SENIDEEKIKO JUSTIZIA, EGIA ETA OROITZAPENAREN BILA
Martxoaren 13an eman zuten ezagutzera elkarte berria Donostian: «Justizia, Egia eta Oroitzapena». Euskal Herriko gatazkan azken hamarkadetan erakunde armatu desberdinetako hildakoak edo estatuek hildako militanteen senideak dira elkartea osatzen dutenak. ETAkoak, Komando Autonomoetakoak, manifestazioetan hildakoak, kontroletan, desagertaraziak... tipologia horietako guztietako senideak bildu dira elkarte berri honetan. 1998ko uztailean hasi ziren biltzen zenbaitzuk baina batez ere 1999an hasieran bildu izan dira hildakoen senitarteko ugari. Bilera horien ondorioetako bat da talde hau.
Iruñean bildu gara taldekide batzuekin, oraingoz behintzat gehienak nafarrak dira eta. Ideario gisako bat egina dute, hiru printzipiotan banatzen dena: Justizia, Egia, Oroitzapena. Argentinako Maiatzeko amak dira beraien erreferentzietakoa. Haiek lehenbizi bere senideekin egindako basakeriak salatzen jardun zuten baina gero
Iruñean bildu gara taldekide batzuekin, oraingoz behintzat gehienak nafarrak dira eta. Ideario gisako bat egina dute, hiru printzipiotan banatzen dena: Justizia, Egia, Oroitzapena. Argentinako Maiatzeko amak dira beraien erreferentzietakoa. Haiek lehenbizi bere senideekin egindako basakeriak salatzen jardun zuten baina gero
«senideak ere utopia baten alde bizia eman zuten militante gisa»
hartzen dituzte. Hemengoek ere antzerakoa diote bereekiko justizia aldarrikatzerakoan:
«gure senideekiko justizia eskatzen dugunean ez da aldarrikapen material eta indibidual bat, gure herriarentzako askatasunaren, gizarte berdintasunaren, eraldaketaren, askapenaren eta abarren talde aldarrikapena baizik».
Egia da taldearen bigarren helburu nagusia:
«Estatuaren interesa herriak euskal gatazka alde bakarreko bortizkeriatzat har dezala da (...) estatuaren izaera hiltzailea salatu behar dugu».
Egiarekiko hausnarketa bi ildotan banatzen dute:
«alde batetik, estatuari hilketak onar dezan, haren bortizkeriazko praktika onar dezan»
eta bestetik,
«herriaren kontzientzian susmatzen dugun egia hedatu behar dugu, kasuak, zalantzak, datuak jakinarazi behar dizkiogu herriari, eta, batez ere, Estatuaren erantzukizunaz dugun segurtasuna herriarengan sustraitu behar dugu».
Bilera hasieratik somatzen da barrukoa egotzi beharra, informatu beharra. Urteetako estatuaren isiltasuna ahal bezala hausteko grina airean da,
«baina ez gure kasuena bakarrik
–dio Nerea Zabalak–,
iluntasuna dagoen guztiena baizik. Ez dugu Espainiako justizian sinesten. Egia nahi dugu baina horretarako lan handia egin beharko dugu. Estatuaren aldetik errekonozimendua nahi dugu, berak partehartu zuela onartzea».
1997ko Aste Santuan Itziarreko udal eremuan hilik agertu zen Josu Zabala `Basajaun'en arreba da Nerea. Bertsio ofizialak suizidioaz jardun zuen, euskal herritar askorentzat, ostera, Estatuaren gerra zikinaren eskua dago heriotz honen atzean.
Patxi Etxeberriak komunikabideek bere semearen kasua ahantzia dutela gogorarazten du erraietatik azaleratzen den sumindura sakonaz.
Patxi Etxeberriak komunikabideek bere semearen kasua ahantzia dutela gogorarazten du erraietatik azaleratzen den sumindura sakonaz.
«Zerbait esaten ez bada, ez du esistitzen»,
gaineratzen du. Jose Miguel Etxebarria Alvarez `Naparra'ren aita da, Iparraldean duela 19 urte desagertutako Komando Autonomoetako kidea. Batallon Vasco Españolek hartu zuen bere gain desagerketa.
«Ezagutzen ditugu estatuak
–zehazten du Sagrario Alemanek–
ez dugu uste gehiegi argituko dugunik baina agian datu gehiago bilduko ditugu».
Sagrarioren anaia, Jose Javier, Tafallan hil zen 1982ko maiatzean, lehergailu bat eskuetan zerabilenean. `Naparra'ren aitak ahalegina egin beharra azpimarratzen du:
«Ahalegina eginez gero, ez dago gehiago eskatzerik gizonari».
Taldeak izango duen lehen lanetakoa kasu bakoitzaren dosierrak lantzen hastea izango da.
«Baina aurretik
–diote–
gogoeta egin behar dugu eta gizartera ezagutzera eman. Behar diren kasuetan mobilizazioak ere deitu daitezke eta omenaldietan ere parte hartuko dugu».
Omenaldia, taldearen 3. helburu nagusiarekin –oroitzapena– bete-betean lotzen den berba, taldearen ardatz nagusiena:
«haien oroitzapenagatik, gure testigantzan eta herriarengan militante moduan duten heriotzgabeko bizitzagatik gaude hemen (...) Herriaren aurrean haiek, gure senitartekoak, nortzuk ziren argi utzi behar da, beren papera zein zen, zeren erreferentzia diren. Militante iraultzailetzat aldarrikatu behar ditugu, askatasunaren alde bizia eman zuten subjektu konprometitutzat».
Biktimez horrenbeste hitz egiten den garaiotan, beren senideak biktimak ez direla diote, «
militanteak baizik».
Juan Ignacio Erdozia Loyolan segurtasun indarrekin enfrentamenduan hildako etxarriarra zen eta haren anaiaren esanetan,
«ez dugu onartzen hildako guztiak biktima gisa zaku berean sartzea. Euskal Herria da biktima, orokorrean, baina pertsona hauek ez, Euskal Herriaren askatasunaren aldeko militanteak dira».
Horregatik ez dute dirutan emandako kalteordainez ezer entzun nahi.
«Ez»,
dio tinkotasunez Begoñak, Iruñean 90eko irailean poliziak tiroz hildako Mikel Castilloren arrebak:
«Egiarik ez badut, zertarako behar dut dirua? Onar dezatela beraiek hil dutela».
Idearioa ere garbia da honetan:
«egia ezagutu gabe, kalteordain ekonomiko bat ematea, hildakoa dirutan baloratuz, senidearen aurpegiari tu egitea da, berriro erahiltzea da, ahaztera kondenatzea». «Eta egia ezagutzen bada»,
mahaiganeratzen du kazetariak.
«Orduan bai, baina beti ere egia ezagutu ondoren»,
azpimarratzen dute.
Ez dituzte hildako militanteak euskal gizarteak bizi duen prozesuaren erdian jarri nahi baina beren aportazioa egin nahi dutela azaltzen dute. Taldera hurbildu nahi dutenentzat, ordea,
Ez dituzte hildako militanteak euskal gizarteak bizi duen prozesuaren erdian jarri nahi baina beren aportazioa egin nahi dutela azaltzen dute. Taldera hurbildu nahi dutenentzat, ordea,
«ateak zabalik direla»
diote eta postakutxa bat eman dute ezagutzera: 10183 Bilbo