UTZI PASATZEN BIZIKLETARI
Bi ezaugarri dituzte Espainiako bizikleta bideek: geografikoki oso sakabanatuak eta komunitate gutxi batzutan daudela kokaturik. Hauen artean, bizikleta bide gehien dituen komunitatea Valentzia da, bigarrena Katalunia eta azkenik Hego Euskal Herria (77 kilometro).
Mota ezberdineko bizikleta bideak daude: bizikleta-karrilak, errepidearen gainetik doazenak; bidegorriak, errepidetik bereizita daudenak, maiz gorriz mar- gotuak; eta azkenik, espaloiaren gainetik doazenak, bizikleta-espaloiak. Horrez gain, egun koesistentzia kaleak ere badaude, hauetatik oinezkoak eta txirrindulariak ibil daitezkeelarik. Euskal Herrian, ugarienak bidegorriak dira. Hiriburuen artean, Gasteizek ditu kilometro gehien, guztira 26 kilometro bidegorri baitago bertan. Baina Donostiako 20 kilometroak jende kopuru handiagoak erabiltzen ditu.
Hala ere, bidegorriek arazo handiak dituzte: motzak dira, ez daude ondo seinalizatuak, mantendu gabe daude (zikinak, hostoz beteak...), oinezkoak sarri ibiltzen dira bertan, atsedenaldirako edo pasiorako soilik daude pentsatuak, eta garrantzitsuena, ez dira inondik inora joaten, ez dituzte interesgarriak diren lekuak elkarrekin komunikatzen. Hauek dira, Kalapie, Hiriko Txirrindularien Elkarteko kide Edorta Berguak aipatutako problema nagusiak. Arazoak arazo, bidegorriak bizikletaren erabilera sustatzeko helburuarekin jaioak dira. Egun txirrinduz ibiltzeak arrisku handia du. Ez berez, inguruko faktoreek eraginda baizik. Kotxe kopurua eta hauek darabilten abiadura handia da bizikleta erabiltzen ez duen jende askoren arrazoi nagusia. Konponbidea aurkitzeko edo, hainbat proiektu martxan daude Euskal Herrian. Baina Edorta Berguaren esanetan, egiten dena batzutan «
itxura soila da
Administrazioak ez du ezer egiten, jendeak bizikleta ez duela ibiltzen uste duelako. Eta jendeak gutxi erabiltzen du txirrindua Administrazioak ez duelako ezer egiten
Bidegorri kilometro gehienak hiriaren iparraldean, Lakua aldean, eta hegoaldean daude, Unibertsitate eta Mendizorrotza aldean. Erdialdean dagoen mendixkatik ez da batere pasatzen. Horregatik, Ruben Ziordiak, Gasteizko Bizikleteroak taldeko kideak, benetako sare baten beharra salatzen du. Orain arte Gasteizen egin dena txalotzekoa da bere ustez, baina ez nahikoa. Plan orokor bat eskatzen du. Hala ere, Gasteizen bizikletaren erabilerak gora egin du. Bidegorriei esker, jendea igerilekura eta unibertsitatera bizikletaz joaten da. Ruben Ziordia bera ere, beste bost lagunekin batera honela joan ohi da lanera, Legebiltzarrera, egunero. 1996an egin zen Gasteizen bidegorrien sare handi bat aurreikusten zuen plana. Europako dirulaguntzaren zain, ez da martxan jarri.
Bestelakoan, Araban bidegorri bakarra dago Gasteiztik kanpo. Gasteiz eta Landa elkar lotzen dituen 20 kilometrotakoa, 1991ean Diputazioak egina da. Baina ez da Gasteiz bertatik ateratzen, eta beste garraiobide bat hartu behar da bidegorrira iritsi ahal izateko.
Bestalde, Gipuzkoan bidegorrien sarea sor zedin, Kalapiek eta Lurrats, Arrasateko Bizikletari eta oinezkoen elkarteak, «LehendaBIZI Egitasmoa» aurkeztu zuten 1998ko azaroan. Finantziazio arazoak zirela eta ez zen onartua izan. Egun ekimen honek 67 erakunderen atxekimendua du. Legegintzaldi berriaren aurrean, ikusi egin beharko da egitasmoa onartzen den.
