BAZTER EZEZAGUNEN BILA MENDIAN IHESI

  • Agirresarobe mendizaleak, aurki kalean izango den «Ihesi» liburuan. Paisajeak, izadiak, ariketa fisikoak eta kulturak bat egiten dute bere lehen liburu honetan.

2021eko uztailaren 27an
Duela urte pare bat (ARGIA koloretan ateratzen hasi zenean) hasi zen ARGIAn kolaboratzen Añorgako mendizale eta ingeniari hau. Bi urtez astero eta gero hilean behin ibilaldi bat proposatu du Euskal Herrian zehar. Mendi zokoetan barrena hasi zen, bidezidor eta erreka ezkutuak ezagutarazi nahian. Hilean behin kolaboratzen hasi den honetan, bere ibilbideetan espezializatu egin dela esan genezake; orain inguruko kobazuloetan sartzen da, batzuetan aurrehistoriako gizakiak margotutako animaliei buruz idazteko eta beste batzuetan, besterik gabe, zuloan sartzean ilunpeak eta isiltasunak sentiarazten duen egoneza adierazteko.
Guztira 70 artikulu inguru idatzi ditu aldizkarian eta horietatik 50 aukeratu ditu «Ihesi» libururako. Kaleratzear den liburua ordea, ez da aldizkariko ibilaldien bilduma hutsa. Artikulu guztiak banan-bana irakurri ditu Asier Agirresarobe egileak eta aukera egin ondoren bertxukunketa lana hasi du. Ibilbidea burutu zuenetik denbora asko igaro dela-eta, bidea berriz egin nahi izan du batzuetan, bide berriren batetik heldu dio ibilaldiari besteetan. Mendira berriro abiatzeaz gain, artikulu guztiak goitik behera begiratu ditu. Pasadizo berriak sartu, idazketa errepasatu (berak lehenengo eta ARGIAko erredakzioko lantaldeak gero). Testuez gain, liburuaren ilustrazioei garrantzi berezia eman zaie. Argazki asko eta asko berriro atera dituzte. Negu aldean, sarritan, eguraldiak ez du asko laguntzen eta euri jasek, elurrak eta batez ere, lainoak paisaje zoragarriak izorratzen ditu. 300 orriko liburu honetan 500 argazki inguru daude, egileak berak, Garoa Unanuek eta Aitzol Goikoetxeak eginak. Azken hau izan da liburuaren diseinuaz eta maketazioaz arduratu dena.


GURE IRAGANA ETA ETORKIZUNA.

Hitzaurrean Felix Iñurrategik dioen bezala; «poz handi batek bete gaitu, gure herriko bideetan beste modu batean ibili daitekeela erakustearen ahaleginak, alegia». Mendi ezezagunek magia dutela eta egileak ibilbidea deskubrimendu bihurtu duela dio goi mailako mendizaleak. Agirresarobek ez ditu helburutzat hartu mendi tontorrak, gailurra egitea ez da bere ustez mendian ibilaldi bat egitearen arrazoia. Iñurrategiren iritziz, «atzoko eta gaurko euskaldunek bere lurrean utzi duten arrastoa ibilaldi baten aitzakitan ezagutu dezakete; edo bestela, gure herriaren iragana eta etorkizuna hankei eragin eta arnasa hartuz barneratu». Ez baita kirol hutsa. Udan izerdia bapo bota eta neguan iparreko haizeak barruak izozteaz gain, arbasoen sinesmenak, lanbideak eta ohiturak ikas daitezke, arreta pixka bat jarriz gero, bederen.
Bizkaiko 4 ibilaldi, Gipuzkoako beste 8, Arabako 10, Nafarroako 19 eta Iparraldeko 9 proposamen eskaintzen dira liburu honetan. Mapa, argazki eta sarrera baten ondoren, ibilbidearen deskribapen txikia, luzerak, distantziak, urtaro egokienak eta beste zenbait ohar dihoaz: inguruan zer dagoen ikusteko, baselizak, trikuharriak, zaharkitutako eraikinak... Baina hori guztia jendearekin hitz eginez jakindako istorioekin hornitu du Agirresarobek, irakurketa atseginagoa egitearren. Mendi bideetan geldiuneak egiteko aitzakiak beti aurkitu ditu egileak. Batzuetan paisajeak berak eskatzen zuen geratu eta begiratzea, besteetan berriketan aritzeko amorratzen zegoen artzaina topatzen zuten artaldearen atzetik; eta bidea galduta baserriren batera hurbildu beharra ere izan zuten mendizaleek. Geldialdi horiek guztiek bere tokia dute liburu honetan, artzainek, baserritarrek zein paisajeek, bai baitute zeresanik.
Hala ere norberak deskubrimenduak egiteko aukera zabalik utzi nahi izan du, beharrezko argibideak bakarrik emanez, ibilbidea zehatz-mehatz deskribatu gabe. Idazleak aurkibidean dioen bezala, «urratsez urrats, izerdi eta zalantza ugariren ondorio gisa, mendizaleak berak, patxadaz aurki ditzan saiatu gara. Honela, bestela ez, gozatzen baita gehien». Alde honetatik esan behar da liburu hau ez dela datu teknikoz jositako horietako bat. Beharbada Luis Pedro Peña Santiago zenak idazten zituenen antza handiagoa du, Miguel Angulok edo Imanol Goikoetxeak idazten dituztenekin baino. Mendia gozatzea helburu, mendizaleari irudimena eta orientazio gaitasuna lantzeko aukera ematen dute artikuluek. Goragotik ezin bada, beheraxeagotik heltzen zaio bideari eta bidean baseliza bat edo baserri eroriren bat topatuz gero, geldialditxoa egin eta lasai aztertu bazterrak, Felix Iñurrategik dioen bezala, «euskaldunek utzi dituzten arrastoren bat» ager daiteke-eta.


