"EUSKALKIA BETIKO LEKUAN, BATUA MAILA BERRIETAN"
Lehen aholku bat euskaraz dakiten guziei: euskaldun guztiekin euskaraz egin, ahal bezala, gero etorriko da hobeki egitea. Txarrena, ez egitea da. Bigarrena: mintzatzerakoan, ahal bezain goxo eta naturalki hitzegitea da onena. Bakoitzak erabil dezala lotsa barik ohiko mintzaira, eta emeki-emeki zabalduz ibil daiteke.
Iparraldeko irratietan, duela urte batzuk, belarrietan min egiten zidaten elestari batzuek, menderatzen ez zuten Batuan (gipuzkeran alegia) mintzatu beharrez, beren jatorrizko behe-nafarrera edo lapurtera ona funditzen baitzuten, inorentzat abantailarik gabe. Orain zuhurtzia gehiago nabaritzen dut. Ahomihizkoan pausoka, urraska ibili behar dugu, beti gure ahalak izartuz, baita entzuleenak. Horretan bat nago Zuazorekin, baina harek zokoak ikertuz erran du.
Euskara idatzian oinarritzen da Euskaltzaindiak Baturako ideki zuen bidea, eta nagusiki tradizio luzean. Ardatz bezala «erdiko euskalkia» aipatzen du Zuazok. Ene aburuz plurala behar da hor, «erdiko euskalkiak», biga baitira: gipuzkera «eta» lapurtera, literaturan historia nasaia baitu Axularren euskara horrek, Nafarroako zati on batekoa delarik ber denboran. Ezin da baztertu Batuaren muinetik, eta hori argi dago euskaltzainen artean, Koldo Michelena zenak hasi zuen ildotik. Ez dut ahantzia duela hogei bat urte behin eta berriz erran ziguna: gipuzkera eta lapurtera bat datozenean, hori da Batua. Baina beste hau ere aditu nion: erdikoak ez datozenean bat eta bi bazterrak aldiz bai, hori ere Batua da.
Beraz Batua ez da soilik gipuzkera osatua, zerbait gehiago da. Gipuzkoarrei eskari hau egiten diet: beren ateak ideki ditzaten, edo gehiago zabal, bereziki lapurterari, batez ere hiztegian. Baina iparraldekoek dugu erru eta hoben handiena, Axularri zor diogun tradizio luzea gehiegi bazter uzten baitugu, ekialdeko euskalkien eta gipuzkeraren arteko zubia hautsiz. Horrela ez dago egiazko Batu baten antolatzerik, azken batean elkarretarik urruntzeko bidea hartzen dugu, non ez dugun lapurtera berriz guretzen.
Lapurteraren beharra azpimarratu ondoren, idatzizkoa eta mintzatua berezirik, oso gustora nago Zuazok dioenarekin. Gogoeta baliosak dakarzki euskararen politika hobetzeko. Orokorki, Zuazok dioen bezala, euskalkia eta Batua behar ditugu biak. Euskalki bakoitza bere lekuan oinarri dagoela ohiko sail eta mailetan, baita lehenbiziko erakaskuntzan eta tokiko irratian edo kasetan. Batua goi mailan eta sail berrietan, frantsesak hartu duen lekura hupa eta zabal dezagun, horren parean. Euskalkia ez du Batuak hiltzen, frantsesak du hiltzen
2023an Zaballako espetxean euskal presoen alde egindako martxarengatik ezarri zizkieten isunak. Helegiteen ezeztapenaren aurrean epaitegietara joko dutela adierazi du antolakundeak, eta Poliziaren inpunitatea salatu du.
Tesla autoen salmentak, esaterako, %30 jaitsi dira urtea hasi denetik. Danimarkan beste hainbeste jaitsi da AEBetara oporretan joango direnen erreserba kopurua. Eta Suedian, inkesta baten arabera, hamarretik zortzi prest leudeke produktu estatubatuarrei boikota egiteko.
