ARGA GARBITZEKO APUSTUA
- araztegia izan da. Bertara heltzen da 260.000 biztanleren ur zikina eta, duela bi hilabete martxan jarritako fase biologikoari esker, kasik garbi isurtzen da Arga ibaira.
1960. hamarkadan, hazkunde demografiko eta industrialarekin batera, joera hori areagotu egin zen eta Arga ibaiak eta eskualdeko isurkideetako ondorio larriak pairatu behar izan zituzten. Zenbait kasutan ibaian eta erreketan gune anoxikoak sortu ziren, hau da, oxigeno gabeko guneak. Errekek ur-azpiko bizitza galdu zuten eta berreskuratzeko asmoz, 1982an Mankomunitateak Eskualdeko Saneamendurako Osoko Plana onartu zuen eta urtebete geroago martxan zegoen.
Plana gauzatzeko 100 kilometroko kolektore eta interzeptoreen sarea ezarri zuten kondar-urak batzeko eta Arazuriko araztegian garbitzeko. Araztegia 1990ko abuztuan abiarazi zuten hiru helbururekin: Arga ibaia eta eskualdeko isurkideetako kutsadura saihestea; hondakin-urak berriro ibairatzerakoan arazkatuta joatea; eta arazketan sortzen diren produktuak ustiatzea: lohiak nekazaritzan erabiltzeko eta gasak elektraindar bihurtzeko.
Araztegiak, inauguratu zutenetik duela hilabete gutxi batzuk arte, ez zion zikina zetorren urari kutsadura guztia kentzen eta lehen fasea, hau da, tratamendu fisiko-kimikoa baino ez zitzaion egiten urari. Fase honen bitartez, urari hainbat elementu, hala nola, solidoak, hareak eta koipeak kentzen zitzaizkion baina ura bere garbitasunaren % 50 inguru bakarrik berreskuratuta isurtzen zen Arga ibaira.
Tratamendu biologikoan, lehendabiziko fasea igaro ondoren, ikusten ez den zaborra kentzeko bakteria batzuk botatzen dira uretara, daraman gorotza jan eta amoniakoa ken diezaioten. Bakteria horiek hain zuzen ere, zikinkeria nitrogeno gaseosoa bihurtzen dute eta nitrogeno hori atmosferan sakabanatzen da.
Uretatik ateratzen duten zikinkeria erre eta elektraindarra eta argindar termikoa egiteko erabiltzen dute, araztegian bertan dauden motor turbosoplante deritzonak eta motogeneradoreak funtzionamenduan mantentzeko. Lohiak ere aprobetxatzen dituzte eta nekazaritza eta lorazaintzako zenbait arlotan erabiltzen dira. Egunero bataz beste 35 tona lohi ateratzen dute araztegian kondar-uretatik.
Bigarren fasea 48 metroko diametroa duten sei dekantategietan burutzen da. Guztira, Arazuriko Araztegiak hamabi dekantategi ditu, sei lehendabiziko fasea egiteko eta gainontzekoak urari tratamendu biologikoa emateko.
Bigarren faseko lanak burutzeko 3.812 milioi pezetako inbertsioa behar izan da. Finantzaketaren % 80 Europar Kohesio Fondoen bitartez egin da eta gainontzekoa Nafarroako Gobernuak jarri du. Etorkizunean Arga ibaiak eta eskualdetako errekek zein isurkidek ur-azpiko bizitza errekuperatu egingo dute
Amparo Viñualesek, Erronkariko alkateak, salatu du Erronkariko, Burgiko, Gardeko eta Bidankozeko kontsultategiek arreta txikitu beharko dutenez prebentzioan eragingo duela.
Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]
Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]
Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]
Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.
"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.
Berriozarren (Nafarroa) egingo da Gazteon eskutik lelopean, antolakundearen ustez gero eta gazte gehiagok egiten dutelako bat independentziaren aldeko borrokarekin. Topagunea "ekimen soil bat" baino gehiago dela aldarrikatu dute: "Euskal Herriko txoko... [+]
Su-etena hausteko arriskua erreala izan bada ere aste guztian zehar, adostasun batera iristeko bidean dira bi aldeak: bahitu gehiago askatuko lituzke Hamasek, laguntza Gazara sarrarazteko bidea ez oztopatzeko "promesa" egin duelako Israelek. Arabiar Ligako herriek... [+]
Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]
Torturaren kontrako eguna baliatuz, Aske antolakundeak prentsaurrekoa egin du Bilboko Justizia Jauregian. Gaur egun ere tortura gauzatzeko baldintzek bere horretan jarraitzen dutela salatu dute.
Nafarroa eta Ezkio-Itsaso lotuko lituzkeen alternatibak Aralar barnean 22 kilometroko tunel bat zulatzea suposatuko luke, eta 1.300 milioi euroko kostua izango luke. Lotura hau igaroko litzatekeen herri ugarietako udalek nahiz bizilagunek, ordea, lanei ekiteko eduki beharreko... [+]
Asteazkenean izan behar zuen epaiketa dataz aldatu dute Lizarrako alkateak azken momentuan jarritako helegite baten ondorioz. Orain taldeari "gorrotoa sustatzea" ere egozten zaio eta lau urterainoko kartzela-zigor arriskua dute kideek.
Junts eta ERC abstenitu egin dira bozketan eta popularrek aurkezturiko ez-legezko proposamena aurrera atera da, PP, Vox eta UPNren botoekin. 2027 eta 2035 urteen artean ixtea aurreikusten diren Espainiako Estatuko zazpi zentral nuklearren bizitza erabilgarria handitzea ekarriko... [+]
Euskarazko B2 eskakizuna zuten bi udaltzain lanpostu baliogabetu zituzten epaileek iazko urtarrilean, euskara eskatzea "diskriminatzailea" izan zitekeela iritzita; eta aitzineko astean, Donostiako Udalak aurkezturiko helegitea ez aztertzeko erabakia hartu du EAEko... [+]
Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak, polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]