PARAJE ETA GAILUR EZEZAGUNAK.

Ibilbideak aukeratzeko garaian ohiko bideetatik aldendu da egilea. Betiko gailur ezagunak alde batera utzi eta paraje desberdinak proposatu nahi izan dizkigu, leku berriak ezagutu nahi dituen mendizalearengan pentsatuz. Besteak beste, Itxina, azalean agertzen den Urkita, Kapildui, Zoratxipi, Lizardoia eta Errozate proposatzen ditu, lurralde bakoitzeko bana adibide gisa aipatzearren. Gehienetan abiapuntu eta amaiera bera dute ibilbideek, baina igoera eta jaitsierako bide desberdinak erabiliz, horrela bazter eta zoko gehiago ezagutzeko. Beste kasu batzuetan puntu desberdinak aukeratu dira abiatzeko eta bukatzeko, zeharkaldia proposatzen duelako. Helburua ez da beti gailur bat, ezta bakarra ere, harpea edo baseliza izan daiteke batzuetan. Alde horretatik ere berezia izango da ARGIAren argitalpen hau.
Naturaren aldeko apustua egin nahi du baita ere egileak. Paisajea, kultura, izadia, ariketa fisikoa eta arbaso-arrastoen aurkikuntza uztartzearekin batera, gure mendiek pairatzen duten «aurrerapena» izeneko «gaixotasunaz» ohartzea nahiko luke Asier Agirresarobek.
Esan berri dugun moduan, Agirresaroberen egitekoa ez da izan ibilbideak itsu-itsuan zehaztea, historiak, ingurugiroak eta mendi zuloetako berriketa lasaiek toki berezia izan dute. Artikuluak egiteko mendi ibilaldiei buruzko liburuak idazten esperientzia handia dutenak izan ditu erreferentzia añorgarrak. Euskaraz sortutako material gutxi erabili du lanerako, euskarazko mendiko liburu gehienak itzulpenak baitira.


«IHESI»REN AURREKARIAK.

Hizkuntza albo batera utzita, ibilaldiak azaltzeko formula desberdinak aukeratu ditu, gero, bereak osatzeko. Egilearen gustukoen artean daude: Imanol Goikoetxearen «Montañas de Gipuzkoa», «Guías prácticas Aralar», eta «Gailurrak eta Goi lurrak 9». Miguel Angulok ere makina bat argitaratu ditu: «Rutas y paseos por Iparralde», «Irati. 100 paseos y excursiones», «Guía del Pirineo vasco», «Pirineoak. 1000 igoera I, II eta III», «Euskal Herriko inguru gordeak», «Euskal Herriko mendiak» eta «Gure mendietako bide ezezagunak». Ziur ibilaldiek kutsu berezia jaso dutela Luis Pedro Peña Santiagoren liburuei esker: «Montañas del País Vasco», «Euskal Herriko 100 gailur eta 1000 txoko» edo «El Pirineo Vasco»


Azkenak
Eskolaz kanpoko jarduerek kanpoan uzten dituzte premia bereziak dituzten haurrak

Bai ikastetxeek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerek, bai aisialdiari loturiko ekintzek eta udalekuek desgaitasunen bat duten haurrak kanpoan uzten dituzte maiz, eta hain justu, jarduera horiek bereziki onuragarriak dira premia bereziak dituzten haurrentzat. Hala dio... [+]


2025-04-01 | Euskal Irratiak
Arrate Isasi: “Iparraldeko haur elebidunek euskara nola ikasten duten ikertu nahi dugu”

Euskal hizkuntzalaritza esperimentaleko katedra berria estreinatu dute Baionako fakultatean.


2025-04-01 | Gedar
Aurtengo Maiatzaren 1ean ere Bilboko kaleak hartzera deitu du EHKSk

"Gerra inperialistaren eta Europako estatuen berrarmatzearen aurka" mobilizatuko da Langileon Nazioarteko Egunean.


