EGITEAR DEN JAUREGIA, ALDE ZAHAR ETA BERRIAREN LOTURA

  • Antzerki Eskola edota Planetariuma hainbat ikuskizunen egoitza bihurtu dira. Egitasmo erraldoi bat du ordea hiriak datozen urteetarako: Biltzar eta Auditorium Jauregia.

2021eko uztailaren 19an
Hiri baten kulturaren arrastoan ibiltzeak bide aunitzen barrena aztertzea esan nahi du; Iruñekoan ere antzeko zerbait gertatzen da. Museoak bagenitu mintzagai, Nafarroako Museoa izanen genuke derrigorrezko aipamena. Santo Domingo karrika aldapatsuan kokatua, entzierro entzutetsua bera hasten den tarte berdinean, bakarra da Iruñean erakuslehio iraunkorrei dagokienez. Herrialdearen aitzinhistoriaren aztarnak pilatzen ditu, zutabe zein margoak, aurretik Misericordia eritetxea izandako honek. 1990 urtean moldatu zuen bere aurpegia, ateak berriz ere zabalduz, eta 30.000 lagun inguru izaten ditu urtero, batez bertze. Behin-behineko erakusketak ere izan ohi dira bertan. 2001 urtean euroa gailenduko dela gainontzeko europar monetekiko... bada txanponaren eboluzioa agertuko duen erakusketa erraldoia prest dute hurrengo urterako, diru hotsaren lehendabiziko xuxurlatik, hil zorian dagoen pezetaraino. Alta, arte garaikidearen adierazgarriak inguratuko dituen bertze pinakoteka beharrezkoa dela gero eta zurrunago aditzen den kontua da Iruñean.
Musika, zinea, antzerkia; kulturaren ibilian bertze hiru ubide ditugu. Hirugarrenean eginen dugu geldialdia, antzerkiaren baitan Iruñeak duen aukera ez baita makala, inolaz ere. Auzoetako kultur etxe ezberdinetan antolatzen den agerraldi saila aipamenik utzi gabe, Gaiarre Antzokia eta Nafarroako Antzerki Eskolaren taula nabarmentzen dira. Urteak 365 egun baldin baditu, iazko 272 egunetan ikuskizun bat bazegoen dastatzeko, batean ala bertzean, Karlos III.a karrikan ala San Agustin kalearen bazterrean.
Datuak datu, 1998 urteko abuztua bitarte Gaiarre Antzokia esku pribatuetan egon zen, orduan erabaki baitzuen Udalak bere gain hartzea. Orduz geroztik, bertan taularatu diren 116 ikuskizunetara 40.986 lagun bildu dira. Ur Teatro, La Fura dels Baus edota Els Joglars bezalako taldeak izan dira. Bertako muntaiei ere lekua egin zaie, Jose Maria Ansin antzezle iruindarraren «El Misterio Bufo» bakarsolasa kasurako. Zarrapastra taldeak ere bertan erakutsi zuen «Zorongo» antzezlana.
Nafarroako Antzerki Eskolari dagokionez, 106 deialdi luzatu zituen eta 33.152 ikuslek erantzun zuten. Betiko moduan, euskarazko antzezlanen inguruko saioaldi bereziak antolatu zituzten bertan. Horrela, Ados Teatroren «Desperrados» eta Ttanttaka taldearen «Dakota» euskarazko emanaldiak ikusteko aukera izan zen. Berez eskola izaki, eskaintza berezia egin ohi diete etxeko ekoizpenei.


