MOSTAR-EKO ZUBIAN
Zoriontsuak dira Balkanetakoarentzako esplikazioa dutenak. Gaiztoa eta erruduna fijo nor den erabaki dutenak. Ikusi gabe sinesteko gai direnak. Konpontzeko gai ez gara, konponbidea ez baina irtenbidea (beti aurkituko dute irtenbidea, heriotz gehiago edo gutxiagorekin, agian bihar okerrago egoteko baina gutxienik oraingotik irten) erabakiko duten mahaitik urrun gaude, informazioa pasatzen den hodietara iristeko modurik ez dugu... a!, baina badakigu erruduna nor den.
HIRU
Tito mariskalaren ondorengo trantsizio urteak ikustea izugarria da. Milosevicen igoera bezala, une hartan telebistek (bertakoek, noski) eman zituzten irudietan bilduta, eta orduko protagonisten gaurko balorazioekin. Harrigarria Esloveniaren independentziara iristeko modua, gero gertatu direnak ikusita (eta oso ulergarria, guztien artean entenditzen errezenetakoa seguruenik). Argigarria Kroaziako prozesua. Beldurgarria Bosniako gerraren etorrera geldiezina.
Sarajevoko parlamentuan ikusi dugu (artean Bosnia Jugoslavia zenean) Karadzic sikiatra publikoki eta hotzean adierazten: «Jakin behar duzue Bosnia Jugoslaviatik bereizten bada ez zaretela musulman bakar bat bizirik geratuko». Parlamentuan, trajez jantzita eta aspaldi. Gasteizen ari balira bezala.
Horra geopolitikak ez dakit noiztik (gure inguruko jakitunak eztabaidan ari dira iraganaz, baina etorkizunik nekez diote inori argituko) odolustera kondenatutako herri bat. Bekatu bat egin al dut «herri bat» ipinita? Asterixen komiki zaharretan (ala Tintinenetan ote zen) obra zein hizkuntzatara itzulia dagoen ipintzen zuen lehen orrian, eta aspaldi hartan «serbokroata» zioen. Hizkuntza bera, idazkera ezberdinez.
Europaren erdian, horrelako jende eta herri puzzle batek eboluzionatu bazezakeen Suizaren eredu aldera, zergatik dago kondenatuta Libano bihurtzera? Zein ilargi indartsuk mugitzen du odolezko marea geldiezin hau? Eta benetako ekaitza lehertu denean, nor gara gu eta zer egiteko gauza?
GERRA
Benetako mugimendu erraldoiak ari dira gertatzen eta non gaude gu, hasteko, euskaldunok? Batzuek Chiraci begira eta besteok Aznarri. Egia da Iparraldeko gazteek ez dutela frontera joan behar bizia uztera. Eta beste mila diferentzia. Baina orduan ere baziren mugimendu bakezaleak, indartsu ziren mugimendu ezkertiarrak, konplexutasun aberats bat bazuen Europak: nolakoak ziren Europako gizarteak gerrara sartu zirenean eta nola irten ziren gainetik sarraskiaren gurpila kupidagabeak bazterrak zanpatu zituenean? Eta Europako biztanleak?
Herri bezala eta mugimendu politiko moduan sakoneko mugimendu handi horietan eragin gutxi dugula badakigu. Ez dakiguna da herri bezala osatzeko egiten ari garen ahaleginetan eta gure mugimenduek herritarren artean duten pertzepzioan zein eragin izango duten holako fenomeno sakon eta zamatsuek. Azken finean: NATO goitik behera birsortu dute, eta ez gara enteratu ere egin.
Pertsona bezala... Etxamendi-Larralderen «Aitatxi» kanta dezakegu familian, berriro. «Aitatxiri nion lehen galdegin/ zer zen gertatu Euskadin/ Zagolarikan artzain Iratin/ gerlara joan baitzuten behin/ Erran zerautan: Nik ez diakiat/ nongoak ziren/ nongoak ziren/ joan nautenak gerlara/ Euskal Herrian bainintzen artzain isil bat/ zendako nauten/ zendako nauten/ ereman harat/ Verdun alderat/ gizon hiltzerat!».
