EZ DA GIRO INGURUNEKO INGURUGIROAN

  • 1972. urtean Stockholm-em Nazio Batuen Giza Inguruneari buruzko konferentziakaldarrikatu zuen egun hau eta urtero ekainaren 5ean ospatzen da.

2021eko uztailaren 19an
Ingurugiroaren arazoak ezagutzera eman eta bere defentsan diharduten talde eta erakundeek Ingurugiro eguna dela-eta hainbat ekintza eta jardunaldi sinboliko antolatu ohi dituzte. Ahotik ahora darabilgu hitz hau ezpain artean, baina benetan zer ote da ingurugiroa, guztiok gauza bera ulertzen ote dugu hitz hau entzutean?
Nahikoa dugu edozein albiste edo prentsa-oharri erreparatzea hitz honen adiera ezberdinez jabetzeko. Askotan, ingurugiro arazoak ikuspuntu naturzale eta ekologista batetik soilik ulertu izan dira eta ingurugiroa hori baino askoz gehiago da. Ingurugiroa bizitzaren ingurune edo esparru osoa dela esan izan da, horrek esan nahi duen guztiarekin. Elementu asko azpimarratu daitezke ingurugiroaren bueltan, esate baterako klimari loturiko guztiak (tenperatura, prezipitazioa eta abar), ezaugarri fisiko nahiz kimikoak (pH-a, mineralen kontzentrazioa eta abar); mota guztietako bizidunen arteko elkarrekintzak ere ingurugiro dira eta noski, gizakiak sorturiko ingurune guztiak ere, ingurugiroaren parte dira, hala nola, ondare historikoa, ingurune soziokulturala...
Ingurugiroa ulertzeko garaian ere bilakaera bat egon da azken urteetan. Izan ere, duela urte gutxi arte ingurugiro arazoak mundu mailakoak soilik izaten ziren, ozono geruza dela, berotegi-efektua, klima aldaketa eta gisa horretakoak. Arazo global hauek betetzen zituzten aldizkari eta egunkariak, eta askotan etxe aurreko arazoei ez zitzaien erreparatzen.
Testuinguru honetan kokatu beharko genituzke 1972. urtean Stockholmen burutu zen Giza Inguruneari buruzko biltzarra eta hogei urte beranduago, 1992an, Rio de Janeiron burutu zen Lurraren gailurra. Bai batak nahiz besteak indarra galdua dute dagoeneko, bertan sinatu ziren akordio eta printzipio deklarazioak aplikatzea gaitza bihurtu baita. Esate baterako, Rio de Janeiroko biltzarraren inguruan sortu zen garapen jasangarriaren kontzeptua praktikara nola eraman behar den ez da asmatu erakunde desberdinetan eta gainera, duela urte batzuk, zenbaitek egin zituen aurreikuspen katastrofistak ez direla bete ikusi da. Hori dela eta, azken urte hauetako joerek beste bide batzuk hartu dituzte.
Gero eta arreta handiagoa jasotzen dute gure gertuko ingurunean ditugun arazoek. Arnasten dugun airearen kalitatea, edaten dugun uraren garbitasuna, jaten ditugun jakien jatorria, gure industriaren ingurugiro eragina, gure paisaia eta ingurune naturalen kontserbazioa... dira orain gehien kezkatzen gaituzten gaiak, etxetik «gertuagokoak». Nabarmena izan da, esate baterako, enpresa eta erakunde desberdinetan burutzen diren ingurugiro-ikuskaritzek izan duten gorakada. Gaur egun, ISO, UNE eta gisa horretako ziurtagiriak lortzeko lehian dabiltza enpresak. Ziurtagiri hauek lortzeko, ingurugiro baldintza zorrotzak bete behar izaten dituzte, baina gisa honetako ziurtagiriek izen ona eta ospea eskaintzen diete enpresei.
Ingurugiroarekiko sentsibilizazioak Euskal Herrian izan duen bilakaera hau beste ikuspegi batetik ere aztertu daiteke; hasieran, gure herrian, ingurugiroaren aldeko defentsan aritu zirenak mendizaletasunari loturiko talde eta pertsonak izan ziren; beranduago, garapen industriala zela eta, ingurugiroaren aldeko mugimendua gizarte industrial honi lotuta egongo zen. Gaur egun, mugimendu hau bizirik dago, baina orain, helburu desberdinak dituzten taldeetan antolatua aurkitu dugu

Ingurugiro arazoekin elkarbizi behar?

