Aurten mahats bilketan aritu eta txakolina ekoitziko duten bodegak 76 izango direla esan dugu. Kopuru hori Bizkaiko Txakolina Jatorri Izena eta Getariako Txakolina elkarteko ekoizleek osatzen dute. Bizkaian 59 bodega dira izen horren azpian txakolina egiten dutenak eta Gipuzkoan berriz, Getariako Txakolinaren izenpean 17 ekoizle biltzen dira.
Bizkaiko Txakolinaren izenpean edaria komertzializatzen dutenek ia Bizkaia osoan dituzte mahastiak; Bilboko gune industrialean, gune menditsuetan eta Kantabriatik gertu ezik. 300 metrotik beherako lursailetan landatzen dituzte mahastiak. Herri asko dira txakolin ekoizle, neurri handiagoan edo txikiagoan. Horietariko batzuk: Bakio, Muskiz, Zaratamo, Forua, Gatika, Urduña, Gamiz-Fika eta Zamudio. Une honetan 120 hektarea mahasti osatzen dituzte 59 mahastizainek eta hektareako 2.500-3.000 mahatsondo enbor landa dezakete. Hektareako 13.000 kiloko ekoizpena baino gehiago ez dute uzten. Salmentari dagokionez, nekez ateratzen dira txakolin botilak Euskal Herritik. Denda espezializatuetan eta Madrilgo eta Bartzelonako hainbat jatetxetan saltzen da pixka bat. Ekoizpenaren % 100 botiletan saltzen da, gehienetan Rhin motako 75zl.- ko euskarrian. Bizkaiko Txakolinaren Jatorri Izena daramaten txakolin motak hiru dira: Hondarrabi Zuri eta Folle Blanche txakolin zuriak eta Hondarrabi Beltza, izenak dioen bezala txakolin beltza. Urteko txakolina da, arina, graduazio baxukoa, fruta gustukoa, pixka bat mikatza. Ekoizpenaren % 80 txakolin zuria da, % 15 gorria. Txakolin beltza kostaldean soilik egiten da, gune epelagoetan.
IZOTZ MADARIKATUA.
1998-99 ekitaldian 59 bodega daude izena emanda Bizkaiko Txakolina Jatorri Izena elkartean. 189 mahastizainen artean 2.450 hl. ekoitzi zituzten, 120 hektareatan. Datu hauek guztiek gorantz egiten dute urteak igaro ahala. 1994-95ean adibidez, 28 bodega zeuden soilik izena emanda (ezjakintasuna medio eta instalazioen baldintzak egokiak ez zirela-eta, poliki-poliki bodegak elkartean sartzen joan dira) eta 1.400 hl. ekoitzi ziren. Mahastizainak 125 ziren eta 60 hektareako lursaila ustiatu zuten. Salbuespena 1997-98 urtea izan zen. Bodega, mahastizain eta hektarea kopuruak gora egin bazuten ere, Bizkaiko txakolin gutxiago edan zen urte honetan. Murrizpenaren errudun handiena apirilean iritsi zen izotza izan zen. Batez ere barnealdeko haranetako uztak zigortu zituen.
GETARIA, ZARAUTZ ETA AIA.
Gipuzkoako hiru herri hauetan ekoizten da Getariako Txakolina izena daraman txakolina. 17 bodega daude; 10 Getarian, 6 Zarautzen eta bat Aian. Mahastien % 74 Getarian dago, % 24 Zarautzen eta % 2 Aian. 1989an hiru herrietako mahastiek 60 hektarea osatzen zituzten, horietarik 6 Zarautzen, 0,5 Aian eta gainerakoa Getarian. Urtez urte ordea, txakolinaren ekoizpenak gora egin du, bai Gipuzkoan eta baita Bizkaian ere. Hamar urte geroago, 95 hektarea landatzeko dituzte Gipuzkoan. Hiru herrien arteko banaketa berdintsu mantentzen da: Aian bi hektarea mahasti daude, Zarautzen 20,5 eta gainerakoa, kopuru altuena, Getarian. 17 bodegek batez beste urtean 850.000-900.000 txakolin botila ekoizten dute. Ez da kopuru ikaragarria. Kontuan izan behar da bodegak familienak direla eta beraz ekoizpena ere neurrikoa da. Lanerako gutxi badira ere, azpiegitura eta makinetan teknologia aurreratua darabilte. Gaur egun txakolina altzairu herdoilgaitzezko depositoetan egiten da. Hartziduraren kontrola berriz, hotzean egiten da.
