Jaizkibelgo magalean, txitxarroa eta berdela


2017ko azaroaren 28an
Duela 2.000 urte erromatarrak iritsi zireneko Bidasoako itsasadarrean arrain usaina eta untzi koloretsuak ez dira faltako. Jaizkibel barreneko biztanleek ordea, beste makina bat bizibide dituzte, hala nola, turismoa, industria eta garraioa. Herrian zehar egingo dugun txangoak lur lehorretik begiratutakoan itsasoak duen edertasuna ikusteko aukera eskaintzen digu. Kai txikian hasiko dugu ibilbidea, bidean gora eginez txalet artean jardinetako zuhaitz tropikal eta exotikoak topatuko ditugu: magnolio, mimosa eta palmerez inguraturik daude baina bide ertzetako landareek (apomahats eta ziabelar latsak, besteak beste) Euskal Herriko iparraldean gaudela adierazten digute. Telmoko gaztelua igaroz jarraituko dugu eta itsasargiko bidea ezkerrerantz hartuko dugu. Itsasoaren zabala bertan ikus genezake baina berandutu nahi ez badugu jarrai dezagun kanpin albotik doan bidea segiz. Eraikuntza lanak (2 km) ezkerrean utziz, itsasertza ikusiko dugu. Pinu landaketa gazteak txilardi-otadiak garatzea uzten du eta hauen artean ametz landare gazteak topa genitzazke. Landaketak betiko moduan

intsignis
pinuarenak dira baina bide ertzean itsas pinuak ere bereiz daitezke. Azikulak (hostoak) binaka agertzen dira eta 10-25 zentimetrotakoak dira.

Intsignis
pinuaren azikulak aldiz txikiagoak izateaz gain hirunaka daude. Bidegurutze bakoitzean erdiko bidea hartuz eta itsasoa ezkerraldean, gaztainondo basoak igaroko ditugu. Hareharria kresalak higatu du zulo eta zirrikitu leunduak agerian jarriz.
Bidezidorra itsasoarekin gero eta hurbilago doa eta errekatxo batek irekiriko hondartzan sustratu gogorretako itsasoko bizidunak topatuko ditugu (7km), hala nola, algak eta karramarroak. Baina oinatz gehienak gizonarenak dira eta plastiko zein kristalek koloreztatzen dute area. Hala ere, txokoaren ederrak erakarriko gaitu, lurraren eta itsasoaren bat egitea bortitza delako. Batak bestea menperatu eta higatzen du. Marea eta olatuen joan-etorrien bidez, lurreko sustratua harkaitz biluzia leundu eta moldatzen du, zulo eta arraildura bitxiak marraztuz. Hondartza atzean utzi eta pixkanaka-pixkanaka etxabereen bazkalekuak diren larreetara hurbilduko gara. Behi eta zaldi ugariak ez dira batere izutzen, beraien artean igarota. Itsasoari botatako aurrez aurreko azken begiradan, bere zabalera infinitoak milagarren aldiz txundituko gaitu.
Bidea jarraitu eta itsasotik urruntzen den hartxintxorrezko bidearekin topo egingo dugu, beronek Guztiz Eder bentara eramango gaitu (10km). Errepide nagusian gizakiaren eragina areagotu egiten da eta landaketak garbiagoak dira. Azpibaso pobreagoa izango dute eta sasiarkazietan apomahatsa nagusitzen da zurtoinean gora igoz. Bertan ibili ondoren ezkerreko gurdibideari jarraituz, Guadalupeko gainera helduko gara (12km). Hemen aukera desberdinak daude: gotorlekua bixitatu, errezatu edo hamaiketakoa egin dezakegu, baina eliz atariko hormirudiak dioenez bainujantzian ibiltzea debekatua dagoenez, ezingo dugu eguzkirik hartu. Aukerarik onena begiratokitik alboko gailurrak ikustea izango da. Aiako harriak berehala bereizten dira tontorren forma bitxia dela-eta. Pare-parean dugun mendia Larrunekoa da eta bien artean Txingudiko badia nabarmentzen da, Irun eta Hondarribia herrien artean.
Hondarribira itzultzeko eliza parean dagoen bidezidorrari ekingo diogu. Gurutze bidea izanik, ermita bat ere igaroko dugu. Gurutze bidean arteak ere noizbehinka topatuko ditugu, baina maldan behera gurutzeak eta errezu lekuak izango dira penitentzirako.
Berriro ere errepidearekin topo egitean, maldan behera eginez baserri berri edo txaleten artean, Hondarribira jaitsiko gara. Arkitektura ederra du alde zaharrean. Bereziki egurrezko balkoiak, gorri zein berdeak ugari dira, lekuari izakera eta dotorezia eskainiz. Herria zeharkatu eta kaira itzuliko gara (20km), bertan arrantzaren usain eta zurrumurruak entzuteko
Baxurako flotak txitxarroak, berdelak eta antxoak harrapatzen ditu; bakailaoa ez da ageri