Edozein tokitako ingurugiro egoera aztertzerako garaian, ingurugiroa definitzerakoan kontuan izan ditugun elementu guztiak izan behar dira aztergai, eta ondoren beraien artean dagoen elkarrekintza aztertu. Ez gara hasiko hemen gure herriko ingurugiro azterketa zehatz bat egiten, baina ikus ditzagun labur-labur zeintzuk diren arazo larrienak. Izan ere, ingurugiro arazo hauekin bizi gara eta egunero ikusten ditugunez ezagunak zaizkigu, baina inoiz ez dago soberan arazo direla azpimarratzea. Hau da, ikertu eta konpondu beharreko arazoak direla eta ez gure bizitzako partaide.

Aireko kutsadura eta atmosferako arazoak hirigune handietan antzematen dira gehien; mota guztietako industriak eta kaleetako autoak dira kutsatzaile nagusiak. Gas kutsatzaileak, errautsak, hautsa eta zarata izaten dira arazo larrienak eta eraginak ugariak dira, hala nola: ikuskortasuna murrizten dute, osasun arazoak sortzen dituzte, kliman eragina izan dezakete, hainbat materiale hondatu ditzakete, kate trofikoak kutsatu daitezke...

Lurtzoruaren kutsadura ere arazo larri bihurtu da gure herriko zenbait gunetan. Lindanoaren kasua izan da sonatuena eta agian larriena. Kutsadura mota hau ere, neurri handi batean, industrien hondakinetatik eratorritakoa da. Neurri txikiago batean, nekazaritza intentsibo batek ere gisa honetako kutsadura sor dezake. Kutsadura honen ondorioz, lurtzoruan konposatu kutsagarriak azaltzen dira, materia organiko gehiegi edo gutxiegi egon daiteke, erosio arriskua aldatu egiten da...

Uraren kudeaketak aurrerapen handiak izan ditu azken urte hauetan, eta duela urte batzuk baino hobeto gaudela esateko moduan egongo ginateke. Kutsadura iturri nagusia industria eta hiriguneak dira eta neurri txikiago batean nekazal ustiakuntzak. Eraginak desberdinak dira kasuz kasu aztertuz gero, baina uretako oxigeno kontzentrazioa murriztu egiten da gehienetan eta elementu berriak azaltzen dira uretan.

Elementu honen inguruan sortu diren ingurugiro arazo larrienak, suteek, gaitzek eta kanpoko espezieek eragin dituzte. Ondorioz, lurtzoruaren kalitatea murriztu daiteke, zenbait espeziek bizirauteko arazoak izan ditzakete edo bertako hainbat espezie kanporatua izan daiteke espezie arrotzen zabalkuntza dela medio.

Arazo larrienak lurraren erabilpenak izan dituen aldaketen ondorioz etorri dira. Giza ustiaketek zenbait espezieren ugaritzea eta beste batzuen murrizketa eragin dute, ekosistematan desorekak sortuz.

Askotan aipatzea ahaztu egiten zaigun arren, osasun-arazoak, istripuak, langabezia, delinkuentzia, zaratak, ekonomi-politika txarrak, krisi sektorialak, hezkuntza falta, trafikoa... ingurugiro arazo dira eta gure bizi-kalitatean eragin zuzena dute


Azkenak
Gazteen soldata %10 igo den heinean, prezioak %31 garestitu dira 2010etik

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, 18 eta 34 urte bitarteko gazte soldatadunen hileko batez bestekoak lehenbiziko aldiz gainditu du 1.500 euroko langa. 2010arekin alderatuta, ordea, 142 euro besterik ez da igo.


