"NAZIO BERRIA": AMESLARI HELDU BATEN AMETS ZAHARRA


2021eko uztailaren 21ean
Eneko Labegerie Mixel Labegerie miriku, politikari eta kantari ospetsuaren semea dugu. Labegerie aita Uztaritzeko karrikarra zen, ama berriz Apezarena etxaldekoa. Eneko, bost anaien arteko bigarrena, 1954ean sortu zen eta Apezarenan bizi da egun bere bikote-laguna eta lau alabekin. Berotegiko barazkiak ekoizten ditu: «

Merkataritza ikasi nian, eta artean Spar saltoki horietako nagusi batek ea berarekin lan egin nahi ote nuen galdetu zidan. Ene kontura bizitzeko gogoa izanik, lanari gogotsu lotu nintzaion
». Enekok urte gutxian aldatu behar izan zuen zen bere ofizioa ordea: «

Amatxik txitoak hazten zitian etxean, baina itsutzen hasia zenez, uda oso bat hari laguntzen eman nian, eta etxaldeko segida hartu ere
».


JOANES BORDA BARATZEKARI.

Iparraldean txita hazle gutti izaki, Landetako merkatuan lehiatzen zen Eneko, Guk taldeko Joanes Borda baratzekaria ezagutu zuen arte: «

Urte asko dituk. Joanesen etxera joan, eta berotegi sistema berrian entsaladak egiten zituela ikusita, xoraturik gelditu ninduan –Eñaut Etxamendik ere bazitian halako berotegiak. Eustakio Mendizabal eta Txomin Iturbe ere han ari zitian–. `Zein gauza polita!' erran nioan emazteari. Erran eta ekin!
». Letxuga, tomate, piper eta hainbat barazkiren mozkinean trebatu zen, eta oilategiak kendu ahala berotegiak ezarri zituen baratzekaria bilakatu arte. Ofiziook musika afizioarekin uztarturik eraman ditu Enekok: «

Aitak arratsero jotzen zituen organoa edo kitarra. Bere lehen diskoa etxean grabatu zian Ximun Haranen magnetofoian
».
Burgoseko prozesu garaian hasi zen Eneko kantari, aitarengandik jasotako tirria asetu nahiz-edo; eta 1972an ezagutzera eman kantari gisa: «

Hiru abesti grabatu nitian, `Gau iluna', `Nafarra' eta `Parisen eta Madrilen'. Aitaren kantuak lehen biak. Azkena, bere laguntzaz egina, iheslarien gose greba baten karietara konposaturiko ene lehen airea duk. Aitak erran zidan: `Egizak musika eta lagunduko diat hitzak idatzen'
», dio amultsuki Enekok.


GAZTE AMESLARIEN GARAIA.

Amultsuki eta amini bat sutsuki oroitzen ditu garai haiek Enekok. Aitaren itzalak zenbateraino markatu zuen galdetu diogu: «

15 bat urte bitartean, aitaren itzala baitezpadakoa duk. Gero, hire gisara hasten haiz. Gibelerat so eta orduz geroztik zer egin dugun gogoetatzen dudalarik, bada, musikan gure alea jarri dugula uste diat. Politikan berriz, orduko iturrira itzultzen ari garela uste diat. Hots, Herrien Europa egitea zuan gure xedea, eta hogeita hamar urte iraganik horretantxe segitzen diagu. Ametsa baduk, amets zahar bat, Antso Azkarraren Nafarroa erresumaren ideiarekin sortua
». «Nazio Berria» diskoan hain zuzen, aitak famatu zuen «Nafarra» kantua sartu du, aitarekiko gorazarre eta bakarlari gisa plazaratu zen garaia eta oraingoa uztartuz. Ameslari segitzen du Enekok 45 urterekin ere: «

Ene irudiko, ene garaiko gazteok oraingoek baino amets gehiago genian. Amets franko genian, eta egun eskas antzematen diat erokeri puntu hura. Gazteek kantaldiak antolatzeko dirulaguntzak eskatzen dituztela ikusirik, erokeri eskas antzematen diat. Izpiritu aldetik ez gara aitzinatu, beste sailetan bai, bistan da
».