Verdun ez zegoen 1916an gaur Pristina den baino urrutiago garaztar batentzako. Geopolitikaren 1914-18ko broma hura aipatzen dute Iparraldeko abertzaleek Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoaren desnazionalizatzearen urrats funtsezko bezala. Orduan bezala, gu («zu ta ni ta bestea») gaude gerraren aurrean
Galdera batzuen aurrean, behin eta berriz helduok ume sentitzen garela dio Iñigo Martinezek, “bizitza zulo existentzialez beterik” dagoelako. Galderaz galdera "behin-behineko erantzunen bila" aritzeko asmoa du irakasle eta filosofoak. ARGIA... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganberak hogei urte bete ditu. 2005ean sorturik, bataila anitzetatik pasa da Ainiza-Monjoloseko erakundea. Epaiketak, sustengu kanpainak edota Lurramaren sortzea, gorabehera ainitz izan ditu hogei urtez. Asteburu honetan, urteroko besta antolatuko dute... [+]
Giza-katea antolatu du Subflubiala ez! plataformak eta hitzordua Artaza-Romo Institutuan jarri du gaurko 18:00etan. Bizkaiko Foru Aldundiak Ingurumen Inpaktuaren Adierazpena (IIA) aldatzea du helburu eta horrelakorik ez du onartzen plataformak.
Europan kutsadura maila aztertzen aritzen den Toxicowatch erakundeak egindako ikerketaren emaitzak dira. Erraustegia martxan jarri aurretik egin zituzten lehen azterketak, eta ondoren 2024ra arteko laginak aztertu dituzte. Iazko laginen emaitzak dira honakoak.
Elkarteko Andoni Burguetek nabarmendu du espetxean dauden presoek egindako delitu gehienek behar sozioekonomikoekin lotura dutela.
Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoko irakasleek urtarrilean abiaturiko greba zikloaren bigarren kolpea amaitu eta biharamunean deitu du bilera Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak. Begoña Pedrosa sailburuak adierazi du "akordio bat lortzeko nahia"... [+]
Bilboko Guggenheimeko museoaren kanpoaldean bildu dira plataformako kideak, bertan zuelako bere lehen agerraldi publikoa Bilboko Guggenheim Museoko zuzendari berri Miren Arzallusek. Landuko dituen ildoez hitz egiteko "goizegi" dela adierazi du Arzallusek, nahiz eta... [+]
Behatokiak Hizkuntza Eskubideen Egoera 2024 txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazitako gertakarien bilduma aztertuta, ondorioztatu dute 2024an egoerak ez duela hobera egin, eta gainera, kexak jaso dituzten hainbat entitateren eskutik urraketak iraunarazteko jarrera sumatu... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Mundu osoarentzat %10eko muga-zerga globala inposatuko du Donald Trumpen administrazioak, eta hainbat herrialderen inportazioak are gehiago zergapetuko ditu, tartean Txinakoak (%34) eta EBkoak (%20). Baina Hegoalde Globaleko herrialdeak izango dira kaltetuenak: Lesoto (%50),... [+]
Heriotza-zigorra eskatzeko argudio gisa, "indarkeria politikoko ekintza" izan zela adierazi du AEBetako Fiskal Nagusiak.
Palestinarekin Elkartasuna plataformaren ekimenez, txirrindularitzarekin lotura duten 70 bat pertsonak eskatu dute talde sionistak ez dezala txapelketan parte hartu, eta lortu dute.
Zedarriak enpresari taldeak armagintza sustatzera deitzeak eta Jaurlaritzak horrekin bat egiteak "haserrea" sortu diela diote sinatzaileek. Mundu mailako egoera "inoiz baino larriagoa" dela uste dute, eta "Euskal Herriaren etorkizuna oztopa dezakeen... [+]
Ion Aranburu koma egoeran eta ZIUan ingresatuta egon zen hainbat astez, erasoaren ondorioz.