USAIDen inguruko txolopotearen ondoren, espero beharrekoa zen. Baina, hala ere, urte askotan haien jarraitzaileak izan garenok, samin-puntu batekin hartu dugu albistea. Martxoaren 15ean, Trump administrazioak, kolpetik, erabat itxi baitu United States Agency for Global Media... [+]
Buñueleko (Nafarroa) kasuan, 34 urteko gizona makina batean harrapatuta geratu da. Arratzun (Bizkaia), aldiz, garabiak goi-tentsioko linea bat ukitu ostean hil da 61 urteko gizona.
Espainiako Poliziak duela 41 urte hil zituen tiroka Dionisio Aizpuru, Pedro Mari Isart, Jose Mari Izura eta Rafael Delas gazteak, Komando Autonomo Antikapitalistetako kideak.
Endometriosiaren Nazioarteko Eguna izan zen, martxoak 14a. AINTZANE CUADRA MARIGORTAri (Amurrio, 1995) gaixotasun hori diagnostikatu zioten urtarrilean, lehen sintomak duela lau urte nabaritzen hasi zen arren. Gaitz horri ikusgarritasuna ematearen beharraz mintzatu da.
Israelek eraso masiboak abiarazi ditu berriro ere Gaza osoan: Khan Younis eta Rafan Gaza hegoaldean, Gaza Hirian iparraldean eta eta Deir el-Balah-n erdialdean. "Familiak seme-alaben gorpuzkiak eskuetan zituztela iristen ziren ospitalera", adierazi du lekuko batek.
EH Bildu agintean dagoen udalak gaztetxearen etorkizuna ziurtatzeko aterabide bat adosteari "uko" egin diola salatu du Burlatako Gazte Asanbladak. Beste hainbat gaztek udaletxe kanpoan kanpatu dute, eta goizean zehar bertara hurbiltzeko dei egin dute.
Haurreskolara beharrean, 0-3 urte bitarteko umea zuzenean ikastetxera bidaltzea, Haur eta Lehen Hezkuntza osoa (12 urtera arte) hartzen dituen zentro berera. Hori da Nafarroako Hezkuntza Sailak Burlatako Hilarion Eslava ikastetxean martxan jarriko duen proiektu pilotua eta... [+]
Europa mailako ekimen kolektibo batek bakearen, irtenbide diplomatikoen eta armagabetzearen aldeko manifestua idatzi eta sinadura bilketa hasi du. Manifestuak dioenez, intelektualak, herritarrak bezala, “anestesiatuta daude”. Europako agintarien jokamoldea, NATOren... [+]
Mahai Orokorreko sindikatuek salatu dute Gobernuak utzikeriaz jokatu duela ordezkaritza sindikalarekin negoziatzerakoan, horren adibidea da Estatutu berriaren negoziazioan ezarri duen blokeoa. Gobernua Mahai Orokorrean gai horiek guztiak negoziatzera esertzeko ahalegin ugari eta... [+]
Lau turistak eraso zieten jatorri pakistandarreko hainbat langileri, Lekeitioko Gazte Asanbladak salatu duenez.
"Pornografiaren aurrean nola esku hartu. IKTen erabilera nerabeen eta gazteen sexualitateen arretan: errealitateak eta aukerak" ikastaroa emango du Ane Ortiz Ballesterosek (1989, Bilbo). Sexologoa da bera, Training sexologia klinikoan, Genero Berdintasun Teknikaria eta... [+]
1960ko martxoaren 21ean, Hegoafrikako Poliziak 69 lagun hil zituen apartheidaren kontrako manifestazio baketsu batean. Ordutik, egun hori Arrazakeriaren eta Xenofobiaren Nazioarteko eguna ospatzen da, aldarrikapenez beteta. SOS Arrazakeriak urtero gai ezberdin bat lantzeko... [+]