ALDEKO LEGEAREN IZPIRIK EZ

  • bada ere, lehen legearen mantsotasunak sutu egiten zuen. Nafarroan 1986 urteraarte euskarari eskolarako lege eskubiderik ez zitzaion onartu.

2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Erranen du, liburua denik ere ez dagoela ziur, «

liburua baino gehiago, agian liburuxka da, edota akaso debozionarioa
». Debozio gaitzarekin izkiriaturik dagoela, eta honexegatik.


Amankomunezko historia

Jaso Ikastola laguntzearren ospatuko den aurtengo Nafarroa Oinezen aitzakiarekin otu zitzaion Jesus Atxari ikastolen inguruko liburuxka idaztea: «

Jaso Ikastolako historia soilik idatzi beharrean, haria lehenagotik hartzea pentsatu nuen. Lehendabiziko ikastolak nola sortu ziren aipatu nahi izan dut, nondik nora hasi ziren ikusi, nondik nora joan jakin ahal izateko
». Zuberoako zoko orbelduetan, Arabako ordokietan, Gipuzkoaldeko itsasbazterrean, Lapurdiko etxe ttipi dotoretan, Nafarroako soro idorretan edota Bizkaialdeko industri tximinipetan izan, ikastola guztiek arrunt antzeko bide bat urratu dutela uste baitu zinez idazle ikerlari teorikoak.
«Ogitarteko» baten parera pentsatu idazkia da liburua: «

Egun jendeak ez du digestio luzerik egiteko astirik eta ogitarteko baterako aurkeztu nahi izan dut liburua. Liburu oso erraza da irakurtzeko, gatz eta biperrarekin zipriztindua, bertso batzuk tartekatzen direla, pasadizo xelebre batzuk, marrazkiak eta abar
».


Inoiz ez euskararen alde

Baten irudikotz, nekez sutuko zela zirudien Jesus Atxa, bihotzarekin hitz egin arren, honen dardarari eusten baitio. Aldiz, eukararen erabilera politikoa aunitzetan entzun ohi den lelo-kantua izaki, orduan onartzen du, sutzen dela. «

Aizu, 1970. urtean izan zen lehendabiziko aldia gaztelaniaz gain lege aldetik beste hizkuntzak aipatzen zirela. Ez zen, noski, euskararen aldeko lege bat izan, baina aipamena egon bazegoen. Ordura arte denak debekuak ziren. Eta hau ez al zen euskararen erabilera politikoa?. Espainiak eta Frantziak egin duten guztia politika baino ez da izan. Kontua da politika besterik ez dagoen honetan, alde eta kontrakoak daudela
». Eta hau ikastola guztietan amankomuna da: «

Nik askotan esaten dut izugarria dela nolatan euskarak iraun duen eskolarik gabeko hizkuntza izanik, lege guztiak bere aurka zituela. Pentsa, Nafarroan adibidez 1986 urtea arte euskarari eskolarako ez zaio lege eskubiderik onartu. Atzo arte horrela ibili garela eta gogoratu beharrekoa da
».


Legetan piruetak

Xamurki hitz egiten duenez arras gozatzekoa da bere mintzaira. Nafarroako Ikastolen Federazioak Iruñean duen egoitzan hartu gaitu. Urteak daramatza ikastolen iragana arrotzen eta armairuak lepo bete ditu artxibo, koaderno, agiri eta folioekin. Gordeta dago adibidez 1970. urtean Iruñean lehen ikastola izan zen Irantzukoa zabaltzerako erosi ziren gauzen salneurri agiria. Mila eta hirurehun pezeta aulki, arkatz, borragoma, mahai eta folioetan.
Hartara, legerik ez, aldekoak bederen, eta izan direnean, hauen zirrikituetan ikastolek piruetak egin behar izan dituztela aurrera egin ahal izateko azpimarkatzen du. Kezka ere badu: «

Batzutan pentsatzen dut gaur egun ez ote diren ikastolak lasai samar sentitzen legeetan, inork ez duela ezer eztabaidatzen. Hauek ez dira gure legeak, eta gureak izango bailiran hartu ditugu. Pribatu eta publikotasunaren artean ikastolek jorratu duten erdibide hori baliogarria dela erakutsi dute. Hau ez da Espainiako edo Frantziako legeetan kokatzen. Pentsa, adibidez, zer nolako garrantzia duten gurasoen batzarrek, hauek onartu ezean ez dela ezer egiten. Logse batean aldiz, gurasoen biltzarrek ezer gutxi dute esateko. Honetan jarraitu behar dugu derrigorrez, gure eredua behin eta berriz moldatzen, asmatzen
».
Euskal Herriko herrialde guztietara hedatzen den erakundea izanik begi onez ikusten du halaber: «

Euskaldunon batasunaren kontua dago hemen, denok batera joateko, elkartasunaren bidetik. Horrelakoak beharko genituzke ekonomia, nekazaritza, industri... eremuetan. Mugetaz gaindi
».
Atxa irrikitan uzten dugu noiz urriaren 17ko Nafarroa Oinez iritsiko: «