2025-01-07 | ARGIA
Robert Hirigoien hil da, Herri Urratsen sortzaileetakoa

Urtarrilaren 4an hil zen Robert Hirigoien euskaltzalea (Larresoro, Lapurdi, 1944). Ostegunean eskainiko diote azken agurra, jaioterrian (10:00etan). Herri Urrats festaren sortzaileetako bat izan zen, baita Lapurtarren Biltzarraren, Kanboko ikastolaren eta euskara eta euskal... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Baztango Batzar Nagusiak elkartasuna adierazi die Aroztegiko obra gelditzeagatik auzipetutako zazpi herritarrei

Aroztegiko auzipetuei elkartasuna adierazi eta absoluzioa eskatzeko mozio bat onartu du Baztango Batzar Nagusiak. Urtarrilaren 2an egindako bileran, mozioaren aldeko bozketan aldeko 25 bozka, kontrako bi eta hiru abstentzio izan dira.


Ultraeskuinari proposatu diote gobernua osatzeko Austrian, hesia ezarri ziezaioketen arren

Irailean egin ziren hauteskundeak eta aise nagusitu zen FPÖ alderdia, botoen ia %30 eskuratuta. Bazen aukera ultraeskuinari hesia ipintzeko, baina ez dira ados ipini demokristauak eta sozialdemokratak.


Laborantza bozen usaina

Berriz hasi dira laborarien manifestaldiak frantses estatu guzian. Sindikatu desberdinek aldarrikapenak hedatzen badituzte ere, entzun den lehena eta komunikabide nagusietan gomit izan dena, FNSEA "nagusia" izan da. Zer du saltzeko? Gezur andana bat ahal bezainbat boz... [+]


2025-01-07 | Jon Torner Zabala
Autobus zerbitzua zabaldu dute Ipar Euskal Herrian, mugikortasuna hobetzea helburu

Urtarrilaren 6az geroztik autobus linea berriak daude Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin. Halaber, zerbitzuen maiztasuna ere hobetu da, Euskal Hirigune Elkargoko Mugikortasun Sindikatuak eta RATP konpainiak elkarlanean bultzatutako egitasmoari esker. Bestetik, 12 urtez... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Barakaldoko hilketa matxista salatzeko asteartean mobilizazioak antolatu dituzte

84 urteko andrea erail zuen bere semeak urtarrilaren 3an euren etxebizitzan. Kolpeka hil zuela azaldu dute zenbait iturrik. Astearte arratsaldean egingo dira elkarretaratzeak Barakaldon eta Euskal Herriko lau hiriburutan.


2025-01-07 | Gedar
Beste eraso arrazista bat Miarritzen

 Uber gidari batek jasan zuen erasoa: bortizki jo eta irain arrazistak egin zizkion bezero gazte batek. Baionan eta Arrigorriagan ere izan dira eraso arrazistak berriki.


2025-01-07 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Itsasontzigintzaren itzal luzea ageri da Hego Koreako krisian

Hego Koreako krisia autoktonoa ala inportatua ote zen galdetzen nion neure buruari duela hilabete hura sutu zenean. Baretu ez baizik mindu egin denez auzia, batere argi ez dudan erantzunaren bila jarraitu beharko dugu. Geografikoki urrutiko kontua bada ere, oso gertuko ondorioak... [+]


Errege Magoen desfilean zati lasaiak tartekatu dituzte, autisten elkarteek aldarrikatuta

Dezibelio eta argiztapen muturrekoak ohiko diren makro-ikuskizunen eta makro-estimuluen garaiotan, autismodun haurren bueltako elkarteek aspalditik egindako eskaera zabaltzen ari da pixkanaka, baita Errege Magoen desfileetan ere: ez musika, ez argiztapen, ez abiadura... [+]


2025-01-06 | Garazi Zabaleta
Trebatu elkartea
Lehen sektoreko erreleboa bultzatzeko egitasmoa Gipuzkoan

Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]


2025-01-06 | Jakoba Errekondo
Elkarren beharra bizitzeko

Lagun txiletar batek bere herriko istorio bat kontatu dit, eta ahoa bete inplante utzi nau. Han “quintral” esaten dioten landare batena da, Tristerix corimbosus. Txile eta Argentina hegoaldeko baso epeletan bizi da, eta gure lurralde epeletan hazten den mihuraren... [+]


Eguneraketa berriak daude