Itsasoa urezko desertua dugu. Edozein ekosistematan oinarri diren elikagaiak urri dira itsaso zabalean. Eskuragarriak diren lekuetan aldiz oasis emankorrak eratzen dira, planktona milaka arrainen topaleku delarik. Hau plataforma kontinental eta afloramentu guneetan gertatzen da.
Gizakia oasis guztietako uztaz baliatzetik bizi denez, arrantzaren bidez ustiatzen ditu itsasoko altxorrak. Txangoa Hondarribian burutu dugu eta herri honetan arrantzaren garrantzia itzela izan da betidanik. Harrapaketaz gain arrain haztegiak ere badira. Nekazaritza, altzarigintza, untzigintza, turismoa, merkataritza eta garraioa dira gainerako jarduera aipagarriak. Gaur egun baxurako flota garrantzitsuenetako bat du. Gure kostaldeko baliabideetatik antxoa, txitxarroa eta berdela, arrain migratzaileak harrapatzetik bizi dira untzi hauek. Bestelako arrainak, bisigua eta bakailaoa, itsas hondoetakoak alegia, gainustiatuta eta desagertuta daude hemen. Hala ere, arrandegietan bakailaoa eta atuna oso ohikoak dira. Kontsumitzaileak ez du hauen jatorriaren berri edo ez du jakin nahi nongo edo noren oasiak gainustiatzen ari garen. Sabela beteta dugun bitartean ez gara gauza horietaz arduratuko


Azkenak
2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]


2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]


2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.


2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]


Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.


Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.


'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]


Betiereko Wagner

'Tristan und Isolde' opera

Bilbao Orkestra Sinfonikoa. Zuzendaria: Erik Nielsen.
Bilboko Operaren Abesbatza. Zuzendaria: Boris Dujin.
Eszena zuzendaria: Allex Aguilera.
Bakarlariak: R. Nicholls, G. Hughes Jones, M. Mimika, E. Silins, C. Daza, D. Barcellona, J... [+]


2025-01-31 | Euskal Irratiak
Ramuntxo Labat-Aramendi
“Duintasunez arituko gira; Ahetzeko herriko etxearen egoera egonkortu nahi dugu”

Lehen itzulitik bigarrenera, auzapezgotzara jauzi egin zuen Ramuntxo Labat-Aramendi abertzalearen zerrendak. Erdiespena "xinaurri lanari esker" egin zela uste du Labat-Aramendik. Ahetzen zerrendak bozen %44,39 lortu zuen urtarrilaren 12an eginiko behin betiko bozketan... [+]


Zestoan euskararen erabilera handitzea helburu, aisialdia doan baliabide urriko haurrentzat

Zestoan (Gipuzkoa), 2024ko irailaz geroztik, baliabide ekonomiko urriko haur eta gazteak bost kultur eta kirol ekintzen artean bat aukeratu, eta horretan doan aritu daitezke. Udalak dirulaguntzen araudia berritu du, haurren aisialdia eskubide bat dela argudiatuta. Aldaketarako... [+]


“Yoga onkologikoa xamurtasunean eta errespetuan oinarritzen da”

Prozesu onkologikoetarako tresnak lantzen ditu Paula Barrio yoga onkologikoko irakasleak: “Gorputzarekin eta lesionatutako zonaldearekin konektatzen dugu”.


Eguneraketa berriak daude