2025-04-01 | dantzan.eus
Zuberoa dantzan batuko da berriz ‘Aitzina Biga’ ikusgarrian

Aitzindariak elkartea Aitzina Biga ikuskizuna prestatzen ari da. Ehun parte-hartzailetik gora izango dira dantzan, musikan, antzerkian, kantuan eta bertsotan apirilaren 19an Maulen aurkeztuko den ikuskizunean. Uztaila bitarte, beste lau emanaldi izango dira: Miarritze, Arrasate,... [+]


2025-04-01 | Elhuyar
Antidepresiboen preskripzioak gora egin du pandemiaren ondorioz

Antidepresiboen kontsumoa aztertuta, Euskal Autonomia Erkidegoan COVID-19aren pandemiak sintoma depresiboen intzidentzia handitu zuela ondorioztatu du ikerketa batek. Halaber, azterlanak nabarmendu du herritarren osasun mentala arazo fisikoekin batera artatzearen garrantzia, bai... [+]


Emisio gutxiko eremua behin-behinean etetea erabaki du Euskal Hirigune Elkargoak

Frantziako legebiltzarrean Errepublikanoek eta Batasun Nazionalekoek egindako zuzenketen harira dator erabakia. Zuzenketak onartu dituzte, eta, beraz, Euskal Hirigune Elkargoak emisio gutxiko eremua ezartzeko gastu ekonomikorik ez egitea erabaki du.


Birundaren aldeko manifestazioa egin dute Donostiako Parte Zaharrean barrena

Pasa den asteko "kaleratze ilegala" salatu dute hainbat herritarrek, ostiral arratsaldean.


Euskal Herriko II. Ekotopaketak egin dituzte asteburuan, garaiko erronkez eztabaidatzeko

Jauzi Ekosizialeko kideek antolatzen duten bigarren edizioa da. Euskal Herriko trantsizio ekosozialak "inoiz baino premia handiagoa" duela adierazi dute, "datozen aldaketa sakonen aurrean trantsizio justua nahi bada".


2025-03-31 | Ahotsa.info
Burlatako Gazte Asanbladak gaztetxearekin jarraitzeko akordioa iragarri du Udalarekin

Manifestazio jendetsu batek herriko kaleak zeharkatu ditu, Poliziaren gehiegizko dispositibo batek zainduta, gazteek kudeatutako guneen defentsan eta Gaztetxeak erasoen aurrean defendatzeko. Manifestazioaren amaieran, publiko egin dute iragarpena.


Bost urterako inhabilitatu dute Marine Le Pen, Europako Parlamentuko funtsak desbideratzeagatik

Parisko Auzitegi Korrekzionalaren arabera, 2,9 milioi euro desbideratu zituen Frantziako RN Batasun Nazionalak 2004 eta 2016 artean. Le Penez gain, alderdiko beste 24 kide ere errudun jo dituzte. Helegitea aurkeztuta ere, RNko buruzagia ezingo da aurkeztu 2027ko Frantziako... [+]


BDZk CAFi exijitu dio Israelekin harremanak mozteko, igandeko manifestazioetan

Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan egin dituzte manifestazioak. Israelek Palestinan egin duen eta aurrera daraman genozidioarekin kolaboratzen duten enpresei laguntza publikoa emateri uzteko eskatu diete Nafarroako Gobernuari eta Eusko Jaurlaritzari.


STEILASek eta LABek jakinarazi dute Hezkuntza Sailak bertan behera utzi duela gaurko deituta zuten bilera teknikoa

Hezkuntza Sailak EITBri azaldu dioenez, ikastetxe bakoitzean izan beharreko baliabideak batzar teknikoetan negoziatu partez, mahai negoziatzailean landu beharko lituzkete. Bihar eta etzi greba egingo dute EAEko ikastetxe publikoetako irakasleek.


Armen lobbyek (Euskal Herrikoak barne) gerrara eraman nahi gaituzte

Joan den ekainaren amaieran bukatu genuen Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez sortzeko) liburuaren lehenengo zatiak Gerra badatorrela! du izenburu, bertan... [+]


2025-03-31 | ARGIA
Iruña-Veleia afera argitzea eta ondarea ez suntsitzea eskatu dute Gasteizen

Iruña-Veleia auzia “behin betiko” argitzea eskatu dute martxoaren 30ean, Gasteizen egindako manifestazioan. Iruña-Veleia argitu, ez suntsitu plataformak aztarnategian egindako “txikizioak” salatu ditu eta Arabako Foru Aldundiaren ardura... [+]


2025-03-31 | Gedar
Etxebizitza-arloko arrazakeria salatu eta apirilaren 5ean mobilizatzera deitu dute hainbat kolektibok

Etxebizitza eskuratzeko orduan pertsona arrazializatuek eta migratzaileek jasaten duten bazterketa sistematikoa salatu dute Gasteizen, agerraldi baten bidez. Apirilaren 5ean Donostiara bertaratzera deitu dute, etxebizitza-eskubide unibertsalaren alde.


Eguneraketa berriak daude