Kolonizaziorako asmorik ez
XVI. mendearen hasieran –Amerika `deskubritu' berritan beraz– Jacques Cartier itsasgizon frantziarrak, Belle-Isleko itsasartea deskubritu zuen, Ternua uhartea zela erreparatuz. Eta orduan ikusi omen zuen bertan euskaldunak balea nahi beste harrapatzen ari zirela.
Euskal arrantzaleen interesa itsasoan zegoen eta, hala ere, lurrekoekin ba omen zuten harremanik, eta harreman onak, baketsuak, gainera. Euskal bale arrantzaleak udaberrian iristen ziren Ternuako kostaldera eta bertan geratu ohi ziren udazkena iritsi bitartean.
Beothuk tribua zen garai hartan Ternuan zabaldurik zegoena. Arrantzan eta ehizan jarduten zuten bizibide gisa eta oinarrizko trukeak ere egiten zituzten euren artean zein euskaldunekin. Bertakoen kastore larru preziatuen truke altzairuzko tresnak eskaintzen zizkieten balearen atzetik bertaratutako euskaldunek, aizkorak eta aiztoak, esaterako. Gailetak eta sagardoa ere gustura hartzen omen zituzten ternuarrek. Aldika, euskaldunek bertakoak ere jornalari bezala hartu izan zituzten.
Euskaldunak han izan zireneko arrastoak topatu dira Ternuan. Baina, XVI. mendetik aurrera datatuak izan dira denak. Lehenagoko frogarik ez da aurkitu. Ezin jakin, beraz, harreman hauek 1492. urte baino lehen ere eman ote ziren
Lekeitio eta Ondarroa, 1623ko martxoaren 11. Bi herrietako arrantzale kofradiek hitzarmena sinatu zuten biek batera harrapatutako balea elkarren artean banatzeko.
Euskaldunon iraganean bilatzeko artxiboz artxibo ibilitako ikerlaria zen Selma Huxley Barkham. Euskal Herria eta Kanadako itsas historiaren alorrean lan handia egindakoa. 1973ko uztailean heldu zen Oñatira, artxibo aberatsak erakarrita, eta bertan bizi izan zen 20 urtez,... [+]
Gure herriaren historia eta memoria beste ikuspegi batetik landu eta garatu asmoz, itsasora begira jarri gara azken urteotan euskaldunok, historiografia handietatik haratago, bestelako iragan baten trazuak arakatuz. Berreskuratzen ari garen memoria honetan ordea, kontakizun... [+]
Atacamako basamortuan, zehazki El Medano sakanean, labar-pinturak aurkitu zituzten XX. mende hasieran. Luzaroan aurkikuntza oharkabean pasa zen, baina mendea geroago margolan gehiago aurkitu zituzten: 328 irudi, 74 paneletan banatuta.
Alberto Santanak Euskal Telebistan eskaintzen duen Baskoniako historia bat sail ederrean, duela gutxi, erakutsi zigun euskaldunok ez ginela jatorriz oso itsaso zaleak. Arbasoek ikasi behar izan zuketen olatuen eta galernen artean irauten. XV. gizalditik hona, Islandiarako... [+]
Ez hartu harririk, ez teila zatirik, ez lorerik… ezer! Gure zapatilen arrastoa da zapalduko dugun lurrean utziko dugun bakarra. Ez egin harri pilarik, etorkizuneko arkeologoen lana baldintzatuko duzue eta. Horixe esan zigun Jason Edmundsek ondare kulturalaren zaintzaren... [+]
Bertaratutako euskaldunek Gran Bahia deitu zioten duela mende asko Ternua eta Labrador kasik bateratzen diren Belle Isleko itsasarteari. Arrantzaleek ustezko badia erraldoiaren sarrerako penintsula eta irla-artean ezarri zituzten baleak ehizatu eta euren olioa ateratzeko... [+]
Europako ontziak Ternua eta Labradorreko kostetara baleak eta bakailua arrantzatzera etortzen hasi zirenean, duela jada bost mende, ba omen zen Atlantiar kostetako badiatan nolabaiteko ohore kode bat. Galeoi edo ontziak leku bat hartu eta izendatzen bazuen, beste inork ezingo... [+]
Kanadan dabil Iratxe Andueza. Euskal arrantzaleek XVI. mendean hara eramandako tresnak aztertzen ari da. Euskara-algonkinoa pidgina gertutik ezagutzeko aukera izan du. Orain indigenok nola bizi diren ere badaki, eta ezin egin balorazio onik.
Euskal balezaleen triskantza duela ia laurehun urte jazo zen hilketa ikertzea helburu duen dokumentala da. Txuri eta beltzik gabeko istorio bat, zuria esateko hamaika hitz dituen herrian.
Islandian oraindik geratzen da euskal baleazaleen aztarnarik, baita duela 400 urteko triskantzaren oroimenik ere. Bertako buruzagi baten aginduz hil zituzten hainbat arrantzale euskaldun, eta erreportaje honetan kontatu dizugu gertaturikoa. Argazkion bidez iraganean atzera egin... [+]