Biltzar eta Auditorium Jauregia

Milurteko berria atarian dagoela, Biltzar eta Auditorium Jauregia izan daiteke egistasmo garrantzitsuena, oraindik paper eta zirriborroetan soilik egon arren. Politikariek zin egin dute, dena den, urte berriarekin paratuko dutela eraikinaren lehendabiziko harria Moret karrikaren zolan. Egun horretatik aitzina hiru urte luzatuko omen dira lanak. Guztira 6.000 milioi pezetako aurrekontua dago horretarako.
Parte Zaharraren eta zonalde berriaren arteko lotura izan nahi du eraikin erraldoiak. Eta asmo hau hobekien biltzeagatik, Patxi Mangado, Alfontso Altzugarai eta Juan Miguel Otxotorenaren ideia izanen da gauzatuko dena. Izan ere, `L' baten itxura du edifizioak eta hizki honek irudikatzen duen sabela antzekoan espazio zabaleko lorategia izanen da, karrika zaharrei so. Sarasate pasalekuarekin lotuko da hau kasik eta Gotorlekua ere hurbil ukanen du, hiriaren bihotzean hortaz.
`L' hizkiaren barrualdean aurkituko denari dagokionez, hiru eremutan zatitu dute nagusiki arkitektoek espazioa. Batetik, 1.500 lagunentzako auditoriuma; bigarrenik, 500 pertsonendako biltzar aretoa eta azkeneko eremua erakusketa gela ezberdinetan pentsatuz moldatu da. Guztira, 3.000 metro karratu izango ditu. 24 metroko altuera edukiko du puntu gorenean eta 11 laburrenean. Gainera, 1.000 autorentzako aparkalekua zabaldu nahi dute jauregiaren azpialdean.


Planetarium

Bortz urte igaro dira jada Iruñeko Planetariuma, Espainiako handiena dena, martxan paratu zutenetik. Bere kupulak 20 metrotako diametroa du eta bertatik 8.600 izar baino gehiago ikusi daitezke. Espainian Madril, Bartzelona, A Coruña eta Castellon dira horrelako zerbitzu bat eskaintzen duten bakarrak.
Halaber, hezkuntza du bertze helburuetariko bat Planetariumak. Hartara, deialdi bereziak egiten dira bertatik Euskal Herriko eskola eta ikastola guztietara. Euskarazko emanaldiak asteartetan izan ohi dira. Dena den, muga egiten duten herrialdeetako mutil eta neskak ere etorri ohi dira ausarki. Urtero batez bertze 100.000 lagunek bisitatzen dute izarren paradisu hau.
Guztira 4.000 metro karratutan hedatzen da eraikina. Hiru solairu ditu: erakusketa gela dago lehendabizikoan; bigarrenean, 250 lagunentzako gela berezi bat, kupula nagusiak hartzen duenaz gozatzeko; eta hirugarrenean, azkenekoz, material teknikoa biltzen duen gunea


Azkenak
2025-01-08 | Leire Ibar
60 urte bete ditu Larrabetzuko Hori Bai gaztetxeak, Euskal Herriko zaharrena

1965ean sortu zen Larrabetzuko Hori Bai gaztetxea, frankismo garai betean. Ordutik ez ditu ateak itxi, eta 2025ean 60 urte bete ditu. “60 urte lotu barik” lelopean eman diote hasiera urteurrenari gaztetxeko kideek.


Irakasle baten klaseetatik seme-alabak ateratzea erabaki dute Atarrabian: “Izuak jota ditu haurrak”

Irakasle hau egokitzen zaielarik, 6-9 urteko haurrengan beldurra, amesgaiztoak, antsietatea, negarra… orokortzen direla salatu dute Atarrabiako Atargi ikastetxeko gurasoek. Urtetako arazoa konpontzen ez dela-eta, haren klaseei planto egitea erabaki dute. Guraso elkarteko... [+]


2025-01-08 | Julene Flamarique
Urteko lehen langile hila, Alaves-Baskoniaren egoitza eraikitzeko lanetan

Beharginak Excavaciones Mendiola enpresarako ari zen lanean, Construcciones Urrutia enpresaren azpikontrata. Langilearen lehenengo eguna zen sektorean lanean.


2025-01-07 | Julene Flamarique
Itxiera mehatxua gainean dutela itzuli dira lanera Ezkirotzeko BSHko langileak, ostiraleko bileraren zain

Abenduaren 16an iragarri zuen multinazionalak Nafarroako lantegiaren itxiera. Ekoizpenari “normaltasunez” ekitea eskatu die langileei Ezkirotzeko zuzendaritzak, baina sindikatuek “ezinezkotzat” jo dute. Lan Ministerioak bilera deitu du ostiralerako... [+]


Gazteen soldata %10 igo den bitartean, prezioak %31 garestitu dira 2010etik

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, 18 eta 34 urte bitarteko gazte soldatadunen hileko batez bestekoak lehenbiziko aldiz gainditu du 1.500 euroko langa. 2010arekin alderatuta, ordea, 142 euro besterik ez da igo.