Nafarroa Oinez, Kilometroak, Herri Urrats, Ibilaldia edota Araba Euskaraz bezalako jaialdietara hainbeste jende inguratzearen arrazoia ikastolen munduak izan duen herrikotasunaren oroitzapen historikoa da, herrietako gizon-emakumeek sortu baitzituzten ikastolak esfortzu handiz»

Azkenak
2024-11-08 | Egurra Ta Kandela
Eusko Jaurlaritzaren ildo estrategikoak

Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]


Volkswagen: Alemaniako itxierek kezka barreiatu dute Nafarroan

María Chivite lehendakariak esan du kezkatuta dagoela Alemaniatik Volkswagenetik datozen albisteekin, baina aldi berean, konfiantza duela multinazionalak Iruñean duen lantegian, orain arte iragarritako planak betetzen ari direlako.


2024-11-08 | ARGIA
Sindikatuek Confebaski egotzi diote absentismoa arazotzat hartzen duen kanpaina egitea

Sindikatuen ustez, absentismoa ez da arazoa, “baizik eta lan osasunerako araudia errespetatzen ez duen patronala”. Patronalaren jarrera salatzeko baliatu dituzte azaroaren 7an, Bilbon, Confebaskek gai horren inguruan antolatu dituen jardunaldiak.


2024-11-08 | Euskal Irratiak
Iñaki Berhokoirigoin
“Oraingo munduan, iruditzen zaigu kontsumitzailea ere ez dela irabazle”

Ostegun arratsean abiatu da Lurrama, Bidarteko Estian egin den mahai-inguru batekin. Bertan, Korsika eta Euskal Herriaren bilakaera instituzionala jorratu dute. Besteak beste, Peio Dufau diputatua eta Jean René Etxegarai, Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaria, bertan... [+]


Oasi bat hiri erdian

Kutixik jaialdia
Non: Intxaurrondoko Kultur Etxean, Donostian.
Noiz: Urriaren 26an.

---------------------------------------------

Donostialdean sortutako musika ekimena da Balio Dute, autogestioa zimendu eta lan-tresna gisa hartuta, "musikariak prekario, bakarti eta... [+]


Ipuinak idazten ikasten: nondik hasi eta zeri jarraitu?

Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]


2024-11-08 | Leire Ibar
Farmazia enpresen erdiak baino gehiagok adimen artifiziala erabiltzen du

Sendagaien garapena "bizkortzeko, tratamenduak pertsonalizatzeko eta barne-prozesuak optimizatzeko" erabiltzen ari dira adimen artifiziala. Enpresen % 33k erabiltzen du gaixotasunen analisian, eta % 29k sendagaien garapenean eta fabrikazioan.


Karine Jacquemart (Lurramako aurtengo gomita berezia)
“Egungo elikadura- eta nekazaritza-sistemek ez gaituzte autonomo bihurtzen”

Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]


2024-11-08 | Euskal Irratiak
AirBnb motako epe laburreko alokairuen abantaila fiskala murriztu dute Ipar Euskal Herrian

Frantziako Estatuko diputatuak eta senatariak ados jarri dira. Orain arte, alokairu turistiko bat alokatzen zutenek etekinen %50 zergapetik kentzeko aukera zuten, urte osoko alokatzaileek, berriz, %30. Lege proposamenak biak hein berdinera ekarriko ditu, hots, %30era.


2024-11-08 | Irutxuloko Hitza
KASen kontrako elkarretaratze berria egingo du LQNTCDD taldeak datorren astelehenean Donostian

Lo Que No Te Cuentan De Donosti taldeak mobilizazio berri bat antolatu du datorren astelehenean, hilak 11, Amara Berrin, Kaleko Afari Solidarioak banatzen diren ordu eta leku berean. Hiriko hainbat eragile antifaxista eta antirrazista batzen dituen plataformak... [+]


2024-11-08 | Hala Bedi
Errota Zaharra auzo elkartea
“Arrazoi eta interes askok eraman gaituzte oraingo egoerara, baina kaltetuak bizilagun guztiak gara”

Gasteizko Errotako (Koroatze) auzoan izan diren manifestazio "anonimoek" kolokan jarri dute auzokoen arteko elkarbizitza. Azalera atera dituzte ere hauetan parte hartu duten partidu politiko batzuen eta beste kide batzuen izaera faxista eta arrazista.


“Atera ala hil”, Gaza iparralderako Jeneralen doktrina

Israelgo armada urria osoan bereziki gogor aritu da Gazako iparraldean, eta egunotan ere azken urteko erasorik gogorrenak egiten ari da bertan, ehunka pertsona hilda, gehien-gehienak zibilak eta tartean hamarnaka ume. Herritarrei Gazako hegoaldera joateko agindua eman diete... [+]


Bilboko Etxaniz Suhiltzailearen anbulatorioko sexu-transmisiozko infekzioen zentroa “gainezka” dagoela salatu dute

Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.


Eguneraketa berriak daude