Aurrera begira, bi ikerlan martxan daude: bata Bilboko Udalak, eta bestea Bizkaiko Diputazioak prestatua. Biak aldi berean. Bilbokoa EHUko hainbat pertsonak egina da, eta une honetan udaletxeak zer erabakiko zain dago. Besteak beste, Elorrieta eta La Casilla arteko bidegorria egitea dago pentsatua. Baina tramu honen kontra azaldu dira beste batzuren artean Biziz Bizi, Bizkaiako txirrindularien elkarteetako bat, eta baita proiektua egin zuen Paco Corral ingeniaria bera ere.
Bizkaiko Diputazioak egin duen ikerlanak berriz 2015.urterako plan integrala du helburu. Proiektu honek Portugaleten dagoena Barakaldorekin lotu nahi du, lauzpabost kilometro luzatuz. Biziz Bizi-ren ustez honek Portugaleten eginiko akatsa handituko luke. Han dagoen bidegorria, zona turistiko-ludiko hutsa delako, eta ez garraiorako bidea.
Porrotak moztu zizkion hegoak gerora bizikletarentzako azpiegitura egiteko asmoari
Kontuan hartu behar da, Iruñean dagoen txirrindaren erabilera eskasa. Erdialdean, Gasteizen legez, mendixka bat dago. Horregatik inguruko auzoetatik erdialdera iristeko aldapak igo behar izaten dira. Arriskuaz gain, fisikoki egin beharreko ahaleginak jendea bizikleta ez erabiltzera bultzatzen du. Hala ere, Iruñeako Hirigintza Plan Orokorrak, bizikletari buruzko atal berezi bat du. Lehenengo hiriaren erdialdeko parketatik pasatzen den zirkuito bat egitea da asmoa eta gero, erdialdera iristeko bide seguru eta azkarrak. CCCPren ustez bide horrek aisialdirako balio lezake, baina ez leku nagusiak lotzeko. Dirudienez zirkuitu nagusi horrek du lehentasuna. Plana ez da derrigorrezkoa, eta ez du gauzatzeko zehaztutako eperik. Nafarroan, bestalde, bizikleta eta oinezkoen bideak biltzen dituzten eskualdeetako arauak daude. Iruñeko Eskualdean, Aranguren bailaran, horrelako bide bat dago: Tajonarretik Labiora doana. Babestutako bazterbide honek 6 kilometrotako luzera du eta errepidearen alde batean dago kokaturik. Baina arriskua handia da bidegurutzetan bizikletek eman behar dietelako txanda kotxeei, eta ez dagoelako seinalizaturik. Horrez gain, CCCPk salatzen du bide hau Labioko birziklapen lantegira dihoazen kamioientzat zabaldu zela, eta ez bizikletek erabil zezaten.
Errepidean bertan, txirrinduentzat karril berezia dago hainbat lekutan. Honela gertatzen da adibidez, Baiona eta Donibane Garaziren arteko zatian, Baiona eta Donibane Lohizunerako bidean eta Donibane Lohizune eta Kanbo arteko tramuan. Urruñan ere, handik Hendaiara zihoan errepidea berritzean, eskuinera metro bateko bide bat egin zuten txirrindularientzat, kilometro bakar batean. Beste 5 falta dira Hendaiaraino. Bide honek egoera kaxkarra du, kamioi ugari dabiltza eta zuloak daude zoruan. Baionari dagokionez, bertan ia 6 kilometrotako bizikleta pista dago guztira, eta errepidearen 20 kilometrotan txirrindarentzat karril berezi bat dago. Gobernu frantsesak gerora Paris eta Hendaia lotu nahi ditu. Baina «Direction Departamentale D'Equipement»ek beste 40 kilometro bide eskatzen ditu txirrindaz ibili ahal izateko. Arazo nagusia lurraren salneurri garestia da.
