EUSKAL EREDU FISKALA ERASOETATIK BABESTEKO DEIA

Azken asteotan Kontzertu Ekonomikoan oinarritzen den euskal zerga-subiranotasunaren aurkako hainbat eraso izan da. Erasoaldi horri, gainera, Europako Batzordea, Espainiako Gobernua eta EAEko Auzitegi Nagusiak batu zaizkiola esan daiteke. Eraso hori Euskal Herriak ETAren su-etenaren ondoren bizi duen egoera bereziaren testuinguruan eman da, politika eta sindikatu arloko gehiengoa eraikuntza nazionalerako urratsak ematen ari deneko testuinguruan, alegia.
Litekeena da baten batzuk multinazional korearrari emandako laguntzak Europako Batzordeak gaitzetsi izana kasualitate hutsa dela esatea; Gipuzkoako zerga-arauen aurkako eraso latza burutzen duen sententzia jakinarazi izana ere hor legoke; baita Espainiako Gobernuak EAEko zerga-legeen aurka bideratzeke dituen errekurtsoak bertan behera utzi ez izana ere. Azken asteotan izandako gertakariak, euskal zerga-subiranotasunaren aurkako eraso latzaren erakusgarri direnak, Kontzertu Ekonomikoaren aurkako benetako eraso eraginkortzat hartzen dira Euskal Herritik.
Lerro hauek argitaratzerako erasoaldi horrekin lotutako gertakari gehiago izango da ziurrenik, eta baita alde bateko nahiz besteko adierazpenak ere. Guk eraso horrek orain arte EAEko zerga-subiranotasunean izan duen eraginaren laburpena eskaintzen dugu.

ERASOAK TOKI GUZTIETATIK.

Oraingoz, Europako Batzordea, Justizia –EAEko Auzitegi Nagusiaren bitartez– eta Madrilgo Gobernua dira erasoaldi honen protagonista nagusiak.
Iaz ere antzeko gertakariak jazo ziren arren, EAEko zerga-subiranotasunaren aurkako benetako erasoaldia Gasteizen kokatuta dagoen Daewoo multinazional korearraren kasuarekin hasi zen. Kasu hartan, Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak emandako laguntza gehienak ezeztatu egin zituen Europako Batzordeak.
Hamar egun beranduago, EAEko Auzitegi Nagusiaren epai baten edukia modu interesatuan jakinarazi zen. Epai horrek Gipuzkoa eta Bizkaiko bi zerga-arau garrantzitsu ezeztatzen ditu. Zehazki, aipatu Auzitegiak zerga-amnistiak debekatzen ditu, Madrilgo Legebiltzarrean espreski onartutako lege bidez izan ezean. Bizkaiko Foru Aldundiak, esaterako, enpresei zorrak barkatzeko aukera aurreikusten zuen bere arauetan. Kasu horretan araua behin baino ez da aplikatu, Bizkaiko Labe Garaien kasuan, hain zuzen. Bestalde, Auzitegi berak Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzak ere ezereztatu ditu. Laguntza horiek 2.500 milioi pezetatik gorako aktibo finkoetan egindako inbertsioetarako % 45eko zerga-kreditua aurreikusten dute.
Bigarren kasu horren inguruan zera dio epaiak: «

Diskriminatzailea, desproportzionatua da duen helburua kontuan hartuta, eta gehiegikeria handiegia da Administrazioaren aldetik, Espainiako Epaitegi Konstituzionalak eta Epaitegi Gorenak ezarritakoaren aurka egiteaz gain

».
Laster asko iritsi ziren erantzunak. Gipuzkoako Ogasun diputatu Antton Marquetek «

Kontzertu Ekonomikoaren aurkako eraso judiziala

» salatu zuen. Arabako ahaldun nagusi Felix Ormazabalek «

euskalduna den gauza ororen aurka Madriletik prestatutako kanpaina

» batekin lotu du, zera gaineratuz: «

Frankok berak ez zuen Araba eta Nafarroako Kontzertu Ekonomikorik zalantzan jarri

». Eusko Jaurlaritzak, Josu Jon Imaz bozeramailearen bitartez, «

Kontzertu Ekonomikoa onik egotea ahalbidetuko duen akordioa

» lortzeko Espainiako Administrazioarekin elkarrizketa bideratuko duela esan zuen. Imazen esanetan, «

EAEko erakundeak modu arduratsuan ari dira lanean

».
Espainiako Gobernutik, bertako lehendakariorde eta ekonomia ministro den Rodrigo Rato izan zen gai horri buruz mintzatu zena. Espainiako Gobernuak EAEko zerga-arauen aurkako errekurtso batzuk bertan behera utz zitzakeela iragarri zuen Ratok, «

denborak gaindituak daudelako

», baina «

Estatutuaren eta Konstituzioaren aurka doazen gainerakoak

ez dituzte ezeztatuko

Enpresak babesik ezaren aurka

EAEko enpresa elkarteek ere harriduraz dakuskite Europa eta Justiziatiko erabaki hauek, eta epaion aurka ageri dira Kontzertu Ekonomikoaren kontra baitoazte eta enpresetan ezegonkortasuna sor bailezakete.
Confebask eta Adegik hitz egin dute dagoeneko eta lerrook argitaratzerako seguruenik antzeko beste hainbat adierazpen izango da. Confebasken ustetan «

lege babesik ezak eta euskal enpresetan mesfidantza sortzen duten epaiek –zeintzuk antzeko hainbat gai eta araurekin bat ez datozen– kalte egiten diete euskal enpresei, babesgabetasunezko egoeran uzten baititu