GUK-EN ABARORA.

«

Guk taldea 15 bat urte nituela sortu zuan. Enetako Guk iraultza zian. Nik adin hartan aitaren musika eta mundua ezagutzen nitian, baina hura ez zuan iraultza. Guk-ek, berriz, langile eta laborari mundua aldarrikatzen eta kantatzen zian, eguneroko bizia, gizon eta emakumeen arazoak. Enetako kristorena; nazioaz haratago zihoan Guk
». 1983an bildu zen Eneko Guk taldera. Artean, IK-ko Txomin eta Ramuntxo, eta ETAko Joxe Martin

Usurbil
Sagardiaren heriotzek markatu zuten: «

Joanes Borda jin zitzaidan –herria kantatzeko gogoz beti hura– eta haiekin batera kantatzera animatu ninduan. Panpi, Joanes, Beñat eta nihaur desberdinak gaituk. Gure kalapitak izan ditiagu, baina politikari buruz gutti. Hamabost urtez aritu gaituk elkarrekin eta segitzen diagu elkarrekin, eh!
». Guk-ek ez du publiko edota bilgune handietan kantatu komunzki. Ikuskizun ponpoxoetatik kanpo aritu izan da. Azken hogeita hamar urteotan Iparraldean eraman izan diren borroka ausarten aldarrikatzailea izan da Guk: «

Ekintzei eman zieagu balore bat. Abesteko tokiak eta moldeak izan dira garrantzizkoak guretzat. Inguruak erranahi bat izan dik guretzat, toki tipietan eta herriari hurbil. Geure filosofia duk eta hori gabe, ez genian iraunen
». Une gogorrak ere pasa dituztela aitortzen du Enekok. Euskaldunok lurralde bakar batean biltzeko ametsa abertzale guztion nahia bada ere, lekuan lekuko lanari lotzeko moldeak eztabaidak sortarazi ditu: «

Guk Iparraldeko herriaren parte bat borrokatzeko prest ikusi diagu, eta hori kantatu diagu; ez diagu herriak egin ez duen deus kantatu. Garai batean, Euskadi ideia nagusitu zuan, eta gu ados gintuan, baina hemen deus ez zela egiten ikusten genian. `Bestaldean lehenik egin, gero hemen egitea' lema hura ez zuan gurea
». IK-ko eledun gisara ekarriak izan zirela gogoratu diogu: «

Ez naiz beldur ene sinpatiak aitortzeko, ezta ene eginkizunak ere. Ez gintuan IKren bozeramaleak haatik. Gure izaitea eguneroko biziari lotua zian, eta horregatik IKren ekintzetatik hurbil gintuan, izpirituz eta filosofiaz
». Hori baino gehiago izan da Guk taldea edozein gisara: «

Guk ez da politika edota sindikatu talde bat izan, musika talde bat baizik. Ordea, ausartzen naiz erraitera ELB sindikatuaren izpirituaren lehen bikorrak Guk-ek erein zituela. `Aita-seme laborari' delako ikusgarri hura lekuko. Han biltzen ziren egungo ELBko buruak
».


NAZIO ZAHAR BERRIA.

Enekoren diskoaren aurkezpen publikoa eta Guk-en desegitea batera izateak askoren harridura eragin du: «

Orain urtebete eginak ziren disko honentzako hainbat abesti; artean Guk taldea zegoela, Beñat Sarasolarekin landuak taldean abesteko. Une batez, ordea, Beñatek deliberatu dik gelditzea. `Akitua nauk' erran zidan. `Ene laguntza ukanen duk, baina uneon hire esku uztea nahiago'
». Erabaki horien arrazoiak sinple bezain konplexuak izaten dira. Kantuak Guk taldeak emateko gisan sortuak ziren ordea: «