17 bodegetako langileak mahastizainak, txakolin egileak eta saltzaileak dira. Edariaren prozesu guztia beraiek kontrolatzen dute, hasi mahatsa landatzetik eta txakolin botila dendara eraman arte. 0,75 litroko Rhin motako botilak merkaturatzen dira. Txakolinaren prozesu guztia bodegakoek kontrolatzen dutela esan berri dugu, baina kalitate kontrola Getariako Txakolinaren esku dago. Horregatik, botila bakoitzak bodegaren izena eta jatorri izendapena izaten ditu. Urteroko 900.000 txakolin botila inguru Euskal Herrian saltzen dira gehienbat. Espainiara esportatzen dira batzuk eta baita Frantzia, Alemania, Erresuma Batua eta Estatu Batuetara ere, neurri apalean bada ere.
GETARIAKO TXAKOLIN ZURIA.
Zuria eta gorria erabiltzen badira ere txakolin zuria da Getariakoa. Hondarrabi Zuri (mahastien % 85-90 hartzen dute) eta Hondarrabi Beltza (mahastien % 10-15), bertako bi barietateak nahasten dira eta ondorioz ardoa zuria da. Urtekoa da txakolina, 10,5koa eta bere mikatz puntu bereziarekin.
FAMILIAKO NEGOZIOA.
Gipuzkoako zein Bizkaiko txakolinak izen beraren pean saltzen dira, alegia, Getariako Txakolina eta Bizkaiko Txakolina Jatorri Izendapena etiketapean. Boteila bakoitzak bodega jabearen izena badarama ordea, etxe jakineko txakolina egiten baita. Ardo zuri hau familiako negozioa da.
Bodegako txakolin egile baten dimentsioa eta ezaugarriak ikusteko asmoz, Getariako bi eta Aiako bodega bateko hainbat datu bildu dugu. Getariako Agerre baserrian, Emilio Ostolazak «Aguerre» markako txakolina ekoizten du. Iaz adibidez, 30.000 litro ardo zuri saldu zuen. Litro hauek guztiak ateratzeko 4 hektareatan ditu mahastiak. Bi langile aritzen dira lanean, mahats biltze garaia (aurki) ez denean, bederen. Orduan etxeko eta ingurukoek lagundu behar izaten dute. Txakolin botilak herrian bertan, Zarautzen eta Zumaian banatzen dituzte. Getariako Txakolina elkartean egotearen abantailak zein diren galdetu diogu Emiliori. Elkartuta izanda azpiegituretako diru laguntzak lortzen dituztela dio. Bestalde, kalitate kontrola egiten zaie eta gainera, elkartean zehazten dute bakoitzak urtero mahastietarako prestatuko duen hektarea kopurua. Aurten datorren txakolina oso ona izango dela aitortu digu, bai kopuruz eta baita kalitatez ere. Emiliok orain arte ezagutu duen onena.
Getariako Akarregi Txiki baserriaren kasua zertxobait berezia da. Lasalde Elkartean aipatu baserria eta Lasalde baserria biltzen dira. Bien artean 38.000 litro ekoitzi dituzte. Hiru langile aritzen dira eta salmentak Donostia eta Zarautzen egiten dituzte. Getariako Txakolina elkartean egoteari esker, laguntza ekonomikoak eta gaitzei aurre egiteko erraztasuna dutela dio Jose Manuel Eizmendi, Akarregi Txikiko nagusiak.
Aiako Franzisko Errastik Zudugarai izenpean 18.000 litro txakolin merkaturatu du. 3,5 hektareatan ditu mahastiak, landare zaharrak eta berriak, batzuk oraindik abian jarri gabe. 3 lagun aritzen dira lanean. Zudugarai txakolina Gipuzkoan batez ere eta Madrilen eta Bartzelonan saltzen dute. Aurtengo uzta ona izatea espero du, nahiz eta uda gorriak asko lagundu ez duen. Elkartean egoteari alde on asko ikusten dizkio: «
Sektorea defendatzen dugu, elkarren berri jakiten dugu eta hitzaldietan-eta ikasi egiten dugu, bai gaitzei buruz eta baita beste makina bat gauzaz ere»