Europako Batasunaren egoerari erreparatuta, Euskal Herriko txirrindulari elkarteak bat datoz hemengoaren balorazio ezkorra egiterakoan. Txirrinduarenganako errespetu kultura baten beharra azaltzen dute. Ez bakarrik eraikiz, baita eraikinen arrazoiak azalduz ere. Azken finean, Eneko Astigarragak dioen moduan «
demokratikoa izan behar da. Ez da absolutista edo inpositista izan behar bizikletaren gai hauekin, kotxeekin izan garen bezala
Groenlandia, X. mendearen amaiera. Lehen esploratzaile eta kolono eskandinaviarrak uhartera iritsi ziren. Baina XV. menderako kokaleku horiek abandonatuta zituzten eta jatorrizko inuitak geratu ziren. Baina 1721an, Hans Egede misiolariak espedizio bat antolatu zuen eta kolonoak... [+]
Salbatore Mitxelena ikastolak 140.000 euro ordaindu beharko ditu, Eusko Jaurlaritzak Haur Hezkuntzarako ezarri dion matrikulazio muga gainditzeagatik, baina zortzi ikasleak mantenduko ditu, negoziazioen ondorio. Hezkuntza Sailaren erabakiak eta jarrerak salatu ditu ikastolak.
Lapurdiko hezegunea funtsezkoa da biodibertsitatearen biziraupenerako. Proposamena eremuan zabaldu dute eta Errobi inguruko sistema hidrauliko osoa barnean izango luke; Baionako, Angeluko, Basusarriko, Milafrangako eta Uztaritzeko Aturri ibaiaren ibaiadarrak, esaterako. Bost... [+]
Oholtzak betiko utziko dituela jakinarazi zigun Benito Lertxundik badira jada hainbat aste, eta geroztik asko gara maila batean ala bestean umezurtz sentitzen garenak, halako galera edo abandonu sentsazioarekin, triste. Iruindarroi, behintzat, bere zuzenekoen zirrara azken aldi... [+]
Hiru korapilotan mordoilotzen digute euskaldunon elkarbizitza, eta urte luzez, pazientzia handiz eta erabakitasun irmoz ekin arren, loturok askatu ezinean gabiltza. Hiru bederen badira uneko korapiloak: presoak, euskara, etorkinak.
Urte berriarekin elkartu ohi gara milaka... [+]
"Ez gaude prest lauzpabost urte barru datorkigunerako. Arriskua ziztu bizian dator guregana. Aurre egin behar diogu: Ukrainan gertatzen ari dena hemen ere gerta liteke” (...) “Errusia, Txina, baina baita Ipar Korea eta Iran ere, gogor ari dira lanean Ipar... [+]
Behin batean, gazterik, gidoi nagusia betetzea egokitu zitzaion. Elbira Zipitriaren ikasle izanak, ikastolen mugimendu berriarekin bat egin zuen. Irakasle izan zen artisau baino lehen. Gero, eskulturgile. Egun, musika jotzen du, bere gogoz eta bere buruarentzat. Eta beti, eta 35... [+]
Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]
DBH4 errepikatu zuen urtea gogoratzen du Jonek Pleibak (Susa, 2024) eleberrian. Adinkideak Durangoko institutura aldatu ziren, eta Polly auzokidearen ikasgelan geratu zen bera. Haurtzaroa Joneren baserria eta Pollyren txaleta lotzen zituen errepidean gora eta behera emana zuten... [+]
Zerrenda honetan, 2016az geroztik armagintza programaren batean parte hartu duten enpresak sartu ditu Gasteizkoak taldeak, edo militarrentzako produktu espezifikoak garatu dituztenak (ibilgailuak, pinturak, bateriak…). Hego Euskal Herrian sortuak, edo Hego Euskal... [+]
Zirkulazioan lehentasunek garrantzi handia dute. Gidatzeko ikasten dugun lehen gauzatakoak dira: biribilguneak eta STOPak menperatu ezean nekez lortuko dugu gidabaimena.
Hala ere, lehentasunak ez dira kontu neutroak, eta historiak eta interes kontrajarriek aldatu izan... [+]
Lehen aldia da Hego Euskal Herriko euskal gehiengo sindikalak armagintza industriaren moldaketaz taldean eta modu publikoan hitz egiten duena. Aurreko hilabeteotan mugimendu antimilitaristak bilera bana egin du lau sindikatuokin, produkzio militarra “sozialki... [+]
Urte berria hastearekin batera, bizitza aldatuko diguten erabakiak hartzeko ohitura bada. Listak egiten ditugu hiru puntutan: bat, kirola gehiago praktika; bi, lagun zaharrak maizago ikusi; hiru, Islandiara itzuli, errealki eta metaforikoki. Xedeak beti xede geratzen direla... [+]