintzaren eta Espainiako Poliziaren eskutik: 56 lagun atera zituzten eraikinetik eta 29 Espainiako Poliziaren komisariara eraman zituzten,... [+]


2025-01-10 | Sustatu
Applek albiste-laburpenak asmatzen ditu inolako axolarik gabe

Adimen Artifizialarekin egindako disparateen biltegia handitzen ari da. Erabiltzaile arruntok sortutakoak txorakeriak izan daitezke neurri handi batean, baina Interneteko erraldoiak berak ari dira halakoak errepikatzen eta horrek larriagoa dirudi, eragin globala izan... [+]


Independentziaren aurkari Alcide Ponga izanen da Kanakyko presidente berria

Abenduaren 24an erori zen gobernua, Kaledonia Elkarrekin alderdi loialistako ordezkariek dimititu zutelako. Hori horrela, loialistek berreskuratu egin dute independentistek 2021ean lehen aldikoz lorturiko presidente kargua. Maiatzaz geroztik krisi politiko, sozial eta ekonomiko... [+]


2025-01-09 | Julene Flamarique
Gipuzkoa, Bizkaia eta Arabak osatzen duten Euskal Sagardoa Iparraldera zabaltzeko bidea martxan da

18 urterako plan estrategikoa garatzeko Europako diru-laguntzak jaso ditu Euskal Sagardoaren Jatorri Deiturako proiektuak. Iparraldea batu da jada, eta Nafarroa zein Trebiñu sartzeko urratsak ematen hasiak dira.


Los Angeles hirigintza estentsiboaren zepoan: ehundaka etxe kiskali dituzte suteek

AEBko eta munduko hiri handienetakoa den Los Angeles sute ikaragarriek harrapatu dute eta jadanik 150.000 lagun lekuz aldatu behar izan dituzte agintariek. Alkateak larrialdi egoera ezarri du, garrek ehundaka etxe kiskali dituzte hainbat auzotan, eta haizete gogorrek ez dute... [+]


2025-01-09 | Julene Flamarique
Santander bankuak Iruñean familia bat etxetik bota nahi duela salatu dute

Auzoko familia bat etxea galtzeko arriskuan dagoela salatu du Berriozarreko Hipotekak Kaltetuen plataformak, hipoteka 600 eurotik 1.150 eurora igo eta gero. Familiarentzako irtenbide bat eskatu du plataformak.


Groenlandia, Panamako Kanala, Kanada eta Gaza: Trumpen inposaketen mehatxupean

Groenlandia eta Kanada AEBen barne eta Panamako Kanala bere kontrol zuzenaren pean nahi ditu Trumpek. Gazari begira ere argi utzi du: israeldar bahituak ez badituzte berehala askatzen, "infernua" zabalduko du Ekialde Hurbilean. Azkenik, Mexikoko Golkoari izena aldatu... [+]


Txikitasunean handi… handitasunean txiki?

2023ko otsailean irakurri nuen berria prentsan, eta triste geratu nintzen, ezustean harrapatu eta zer pentsatua eman baitzidan. Azpeitiko Jostaldi Kirolak Erdikaleko denda itxi egingo zuten, 48 urteko ibilbidearen ondoren.

Denboran atzera bidaiatu arazi zidan horrek. Makina... [+]


Aurrera egiteko aukera

Datorren larunbaterako, urtarrilaren 11rako, Sare Herritarrak euskal presoen eskubideen aldeko manifestazioa deitu du, beste urte batez, Bilbon. Aukera paregabea da gure herriarentzat elkarbizitzaren bidean aurrera egiteko, hainbat hamarkadatan liskar bortitzetan murgilduta egon... [+]


Eguneraketa berriak daude