2025-01-07 | Leire Ibar
‘Behin betiko’ lelopean egingo du Sarek urtarrilaren 11n Bilboko manifestazio nazionala

Konponbide prozesuari eta etxeratze prozesuari behin betiko amaiera emateko aldarrikatuko dute, eta euskal preso behin betiko etxean nahi dituztela. Laguntza ekonomikoa jasotzeko Bizumkada Nazionala ekimena jarri dute martxan.


2025-01-07 | ARGIA
Robert Hirigoien hil da, Herri Urratsen sortzaileetakoa

Urtarrilaren 4an hil zen Robert Hirigoien euskaltzalea (Larresoro, Lapurdi, 1944). Ostegunean eskainiko diote azken agurra, jaioterrian (10:00etan). Herri Urrats festaren sortzaileetako bat izan zen, baita Lapurtarren Biltzarrarena, Kanboko ikastolarena eta euskara eta euskal... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Baztango Batzar Nagusiak elkartasuna adierazi die Aroztegiko obra gelditzeagatik auzipetutako zazpi herritarrei

Aroztegiko auzipetuei elkartasuna adierazi eta absoluzioa eskatzeko mozio bat onartu du Baztango Batzar Nagusiak. Urtarrilaren 2an egindako bileran, mozioaren aldeko bozketan aldeko 25 bozka, kontrako bi eta hiru abstentzio izan dira.


Ultraeskuinari proposatu diote gobernua osatzeko Austrian, hesia ezarri ziezaioketen arren

Irailean egin ziren hauteskundeak eta aise nagusitu zen FPÖ alderdia, botoen ia %30 eskuratuta. Bazen aukera ultraeskuinari hesia ipintzeko, baina ez dira ados ipini demokristauak eta sozialdemokratak.


Laborantza bozen usaina

Berriz hasi dira laborarien manifestaldiak frantses estatu guzian. Sindikatu desberdinek aldarrikapenak hedatzen badituzte ere, entzun den lehena eta komunikabide nagusietan gomit izan dena, FNSEA "nagusia" izan da. Zer du saltzeko? Gezur andana bat ahal bezainbat boz... [+]


2025-01-07 | Jon Torner Zabala
Autobus zerbitzua zabaldu dute Ipar Euskal Herrian, mugikortasuna hobetzea helburu

Urtarrilaren 6az geroztik autobus linea berriak daude Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin. Halaber, zerbitzuen maiztasuna ere hobetu da, Euskal Hirigune Elkargoko Mugikortasun Sindikatuak eta RATP konpainiak elkarlanean bultzatutako egitasmoari esker. Bestetik, 12 urtez... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Barakaldoko hilketa matxista salatzeko asteartean mobilizazioak antolatu dituzte

84 urteko andrea erail zuen bere semeak urtarrilaren 3an euren etxebizitzan. Kolpeka hil zuela azaldu dute zenbait iturrik. Astearte arratsaldean egingo dira elkarretaratzeak Barakaldon eta Euskal Herriko lau hiriburutan.


2025-01-07 | Gedar
Beste eraso arrazista bat Miarritzen

 Uber gidari batek jasan zuen erasoa: bortizki jo eta irain arrazistak egin zizkion bezero gazte batek. Baionan eta Arrigorriagan ere izan dira eraso arrazistak berriki.


2025-01-07 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Itsasontzigintzaren itzal luzea ageri da Hego Koreako krisian

Hego Koreako krisia autoktonoa ala inportatua ote zen galdetzen nion neure buruari duela hilabete hura sutu zenean. Baretu ez baizik mindu egin denez auzia, batere argi ez dudan erantzunaren bila jarraitu beharko dugu. Geografikoki urrutiko kontua bada ere, oso gertuko ondorioak... [+]


Eguneraketa berriak daude