».
Horrez gain, Confebasken esanetan, enpresek hartutako erabakien azpian dagoen araudia aldatzea «

enpresentzat txarra izateaz gain, inbertsioak lortu ahal izateko kaltegarria da eta beraz, traba egiten dio Euskal Herriko ekonomiaren bilakaerari

». Sustagarri fiskalak ez direla bereizleak gaineratzen dute, «

aldez aurretiko betebeharrak betetzen dituzten guztiek eskura baititzakete

». Sustagarrien helburua, Confebasken hitzetan, «

betebehar batzuk ezarriz herriaren bilakaera ekonomiko eta sozialari mesede egingo dioten jokaerak ematea

» litzateke, hain zuzen.
Adegiren argumentuak nahiko antzekoak dira; bere ustez, «

Kontzertu Ekonomiko indarberritua eta eraginkorra behar da, inbertsioetarako eta enplegurako konfiantza sortaraziko duena, eta askotan eduki juridiko baino politikoagoa duten epaile eta magistratuen nondik norakoen menpe ez dagoena

Bergarak iragarritako "euskal foru ogasunen intsumisioa"

EAEko zerga-eskumenen aurkako erasoak jarraitzen duen bitartean, eta Madrilgo Gobernuak zerga-arauen aurkako hainbat errekurtso bideratzeke dituela, Bizkaiko ahaldun nagusi Josu Bergararen hitzak, ekarriko ditugu gogora: EAEko foru ogasunen intsumisioaren aldeko hitzak hain zuzen.
Bergararen adierazpen horiek joan den urtarrilaren 14an «Cinco Dias»ek BBKren laguntzaz antolatutako III. Enpresa Fiskalitate Topagunean jasotakoak dira. Bere argumentu nagusia, EAEko foru ogasunak «

intsumiso izango direla

», baldin eta Espainiak eta Europak «

Kontzertu Ekonomikotik datorren zerga-subiranotasuna ahulduz, autogobernuaren aurka egiten

» jarraitzen badute.
Bergarak gaineratu zuen: «

Uler ezazue guztiok. Ez dugu kontraforurik onartuko. Ez da zerga-elkartzerik izango euskal foru ogasunak kontuan hartu barik. Ez da, gure berezitasuna aintzakotzat hartu ezean, elkarlanik egongo

». Horiek esan ondoren, Bergarak ez zuen «

intsumisio

» instituzional hori zer nolakoa izango litzatekeen zehaztu, baina EAEko administrazioen edozein erabaki «

prozedura demokratikoei jarraiki

» hartuko dela esan zuen.
Bergarak dioenez, Madrilgo Administrazioak Europako Batzordearen aurrean aurkeztutako salaketek eta Europako hainbat esparrutan (Luxemburgeko Justizia Epaitegiak, hamabost kideen Zerga-Taldeak edo Batzordeak berak) oraindik zabalik dituzten hainbat ikerketek EAEko haziendak «

eskubide onarpenaren gaineko etengabeko ezustean

» mantentzen dituzte. Horiek, gainera «

egiatan gure eskubide historikoez mesfidantza dutenak dira

».
«

Nazkatuta gaude

», gaineratzen du Bergarak: «

alde batetik euskal zerga-sistemaren ahalmen integrala aintzakotzat hartzen digute, eta beste aldetik, Europako epaitegietara deitzen zaigu, hauek gure zergen gaineko ekintzak Estatuaren laguntzekin alderagarriak direnentz erabaki dezaten

».
Bergara «

europar zerga-sistema berri bat

» eraikitzearen alde ageri da, «

baina errealitate sozial ezberdinak errespetatuz

». Azkenik dio Bruselan euskal interesak defendatzen dituena –hots, Espainiako Gobernua– dela aldi berean «

hemen errekurtso bidez zentsuratzen gaituena

».
Bizkaiko ahaldun nagusiaren hitz horiek Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Gasteizen dagoen Daewoo multinazional korearrari emandako laguntzak ezerezean geratu direla jakin aurretikoak dira. Baita Gipuzkoako Foru Aldundiak 2.500 milioi pezetatik gorako inbertsioetarako emandako % 45eko kredituak ezeztatu zituztela jakin aurretik ere. Edota Euskal Erreminta Fabrikatzaileak SA-ri (FAVAHE) emandako laguntzak Bruselatik ezereztatu zirela jakin aurretikoak. Hau guztia gutxi balitz, Espainiako Gobernuak 50etik gora errekurtso ditu EAEko zerga-arauen kontra bideratzeke