Hasi nauk grabatzen, eta taldekideen bozen falta antzeman diat, ene ahotsarekin dudak ukan ditiat. Ahots guttiz, teknikaren bitartez moldatu behar izan diat ene ahotsa; lau ahots ezberdin landuz. Lana enea zenik ez nian sinisten ere. Asko sofritu diat. Azkenik ene izenez sinatu diat eta bakarkako ene lehen diskoa plazaratu
». Bisaian bihozkada gisako bat antzematen zaio Enekori. «Nazio Berria» diskoaren izpiritua eta filosofia Guk taldearena da, baina... «

Beñatekin lan egiteko gogoa badiat, baita Panpi eta Joanesekin ere. Noiz ez dakiat, baina geroan zerbait eginen diagu elkarrekin. Beñatekin badiat pare bat kantu eginik guttienez. Guk taldearen osotasuna maite izan diat, horrek aberastu gaitik, eta ene irudiko ez diagu bukatu, hil artean ez duk Guk bukatua izanen
». Bestalde, diskoaren izenburuaz galdeturik, horra: «

Euskal Herrian amesten diat, baina frantsesek eta espainolek egin duten nazioa baino hobeagoa egitea duk ene ametsa. Nazio berri bat egiten badugu ez diat, konparazione, gure inguruko nazioek onartzen duten tortura nahi
».


ERRESPETUZ EGINDAKO LANA.

Ernest Hirigoienen laguntzarekin etxean maketa bat egin zuen eta Elkarlanean disketxera eraman gero: «

Xaby Peryren estudioan grabatu ondoren, Anjel Valdesen laguntza izan diat. Gutxitan izan diat bizitzan nik egin lan ttiki batentzako honenbeste errespetu. Urrats eta aldaketa nimiño bakoitzean Anjelek galdetu zidak `kantu honek beste erritmo bat behar du beharbada; hemen bibolina agian?' Beti ere inposatu gabe. Guk taldeak bazian bere kolorea eta Anjelek lagundu zidak enea aurkitzen. Bere laguntza izugarria izan duk, benetan
»


Azkenak
Eskolaz kanpoko jarduerek kanpoan uzten dituzte premia bereziak dituzten haurrak

Bai ikastetxeek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerek, bai aisialdiari loturiko ekintzek eta udalekuek desgaitasunen bat duten haurrak kanpoan uzten dituzte maiz, eta hain justu, jarduera horiek bereziki onuragarriak dira premia bereziak dituzten haurrentzat. Hala dio... [+]


2025-04-01 | Euskal Irratiak
Arrate Isasi: “Iparraldeko haur elebidunek euskara nola ikasten duten ikertu nahi dugu”

Euskal hizkuntzalaritza esperimentaleko katedra berria estreinatu dute Baionako fakultatean.


2025-04-01 | Gedar
Aurtengo Maiatzaren 1ean ere Bilboko kaleak hartzera deitu du EHKSk

"Gerra inperialistaren eta Europako estatuen berrarmatzearen aurka" mobilizatuko da Langileon Nazioarteko Egunean.


2025-04-01 | dantzan.eus
Zuberoa dantzan batuko da berriz ‘Aitzina Biga’ ikusgarrian

Aitzindariak elkartea Aitzina Biga ikuskizuna prestatzen ari da. Ehun parte-hartzailetik gora izango dira dantzan, musikan, antzerkian, kantuan eta bertsotan apirilaren 19an Maulen aurkeztuko den ikuskizunean. Uztaila bitarte, beste lau emanaldi izango dira: Miarritze, Arrasate,... [+]


2025-04-01 | Elhuyar
Antidepresiboen preskripzioak gora egin du pandemiaren ondorioz

Antidepresiboen kontsumoa aztertuta, Euskal Autonomia Erkidegoan COVID-19aren pandemiak sintoma depresiboen intzidentzia handitu zuela ondorioztatu du ikerketa batek. Halaber, azterlanak nabarmendu du herritarren osasun mentala arazo fisikoekin batera artatzearen garrantzia, bai... [+]


Emisio gutxiko eremua behin-behinean etetea erabaki du Euskal Hirigune Elkargoak

Frantziako legebiltzarrean Errepublikanoek eta Batasun Nazionalekoek egindako zuzenketen harira dator erabakia. Zuzenketak onartu dituzte, eta, beraz, Euskal Hirigune Elkargoak emisio gutxiko eremua ezartzeko gastu ekonomikorik ez egitea erabaki du.


Birundaren aldeko manifestazioa egin dute Donostiako Parte Zaharrean barrena

Pasa den asteko "kaleratze ilegala" salatu dute hainbat herritarrek, ostiral arratsaldean.


Euskal Herriko II. Ekotopaketak egin dituzte asteburuan, garaiko erronkez eztabaidatzeko

Jauzi Ekosizialeko kideek antolatzen duten bigarren edizioa da. Euskal Herriko trantsizio ekosozialak "inoiz baino premia handiagoa" duela adierazi dute, "datozen aldaketa sakonen aurrean trantsizio justua nahi bada".


2025-03-31 | Ahotsa.info
Burlatako Gazte Asanbladak gaztetxearekin jarraitzeko akordioa iragarri du Udalarekin

Manifestazio jendetsu batek herriko kaleak zeharkatu ditu, Poliziaren gehiegizko dispositibo batek zainduta, gazteek kudeatutako guneen defentsan eta Gaztetxeak erasoen aurrean defendatzeko. Manifestazioaren amaieran, publiko egin dute iragarpena.


Bost urterako inhabilitatu dute Marine Le Pen, Europako Parlamentuko funtsak desbideratzeagatik

Parisko Auzitegi Korrekzionalaren arabera, 2,9 milioi euro desbideratu zituen Frantziako RN Batasun Nazionalak 2004 eta 2016 artean. Le Penez gain, alderdiko beste 24 kide ere errudun jo dituzte. Helegitea aurkeztuta ere, RNko buruzagia ezingo da aurkeztu 2027ko Frantziako... [+]


BDZk CAFi exijitu dio Israelekin harremanak mozteko, igandeko manifestazioetan

Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan egin dituzte manifestazioak. Israelek Palestinan egin duen eta aurrera daraman genozidioarekin kolaboratzen duten enpresei laguntza publikoa emateri uzteko eskatu diete Nafarroako Gobernuari eta Eusko Jaurlaritzari.


STEILASek eta LABek jakinarazi dute Hezkuntza Sailak bertan behera utzi duela gaurko deituta zuten bilera teknikoa

Hezkuntza Sailak EITBri azaldu dioenez, ikastetxe bakoitzean izan beharreko baliabideak batzar teknikoetan negoziatu partez, mahai negoziatzailean landu beharko lituzkete. Bihar eta etzi greba egingo dute EAEko ikastetxe publikoetako irakasleek.


Armen lobbyek (Euskal Herrikoak barne) gerrara eraman nahi gaituzte

Joan den ekainaren amaieran bukatu genuen Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez sortzeko) liburuaren lehenengo zatiak Gerra badatorrela! du izenburu, bertan... [+]


2025-03-31 | ARGIA
Iruña-Veleia afera argitzea eta ondarea ez suntsitzea eskatu dute Gasteizen

Iruña-Veleia auzia “behin betiko” argitzea eskatu dute martxoaren 30ean, Gasteizen egindako manifestazioan. Iruña-Veleia argitu, ez suntsitu plataformak aztarnategian egindako “txikizioak” salatu ditu eta Arabako Foru Aldundiaren ardura... [+]


2025-03-31 | Gedar
Etxebizitza-arloko arrazakeria salatu eta apirilaren 5ean mobilizatzera deitu dute hainbat kolektibok

Etxebizitza eskuratzeko orduan pertsona arrazializatuek eta migratzaileek jasaten duten bazterketa sistematikoa salatu dute Gasteizen, agerraldi baten bidez. Apirilaren 5ean Donostiara bertaratzera deitu dute, etxebizitza-eskubide unibertsalaren alde.


Eguneraketa berriak daude